Cocreatie met jongeren in #36hours, hoe doe je dat?

73% van de jongeren tussen de 12 en 29 jaar vraagt geen belasting terug van zijn/haar bijbaan. Dit komt neer op gemiddeld 275 euro per jongere en kan wel oplopen tot 900 euro per jaar, zeggen cijfers uit 2007. Ook dit jaar verschijnen er nieuwsberichten dat jongeren de fiscus spekken. Alain Raap, innovator bij de ICT-organisatie van de Belastingdienst, merkt dit ook op bij zijn eigen zoons en besluit hier iets mee te willen doen. Maar ja, hoe ontwikkel je iets voor jongeren wat werkt?

Hij zag bij zijn zoons hoe zij gebruik maken van apps. Maar het ontwikkelen van zo’n app bleek lastiger dan gedacht. Geïnspireerd door TEDxYouth Amsterdam en gesprekken met Robert van Hoesel van YoungWave en mij, wilde hij zich richten op twee dingen:

1. Niet voor jongeren, maar door jongeren.
2. De Belastingdienst kan het wél leuker maken.

#36hours

Robert bedacht het concept #36hours, cocreatie met jongeren in de kerstvakantie. In 36 uur daagden we jonge appontwikkelaars (tussen de 14 en 18 jaar) in teams uit om een digitaal concept te bedenken voor het vraagstuk van de Belastingdienst. Het winnende team mag meelopen met een professionele appontwikkelaar.

Wat krijg je als je 7 pubers in 3 teams 36 uur samen in een ruimte zet met een paar laptops, cola en snoep? Veel mensen zullen nu denken: chaos en zooi! Of te wel, hoe zorg je dat als je cocreatie met jongeren aangaat er ook werkelijk resultaat mee boekt? Hieronder 5 tips.

1. Ben duidelijk in wat je van ze verwacht

Tijdens #36hours hebben we gewerkt met een mondelinge en een schriftelijke briefing. In deze briefing stond wat ze moesten opleveren. Namelijk een creatieve oplossing voor de vraag: “Hoe kun je jongeren bekend maken met het terugvragen van belasting?”. Dit moesten ze minimaal schetsmatig opleveren tijdens een presentatie, bijna 36 uur later dan de start. Door ze een serieuze en praktische opdracht te geven, waarvan ze zelf de doelgroep zijn, geef je ze het gevoel dat hun ideeën waardevol zijn.

2. Geef ze haakjes, geen kaders

Om de creativiteit zoveel mogelijk te stimuleren, hebben we de briefing zeer kort en krachtig gehouden. We hebben de inleiding (probleem/cijfers), doelgroep, boodschap, opdracht en wat korte randvoorwaarden beschreven in minder dan 1 A4. Als je jongeren helemaal vrij gaat laten, dan zullen ze te veel fladderen en loop je dus ook het risico op weinig resultaat. Maar als je te zware kaders oplegt, dan zullen ze weer te veel kijken naar onmogelijkheden. Zoek dus naar een goede balans.

3. Leg complexe zaken makkelijk uit en vertel waarom

Belasting terugvragen is natuurlijk geen simpele klus, zeker niet als je 14 bent. En zeker omdat de Belastingdienst haar taal niet aanpast. Zo merkten we dat jongeren afhaken bij de vraag of ze een WAJONG-uitkering hebben. Of dat ze helemaal niet snapten waarom jongeren eigenlijk belasting kunnen terugvragen. Ze gaan hier niet allemaal zelf op googelen. Het is dus belangrijk om uit te leggen hoe dingen in elkaar zitten waarom het gebeurt.

4. Geef ze verantwoordelijkheid

Als een echte opdrachtgever wilde de Belastingdienst liever niet dat er al van alles naar buiten zou komen. Jongeren zijn gewend om veel te delen op social media en ze vragen via die weg ook vaak feedback. Ze mochten van de Belastingdienst wel dingen delen, zo lang ze maar niet vertelden dat ze een app voor de Belastingdienst aan het ontwikkelen waren. De 7 jonge appontwikkelaars pakten dit perfect op en hebben helemaal niks verklapt. Overigens was de Telegraaf wel dusdanig nieuwsgierig naar de hashtag #36hours, dat ze nog even met de persvoorlichter hebben gebeld.

5. Bied waarde en hou het leuk

’s Avonds hebben we de jongeren meerwaarde geboden door twee appontwikkelaars Renato Valdés Olmos en Jelle Prins uit te nodigen. De learning die we daar uit trokken is dat jongeren veel meer vragen tijdens de borrel dan tijdens een vragenrondje.

Daarnaast hebben we tijdens de dag gezorgd voor een rondleiding door de gebouwen van de ICT-organisatie van de Belastingdienst, het ontmoeten van inspirerende medewerkers, voldoende lekker eten, pauzes en een avondje keten op een slaapboerderij zonder wifi. Gewoon, om het ook leuk te houden en ze een bepaalde ervaring mee te geven!

Het resultaat van 36 uur lang ontwikkelen

Ik was echt zeer blij verrast over het resultaat. Ik weet dat jongeren tot veel in staat zijn, maar ik had niet verwacht dat er werkende mockups van apps voor ons zouden liggen. Ze hebben 2 dagen lang enorm gefocust gewerkt, je zag hier zeker 7 jongeren uit de prestatiegeneratie. Er is dus zelfstandig code geschreven, inclusief een design.

Opvallend was in alle drie de presentaties dat de apps heel simpel in elkaar zitten. Weinig poespas, strak design, simpele vragen met uitleg in en in een korte tijd te doorlopen. Alle drie de teams hadden nagedacht over een social media campagne ter verspreiding van de app. De Belastingdienst en de jongeren zijn dusdanig enthousiast dat er een volgende challenge georganiseerd wordt. Lees hier de Storify van alle tweets.