Technologie, nostalgie & nerds: hoe beleving zich (niet) laat vangen

Elf jaar zal ik geweest zijn toen ik op mijn verjaardag de Pionier 1 kreeg. Met het bouwpakket van Philips kon je zelf een radio maken. In de doos zaten de behuizing, draadklemmen, variable condensator, diodes, weerstanden en het meest spannend was de ferroxube staaf waar je koperdraad omheen moest wikkelen – dit werd de antenne van de radio.

Nostalgische dank aan Philips

Ik aardde de radio met een draadje naar de verwarmingsbuis naast mijn bed. Even verf afkrabben. Het meest spannend was natuurlijk het moment dat je het oortelefoontje in je oor stopte, draaide aan de variable condensator en de zenders kwamen binnen.

Gelukzalige ontroering. De radio deed het zonder batterijen. Ik had mijn eigen ontvanger en kon er ‘s-avonds in mijn bed naar luisteren. Stiekem, naar voetbalwedstrijden. Later kreeg of kocht ik ook nog de EE-doos (Electronic Engineer) en de ME-doos (Mechanical Engineer) waarmee ik slingerklokken, alarminstallaties en op afstand bestuurbare terreinautootjes maakte. Met nostalgische dank aan Philips.

Night of the Nerds

Vorige week donderdag was in Eindhoven de Night of the Nerds. In het Klokgebouw was te zien hoe de technologie nu en in de toekomst toegepast kan worden. Door de lucht vloog een zelfgebouwde drone met camera. In een hoek werd een groep uitgelegd hoe je je eigen Pacman kunt programmeren. Ze leerden het ter plekke, terwijl er tegenover een pizzaplotter met tomatensaus tekende op een papier van deeg.

Een jongen die electronische muziek maakte bij spelletjes vroeg of hij me mocht uitleggen hoe hij muzieklagen van gevechten, vijanden, dreigingen en landschappen in elkaar liet overlopen, terwijl tien meter verder iemand op een cello speelde. De muziek was zijn afstandsbediening van een battle die hij op het scherm voerde tegen drie tegenstanders.

Op de grond liepen zelfgemaakte borstelrobots zo groot als een tennisbal. Gemaakt met de afgezaagde kwast van een afwasborstel, een elektromotortje, een batterij, een electriciteitskroontje, wat klemmetjes en tiewraps. Een meneer van ASML liep trots rond en vertelde dat de afwaskwasten niet waren aan te slepen: vaders en kinderen vochten om een plaats aan de borstelrobottafel.

Iemand maakte een touchpad van een banaan, ernaast zag je dat aardappels kunnen worden gebruikt als gamecontroller en een onderzoeker van Philips legde me uit dat dankzij een lamp met LED-lichten het mogelijk is om een plantenflat midden in de stad te laten groeien. Het woord ‘lichtrecept’ viel.

Beleving laat zich niet vangen

Wat Philips ooit deed met de Pionier doet ASML nu ook: jongeren uitdagen, inspireren, voeren met herinneringen en rode konen. 1350 nerds liepen er rond. Laat er ééntje bij zitten die straks een briljant idee bedenkt om een lithografiemachine eleganter chips te laten ontwikkelen.

Thuisgekomen lees ik over de iPad-klassen. Er schijnen ouders te verhuizen om in de buurt van een iPad-school te kunnen wonen. Een iPad-school is fast-food. Een avond met nerds is zelf koken uit je eigen volkstuintje. Beleving laat zich niet vangen in het schermpje van een iPad. Je hebt er minstens drie dimensies voor nodig. En een fabriekshal.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.