10 tips van de pro’s voor een succesvolle startup

Een onderscheidend aspect van de digitale conferentie NEXT Berlin is de lokale start-up scene. Het bruist en knettert hier van would-be ondernemers, investeerders, succesverhalen en mislukkingen. Veel van de gesprekken op het toneel en erachter, gaan dan ook over The secret of a successful start-up. In dit artikel 10 tips die ik heb opgevangen tijdens mijn bezoek.

The secret to success

Tijdens de uitreiking van de NEXT Berlin 2013 Start-up Pitch Award bereikte mij het nieuws via Twitter dat Gidsy – een Berlijnse start-up darling die vaak te gast is geweest bij eerdere edities van NEXT Berlin – overgenomen wordt door een grote concurrent. “Winst!” zal een groot deel van het publiek hier hebben gedacht: de corporate types en in glad pak getrokken zakenboys die de vooral bij de borrels van zich lieten horen. “Bij een start-up gaat het er immers om dat je in korte tijd flinke waarde weet te genereren en de dan te gelde maakt door te verkopen.”

Ik sprak hier dan ook meerdere ondernemers die binnen een paar jaar tijd verschillende start-ups hebben opgezet, weer verkocht of laten klappen omdat het niet aansloeg. “That’s the start-up game, baby!” Serial start-uppers: een soort professionele gokkers in het casino van de start-up scene.

De wereld verbeteren met een betekenisvol bedrijf

Een andere groep in de zaal, in heel ander tenue gekleed – de techies, de designers, de digital natives – zal heel anders hebben gereageerd: “Jammer. Het gaat erom de wereld te verbeteren door een mooi en betekenisvol bedrijf neer te zetten. Geld dat je verdient, gebruik je om je klanten nog beter te bedienen.” Dit zijn de idealisten, die zich wentelen in de start-up scene en zich als voorvechters van de digitale revolutie zien. Terecht of onterecht.

Drie kampen: doe er je voordeel mee!

Maar er is ook een derde groep, die van beide walletjes eet: “Maak de wereld mooier, maar zorg ook dat je er goed aan verdient.” Deze groep heeft het hart bij de tweede groep, maar het hoofd bij de eerste. En zijn vaak rücksichlos als het om zakelijke beslissingen gaat die hun eigen positie kunnen verbeteren. Harper Reed, de hoofd-geek van de Obama-herverkiezingscampagne, is hier een perfect voorbeeld van. Maar over hem later meer.

Wat leert twee dagen Berlijn over de weg naar succes voor start-ups? Ik heb mijn inzichten verzameld in 10 tips, doe er je voordeel mee, of je nu tot kamp 1 (Follow the money!), kamp 2 (Follow the users!), of kamp 3 (Use the users!) hoort.

Drie tips van een succesnerd: Harper Reed

Harper Reed (@harper) is bekend als de ‘oppernerd’ van Obama’s herverkiezingscampagne. Als eerste CTO van een politieke partij ooit, stampte hij in korte tijd een digitale data-operatie uit de grond, met baanbrekende-data analyses, geïntegreerde social media-toepassingen en financiering via crowdsourcing.

In feite werd hem gevraagd om een start-up op te zetten met als enig doel om binnen anderhalf jaar genoeg geld en stemmen (maar vooral geld) bij elkaar te harken om Obama’s herverkiezing zeker te stellen. En dat lukte. Lees er meer over in het fascinerende artikel van The Atlantic: When the Nerds Go Marching In. De drie tips van Reed:

Tip 1: “Build a great team
”

Volgens het adagio: A’s hire A’s, and B’s hire C’s ging Harper bij zijn aantreden als CTO te werk om alleen de beste mensen (de A’s) uit de business in te huren. Experts binnen hun vakgebied, maar juist ook all-round spelers. Bij een start-up heb je vaak meer aan mensen die verschillende taken goed kunnen doen: een programmeur die ook administratie kan doen, of een designer die zijn hand niet omdraait voor project management. Zo blijf je wendbaar en flexibel (en spaar je kosten uit).

Wees ook niet bang om mensen te ontslaan. Het kan best zijn dat iemand in de allereerste beginfase een essentiële schakel van je start-up was, maar een jaar later geen toegevoegde waarde meer heeft. Essentieel is om je team eigenaarschap van het project te geven: de start-up is ook van hen. En: “Don’t be afraid to hire people that look different than you.” Diversiteit is belangrijk in een team: je wil toch dat degenen die het bouwen een weerslag vormen van de mensen die het uiteindelijk gaan gebruiken (zie ook tip 6)?

Tip 2: “Practice failure
”

Oefen zo vaak je kan met mislukken. Probeer iets, laat het mis gaan, kijk wat er mis ging, leer daarvan, vind een oplossing, probeer het weer en misluk weer. Zonder mislukkingen geen succes. Maar vooral: zorg dat je weet waar het mis ging. Pas uitgebreide analyses toe, bekijk alle data die je voorhanden is. Met A/B testen kun je ontdekken waar je fouten zitten: vergelijk de situatie met en zonder een nieuwe aanpassing. En het oefenen in mislukken geeft je ook inzichten om ‘fail safes’ in te bouwen: een plan B om op over te schakelen mocht het inderdaad mis gaan als je werkelijk live bent.

Tip 3: “Listen
”

Observeer je gebruikers en spreek met ze. Er kan een groot verschil zitten tussen functioneel en bruikbaar: je gebruikers weten dit feilloos aan te geven. Door te luisteren naar je gebruikers weet je waar de problemen zijn en waar nieuwe kansen liggen. Harper Reed maakte uitgebreid gebruik van microtargeting en microlistening: heel specifiek en persoonlijk (maar geautomatiseerd) op individuele mensen ingaan.

Zijn systeem deed mensen bijvoorbeeld direct via SMS een aanbod voor een financiële bijdrage, gebaseerd op alle informatie die ze van die persoon hadden (online, statistieken, social media), waarvan het ‘t meest waarschijnlijk was dat ze die bereid waren te betalen. “Hi Martijn, Obama needs your help for re-election. Will you donate 56 dollars to make this happen? If yes, reply: 56” Jazeker, met zijn startup had Haper Reed het ‘mensen geld aftroggelen’ geperfectioneerd. Alles voor the good cause.

Drie tips van een designer: Benedikt Lehnert

Benedikt (@blehnert) is CMO van 6Wunderkinder, de Berlijnse start-up met een range gelikte productiviteitsapps. Design staat hoog in het vaandel bij 6Wunderkinder, dus de tips van Benedikt richten zich juist daar op:

Tip 4: “Solve unarticulated needs
”

Richt je bij je startup op problemen of wensen van gebruikers en vind daar een antwoord op. Dit ligt voor de hand, maar al te vaak hebben start-ups een antwoord gevonden waar ze vervolgens nog de vraag bij moeten zoeken.

Observeer gebruikers, praat met ze, deduceer welke vragen en wensen ze hebben, en begin daar met je product development. Maar: maak niet de fout om enkel naar geverbaliseerde wensen te kijken: vaak kunnen gebruikers niet uitleggen wat ze nodig hebben, of zit er een grotere behoefte achter een genoemde wens. Observeer dus vooral ook wat er NIET gezegd of geschreven wordt: welk probleem voedt daadwerkelijk de genoemde frustraties?

Tip 5: “Create experiences, not screens
”

Natuurlijk, we willen een mooi ontwerp voor ons product: eentje die uitnodigt en prikkelt en prettig om naar te kijken. Maar we willen vooral een ontwerp dat ‘het ervaren van je product’ faciliteert, dat erop gericht is om de behoeftes van je gebruikers te bevredigen, dat het gebruik tot een experience maakt. Hoe beleven mijn gebruikers het product, hoe kunnen we die beleving versterken, verbeteren, zo simpel of plezierig of waanzinnig of effectief maken als mogelijk?

Tip 6: “Don’t trust your taste”

Iets dat jij mooi vindt of duidelijk, vindt een ander misschien wel helemaal niks. Hier spelen tip 1 (Build a great team) en 3 (Listen) een belangrijke rol. Diversiteit in je team zorgt voor een gezonde interne discussie over smaak en resulteert in een sterker product: en door daadwerkelijk te luisteren naar je gebruikers, leer je wat werkt en wat niet. Je maakt je product immers niet voor jezelf, maar voor anderen. Anderen, die in een geheel andere context naar je product kijken, veel minder geduldig en liefdevol zijn, en met mogelijk volop alternatieven om voor te kiezen.

Twee tips van een investeerder: Tanja Kufner

Tanja (@TanjaMunich) is zeer actief in verschillende Venture Capital Firms en als investeerder zodanig betrokken bij talloze start-ups (o.a. GetMobile, Gate5).

Tip 7: “Ideas are cheap, execution is everything
”

Ga een dagje op een openbare plek zitten – een restaurant, cafe, of drukke straat -, observeer tegen welke problemen mensen dagelijks aanlopen, en je hebt zo tien ideeën voor producten die het leven van mensen beter kunnen maken. Ideeën krijgen is simpel, de crux ligt ‘m in de uitvoering: hoe vorm je je idee om in een goed product, met een effectief businessmodel? Wees daarom ook niet bang voor anderen die met ‘hetzelfde idee’ bezig zijn: grote kans dat zij niet dit niet op de juiste wijze op de markt weten te brengen.

En andersom: als iemand al eens heeft geprobeerd de perfecte calendar-app voor de iPhone te ontwikkelen, maar deze sloeg niet aan, betekent het niet automatisch dat zo’n calendar app een slecht idee is. Het betekent simpelweg dat deze poging tot een betere calendar-app ondermaats is uitgevoerd. Het idee is pas een begin, al het werk van je start-up komt daarna. Richt dan ook je tijd en energie op executie: daar ligt het recept voor succes.

Tip 8: “Join a business accelerator”

Waarom zou je alles alleen doen? Er is veel kennis en expertise, en niet in de laatste plaats financiële middelen, om met je start-up van te profiteren. Onderzoek welke overheidsprogramma’s, private investeringclubs of zakenpartners er in je omgeving zijn. Of overweeg te verhuizen naar een plek waar die er voor jouw start-up wel zijn (zoals Berlijn of Londen).

Meer dan 99% van startups is zonder hulp van zo’n business accellerator mislukt. Jouw kansen om te slagen groeien navenant als je wel open staat voor zo’n aanpak. En ja, vaak moet je dan een deel van je equity afstaan: een percentage van je bedrijf. Maar dat is toch een kleine prijs om te betalen voor een grotere kans op succes? Liever 80% eigendom van succes, dan 100% eigendom van een mislukking.

Twee tips van start-up CEO’s: Edial Dekker en Oliver Bronner

De laatste twee tips komen van Edial Dekker (@edial), CEO van Gidsy – of althans: voormalig Gidsy nu dus – en Oliver Bronner (@Stylemarks), oprichter van Stylemarks – dat in mei live gaat.

Tip 9: “Ship fast!” – Edial

Maak niet de vergissing om eindeloos te wachten met live gaan van je product. “Bij Gidsy kwamen we erachter dat de eerste 90% van product development evenveel tijd en moeite kost als de laatste 10%.” Wees dus agile, en ga al live bij die 90%. Desnoods in beta of als soft launch. Luister naar je gebruikers en gebruik die input meteen bij verdere ontwikkeling. Want hoe goed je alles ook bedacht en getest hebt, de realiteit van gebruikers in het ‘echte leven’ is altijd heel anders dan je verwacht had.

Je product ga je na launch nog eindeloos en vaak radicaal veranderen. Dan is het toch zonde als je zo lang gewacht hebt om die laatste 10% ook perfect te krijgen, om er vervolgens achter te komen dat alles toch weer anders moet. Ga live, zo snel mogelijk, en richt je team in om telkens in increments je product aan te passen, te verbeteren en dus tot een succes te maken. Je product is eigenlijk nooit helemaal ‘af’. Dus “Ship now, rather than later.”

Tip 10: “Don’t ship too soon!” – Oliver

Ga niet te snel live. Je hebt immers maar één kans op een eerste kennismaking, om tractie te krijgen, om een publiek te winnen. First impressions are everything. Zorg dat je product werkt, dat alles klopt, dat er geen hinderlijke bugs of onduidelijkheden in zitten. Lanceer het product waar je helemaal achter staat. Slechte reviews van je product blijven immers eeuwig online staan en zijn moeilijk om te weerleggen, zeker als je nog klein en beginnend bent.

“Ship only when your product is ready to face a storm!”