2013: het jaar van de ‘selfie’

In een briljante spoof van The Onion Network roemt de Amerikaanse Inlichtingendienst de CIA het sociale netwerk Facebook als de reden waarom het internet ooit is uitgevonden: “the reason we invented the internet”. Niet voor niets noemde ik PRISM de meeste briljante Big Data strategie ooit van de NSA.

Data is de nieuwe olie en privacy is de nieuwe munteenheid. De NSA heeft dankzij al onze privédata een goudmijn aangeboord. Bij Twitter hoefde de NSA zelfs geen achterdeur in te bouwen, want de voordeur staat immers wagenwijd open. Genoeg reden dus om 2013 tot het jaar van de “selfie” uit te roepen!

Het Streisand Effect

In 2003 klaagde zangeres Barbra Streisand de fotograaf Kenneth Adelman en de website Pictopia.com aan voor een bedrag van 50 miljoen dollar. Op de desbetreffende site stond een foto van haar huis in Malibu gepubliceerd. De foto was onderdeel van een collectie van 12.000 foto’s die de stranderosie inzichtelijk moest maken.

Streisand vond dat met deze foto haar privacy geschonden werd. Op het moment dat ze beide partijen aanklaagde was de foto slechts zes keer bekeken. Twee pageviews waren afkomstig van haar eigen advocaten. De zaak kreeg enorm veel aandacht in de media. In een maand tijd werd de website met de daarop staande foto meer dan 420.000 keer bekeken. Met deze rechtszaak bereikte La Streisand dus precies het tegenovergestelde effect van wat ze wilde bereiken.

The Rich Kids of Instagram

“They have more money than you. This is what they do.” Dit is de tagline van de Tumblr website Rich Kids Of Instagram. Op 13 juli 2012 werd de website opgericht. Volgens de verantwoordelijke blogger waren een paar fout ingetikte zoekwoorden op Instagram de aanleiding: “a few misspelled searches on Instagram led me to opulence that needed a Tumblr”. De site bleek een hit. Iedere dag worden er nieuwe foto’s geupload die een blik werpen in het leven van de rijkeluiskinderen van deze aarde. Bentleys, Porches, helikopters, privéjets, Louis Vuitton tasjes en Dom Perignon zijn in overvloed op deze foto’s te zien.

Rijkeluiskindjes die met het geld van hun papa zich een luxe leven kunnen permitteren en dit leven maar wat graag aan de buitenwereld tonen via het medium Instagram. In het artikel “Rich Kids of Instagram epitomize everything wrong with instagram” verwoordt The Atlantic Magazine het als volgt:

“These postings are emblematic of the entire medium we all use. To be certain, these wealthy kid pix are particularly funny (and also sad) because they showcase a gross variant of entitlement. Preteens posing with helicopters they did nothing to earn and posting the pictures online for others to ogle provides an easy in for commentary on the state of the American dream. (Dead.)”

Het jaar van de “selfie”

Aan het einde van vorig jaar stond het woord “selfie” in de top tien lijst van buzz words van Times Magazine. De term werd reeds in 2005 bedacht door ontwerper en fotograaf Jim Krause. “A ‘selfie’ is one of those images that is taken by aiming a camera at yourself.” Volgens het artikel ‘Self-portraits and social media: The rise of the ‘selfie’‘ is selfie-ism overal. Het woord staat zelfs op de nominatie om opgenomen te worden in de Oxford English Dictionary. Vorige week twitterde zelfs Hillary Clinton, de voormalige minister van Buitenlandse Zaken van de VS, haar eerste selfie. “Having so much fun with Chelsea, taking selfies backstage.”

 

Me the Media

In het boek “Me the Media – Verleden, heden en toekomst van de derde mediarevolutie” (2008) schreven Bloem, Van Doorn en ondergetekende al: “natuurlijk komt dan de vraag op waarom we ons zo blootgeven. Waarom alles (of heel veel) over jezelf vertellen voor de ogen van de hele wereld? Een van de verklaringen kan gevonden worden in de ontwikkeling van media en technologie. We zijn steeds meer betekenis gaan ontleden aan de beelden van onszelf in de media. Sinds de televisie zijn we gewend om naar mensen te kijken en hun gedragingen becommentarieerd te krijgen. En door dat kijken zijn we met onszelf geobsedeerd geraakt.”

Dankzij sociale media en smartphones is het alleen maar eenvoudiger geworden om meer van onszelf te delen. We zijn inderdaad geobsedeerd geraakt met onszelf. Niet verwonderlijk dat we steeds vaker een toeschouwer worden van onze eigen beleving. Delen in de digitale wereld is belangrijker dan meemaken en bijzijn in de fysieke wereld.

Technologie wordt intiem

En het einde van dit proces is nog lang niet in zicht. Nu is het nog een smartphone in onze broekzak of handtas, straks is het een Google Glass op onze neus of een Apple iWatch om de pols. Technologie komt steeds dichter op de huid te zitten. Technologie neemt ook steeds meer van ons waar, zoals in bovenstaande grafiek van Gartner-analist Mark Raskino te zien is. Technologie wordt intiem. Zo demonstreerde Motorola voor een paar weken terug een wachtwoordpil. Een vitaminepil die een computerchip bevat waarmee het mogelijk is om een 18 bits signaal uit te zenden waarmee een individu zich kan identificeren. Hoe intiem kan technologie zijn?

Ik vraag mij af waar het eindigt. Het Streisand-effect bestaat niet meer. Google Street View heeft dat al een paar jaar geleden hardhandig de nek om gedraaid. Ook bij het begrip privacy kun je vraagtekens zetten. PRISM is een schande, maar aan de andere kant verkwanselen we onze prive-gegevens aan Google, Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en Vine voor nop. Blijkbaar vinden we het belangrijker om zoveel mogelijk van ons zelf te tonen en te delen. We zijn allen veranderd in Narcissus. De digitale wereld is onze spiegel.

In het televisie-tijdperk zei Andy Warhol ooit: “in the future everybody will be world famous for fifteen minutes”. In het realtime tijdperk waarin we nu leven lijkt het alsof iedereen beroemd is. Iedereen zijn eigen ’15 seconds of fame’. Een vraag die aan mij knaagt is of we in de toekomst nog wel anoniem kunnen zijn?