Stop sockpuppeting: bied valse reviews geen podium meer

Als de prijs van koper stijgt komen er vanzelf koperdieven. En koperdieven zijn meedogenloos. Prorail heeft er last van, uit het Singer museum in Laren werd ooit de bronzen denker van Rodin gestolen. Het was de dieven niet om de schoonheid van het beeld te doen, maar slechts om het materiaal. Dat is de ellende. Iets wat stijgt in waarde is weerloos als het niet met zorg wordt beschermd.

Juichende schrijvers

Reviews op het internet zijn van grote waarde; de beste aanbevelers van je product of je dienst zijn immers je klanten. En net zoals koper; als het om geld gaat trek je vreemd volk aan. Zo gebeurt het ook met reviews. De Britse schrijver R.J. Ellory schreef een juichende recensie over zijn eigen boek. En voor de zekerheid schreef hij ook nog een aantal negatieve recensies over boeken van collega’s. Historicus Orlando Figes had overigens al iets vergelijkbaars gedaan, in 2010.

Sockpuppeting

Het mooie Engelse woord voor dit verschijnsel is sockpuppeting. Zoals je een hand in een sok stopt en met deze hand tegen jezelf gaat praten, jezelf de hemel in prijst. De online variant van een sok over je hand is een kinderlijk eenvoudig: je pakt een e-mailadres en gebruikt deze afzender om je eigen product of boek aan te prijzen. Mij is het verhaal bekend van de eenzame vrouw die meerdere adressen had genomen bij Yahoo, Gmail, Hotmail en zichzelf op haar eigen verjaardag en Valentijnsdag-mails stuurde met aardige dingen er in. “Kom binnenkort weer eens bij je langs. Wat zag je er gisteren weer goed uit”. De zilverdief die haar eigen kandelaars smelt.

Review shopping?

Radar besteedde op 17 september aandacht aan de vele valse beoordelingen op het internet. Ook Bol.com wordt geplaagd door meningen over boeken die niet van lezers afkomstig blijken te zijn, maar eerder van schrijvers. En zoals er in de koperjatterij een plaats ontstaat waar je illegaal je koper kunt aanbieden, zo ontstaat er op het internet een welige markt voor reviews: je kunt ze kopen. Gettingboekreviews (vijfsterrenrecensie voor 99 dollar), boekreviewers.nl (boekliefhebbers schrijven wat en krijgen hier geld voor), likeskopen.nl (1000 Facebooklikes voor € 114,95, ook boekrevies te koop); er zijn veel voorbeelden te vinden.

Zou iedereen het doen? Zijn de sites van Zoover (reizen, hotels) en Iens (restaurants) nog wel betrouwbaar? Of zijn ze vergeven van commercieel gedreven belangen waardoor aan de waarde van de rapportcijfers serieus getwijfeld mag worden, zoals Misset Horeca suggereerde in januari. Is er een deugdelijke scheiding van redactie en commercie? Of is het misschien net zoals met doping in het wielrennen en zoals we sinds de IDFA-documentaire 9.79 over sprinter Ben Johnson nu weten in de atletiek: iedereen doet het.

Weerloze reviews

Het is mooi geweest. Als ze nu zo belangrijk zijn moeten de weerloze reviews met meer aandacht worden beschermd. Alleen met zorg mogen ze het podium op. Ik vertrouw alleen de meningen van mijn vrienden nog. Nu nog op zoek naar vrienden, want ik vaar bijna blind op reviews.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.