Kodak kaput?

Begin deze week ging het gerucht dat Eastman Kodak zich voorbereidde op een gang naar het voorportaal van het faillissement, Chapter 11. ‘Kodak kaput?’, zo allitereerde The Wall Street Journal. Dinsdag werd het bericht genuanceerd met de boodschap dat Kodak haar bedrijfsstructuur heeft aangepast (‘create shareholder value’) en van plan is om haar digitale transformatie nu versneld te gaan doorvoeren.

Het oude Kodak

Opa van 132 jaar heeft al heel veel gegeten, en vraagt nu om de mosterd. Hij zag de tijd voorbij komen, maar niet de geest; en buiten vergat de hagedis van huid te wisselen. Het is een klassiek voorbeeld van corporate verstarring. Kodak begon ooit met het verkopen van goedkope camera’s met als doel om de kopers te verleiden filmrolletjes te kopen. En deze vervolgens af te drukken op, natuurlijk, Kodak-papier. Eind jaren ’70 vorige eeuw domineerde Kodak met een marktaandeel van 90% de rolletjes-markt in de Verenigde Staten, en 85% van de camera’s.

In een weblog vind ik oude foto’s van een Kodak-campagne. Moeder met kind die een brief leest van vader aan het front (The Kodak Letter). Drie kinderen die aan de oever van een rivier een gevangen vis tonen (prove it with a Kodak). Een foto van een moeder die een klein kind fotografeert, met een statief (keep a Kodak Baby Book).

Handelen in herinneringen

Kodak had het goed gezien, toen. Kodak handelde in herinneringen, in beelden, in bewijsmateriaal. Toen al (ik schat eind 19e eeuw) werd ingezien wat inmiddels een alom erkende wetmatigheid is, hoe sneu ook: een gebeurtenis bestaat pas als er beeld van is.

In 1990 bezocht ik Kodak Caïro om te polsen of men geïnteresseerd was om mee te doen aan het digitaliseren van de collectie van het Nationaal Museum. Projectnaam: Nunc est digitendum. De Amerikaanse landenmanager had geen belangstelling. “We’re here to sell yellow boxes, that’s all”, was het commentaar. Hij stropte zijn das, dronk uit zijn glas, deed een plas en liet alles zoals het was. Zijn tijdsbeeld was zo tweedimensionaal als de afbeelding van Seth, de kwade Egyptische god.

Een boekwinkel en een uitgever handelen in verhalen, niet in boeken. Ook een filmmaatschappij handelt in verhalen. Niet in films. Bioscopen zitten voller dan ooit. Een platenmaatschappij handelt in muziek, niet in platen. Live concerten trekken aandacht, mits betaalbaar. Nutricia handelt in kind- en moedergeluk, niet in babyvoeding. Apple handelt in muziek en gemak, niet in computers of telefoons. Akzo handelt in kleur, niet in verf. Philips handelt in Sense; niemand weet wat het is, maar in ieder geval handelen ze niet in gloeilampen. Kodak handelde in herinneringen, niet in camera’s of rolletjes.

Brief aan Kodak

Er komt deze week een brief bij ons binnen. Geadresseerd aan ‘Kodak’, gevolgd door het goede adres. Ik snap het niet. Ik maak de brief open. Het is een uitnodiging voor een nieuwjaarsborrel. Tekening van een zeilboot. Dan weet ik het. De brief is bedoeld voor mijn zoon. Iedere instructeur in het zeilkamp waar hij drie jaar geleden les gaf, had een bijnaam. Hij maakte veel foto’s, en ze waren goed. Zijn bijnaam werd Kodak.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.