TwitterMonitor: circus Wilders trekt minder publiek

Samen met Frankwatching volgt onderzoeksbureau DamKam de politieke ontwikkelingen op de voet. Niet met peilingen, maar aan de hand van Big Data: analyse van grote hoeveelheden tweets in een maandelijkse TwitterMonitor. In de analyse van 200.000 tweets in juni zien we opmerkelijke verschuivingen, zoals de terugval van Geert Wilders.

Paradepaardjes

Het was een hectisch maandje. Terwijl de eurocrisis in alle hevigheid doordenderde, jasten onze politici in Den Haag er wat paradepaardjes en moties doorheen om na het zomerreces goed voor de dag te komen bij de verkiezingen. Partijbesturen stelden hun kieslijsten samen, campagneteams deelden de eerste onderlinge plaagstootjes uit en de hamburgers voor de Binnenhof BBQ -de traditionele afsluiting van het parlementaire jaar- werden vast besteld.

We analyseerden 200.000 tweets met politieke inhoud, om het sentiment onder de kiezers te meten en tendensen te ontdekken. Die waren er volop. Wat betreft belangrijke thema’s als Europa en economie, maar ook wat betreft sentimentscores van de partijleiders. Daarover straks meer.

Rutte het meest genoemd

Eerst blikken we terug op de afgelopen drie maanden. We hebben de uitslagen vergeleken met als kernvaag: hoe vaak werden de politieke leiders de afgelopen maanden genoemd op Twitter?

Uit analyse van maar liefst 370.000 tweets tussen april tot juli vallen twee dingen direct op: Rutte is in juni verreweg het meest besproken en nog pregnanter: de flinke terugval van Wilders. In april werd de PVV-leider nog in ruim eenderde van de tweets genoemd, in juni zakte zijn conversatie-aandeel terug tot 20%. Geert gaat dus beduidend minder over de tong. Het Twitter-publiek lijkt een beetje moe van het circus Wilders dat met zijn capriolen steeds meer LPF-trekjes vertoont. En laat dat nou al jaren de grote angst van de geblondeerde roerganger uit Venlo zijn.

Omgekeerde beweging

Demissionair premier Rutte laat de omgekeerde beweging zien: van 24% in april loopt het aantal tweets over de VVD-leider in juni op tot bijna 40%. Voor een deel te verklaren door de ontwikkelingen in de eurocrisis die op de premier afstralen. Europa is voor veel mensen Mark Rutte: de premier die in Brussel steeds gesprekken met collega’s voert op ingelaste eurotoppen. Verder valt op dat Buma en Sap in mei pieken -door de publiciteit rond de lijsttrekkersverkiezingen- om vervolgens fors terug te zakken. Alleen Pechtold en Roemer laten een stijgende trend in conversatie-aandeel zien.

Beeldvorming

We focussen in de komende analyses niet langer op partijen, maar op partijleiders. Verkiezingen draaien in onze ‘mediacratie’ immers meer om personen dan om ideeën. Hoe graag politici het ook anders zouden willen zien, het is een onomkeerbaar proces in onze beeldcultuur: vorm is steeds meer gelijk aan inhoud. Denk aan de snelle opkomst van een relatief onbekende CDA-wethouder uit Purmerend. Mona Keijzer staat met stip op nummer 2 van de kieslijst, voor partijgenoten met meer ervaring. In een eerdere analyse liet DamKam al zien dat de blonde moeder het goed doet op Twitter. Keijzer haalde tijdens de interne verkiezingen ook een hogere sentimentscore dan de door leden gekozen lijsttrekker Buma.

Twitterende politici

De beeldvorming rond de leiders bepaalt in grote mate het succes in de stemhokjes op 12 september. Zij zijn het gezicht van de partij, in old school media maar ook op sociale media als Facebook en Twitter, met miljoenen gebruikers. Campagneteams beseffen dat en zullen wel gek zijn als ze tijdens deze verkiezingen Twitter niet inzetten. Actieve ‘tweeps’ als Wilders, Pechtold en Samsom gebruiken het sociale medium al jaren en andersom zien we dat twitteraars vaak partijleiders als hashtag toevoegen in hun tweets. Het beeld is bepalend: Roemer doet het zo goed omdat hij zo lekker zichzelf is op tv. Wie leest er nog een verkiezingsprogramma? Voor degene die niet overtuigd is: noem de drie belangrijkste plannen van SP, CDA of VVD. Twee? Eentje dan?

Sentimentscores

In de 77.000 tweets waarin de partijleiders specifiek werden genoemd zijn duidelijke verschuivingen zichtbaar, zoals een algemeen dalende trend in sentiment. We zien dat er veel is getwitterd over de eurocrisis en over Europa en in iets mindere mate over de zorgkosten (hoger eigen risico); onderwerpen die veel negatief sentiment in zich herbergen. Vandaar deze dalende trend. Het beeld sluit aan bij het gedaalde consumentenvertrouwen in ons land. Volgens het CBS hebben we met -40 punten zelfs het laagste punt sinds de zomer van 2003 bereikt.

Bij VVD-leider Rutte zien we een negatieve trend, net als bij Buma en Wilders (negatief sentiment). Slob blijft het goed doen, sinds april haalt de CU-leider een constant hoge sentimentscore. Dat geldt ook voor Samsom en vooral voor Roemer, die in de laatste week van juni daalt. Uit de tweets waarin Roemer is genoemd blijkt dat zijn aanhoudende hoge score in peilingen een tegenreactie oproept bij twitteraars. Afgunstig trekjes lijkt de Hollandse twitteraar niet vreemd.

Bijzonder transparant

GroenLinks-leider Sap heeft het zwaar in juni, door de negatieve publiciteit rondom de interne verkiezingen en tegenkandidaat Dibi. Dat het buitengewoon transparante partijbestuur de evaluatie van de kandidaten openbaar maakte, leidde ook niet echt tot een positiever sentiment. Gezien het lage aantal waarnemingen is de score van Sap in week 22 niet meegenomen in de grafiek, dat zou een sterk vertekend (en niet representatief) beeld geven.

Als we de semantische analyse in juni onder de loep nemen zien we dat Sap het hoogst scoort op het thema ‘verdriet’, namelijk twee keer zoveel als de rest. Dat sluit aan bij het voornoemde beeld van onrust en gedoe bij GroenLinks. Wilders is het meest zichtbaar op ‘Europa’ en de liberalen Rutte en Pechtold op ‘economie’.

De tweede helft van juni laat een ander beeld zien. Rutte heeft ‘Europa’ naar zich toegetrokken, terwijl Roemer het meest wordt gekoppeld aan ‘economie’. Voor de rest zijn de partijleiders thematisch dicht naar elkaar toe gekropen. De PVV-leider is onzichtbaar geworden: hij doet het op bijna alle thema’s het minst goed.

Wilders

Het ineenschrompelen van de PVV is het meest opvallende in deze TwitterMonitor: het is terug te zien in alle onderdelen: het conversatie-aandeel, de sentimentscore en de semantische analyse. Was de partij van Wilders in mei en begin juni nog dominant op ‘Europa’, in de 2e helft van juni zakt de PVV helemaal weg.

De veelbesproken gedoogpartner van kabinet-Rutte I heeft in juni publiek verloren. Er wordt op Twitter ook minder over Wilders gesproken, terwijl de 140 tekens-berichten juist zijn favoriete manier van communiceren zijn. Vanuit dit oogpunt zouden de meest recente incidenten wel eens een bleshing in disguise kunnen zijn: de PVV staat weer in het middelpunt van de belangstelling. We zullen het circus blijven volgen.