Voorkom dreig- en pesttweets, zoek de positieve verbinding!

De populariteit van Twitter onder scholieren is aanzienlijk gestegen. En zeker is dat ouders en docenten deze ontwikkelingen nauwelijks kunnen bijbenen. Verbieden is al lang geen optie meer, deze generatie weet niet beter dan dat zij ook via de digitale weg communiceren. Maar niet altijd zonder problemen. Hoe moeten we ze waarschuwen en stimuleren tegelijk? Zoek de positieve verbinding!

Oproep aan ouders en scholen

Excessief Twittergebruik door scholieren is al langere tijd geregeld te vinden in het nieuws. Het lijkt in de media voornamelijk om enkele jeugdige twitteraar te gaan, die zich niet kunnen of willen gedragen bij het gebruik van sociale media. Eerder schreef ik een blog over dreigtweets, waarin ik aangaf dat (in)formele gedragsregels op Twitter zo langzamerhand voorzichtig worden gevormd. De politie laat inmiddels zien dat bepaalde uitlatingen op Twitter niet getolereerd worden, door op verschillende manieren in te grijpen. Tegelijkertijd worden nu de ouders en scholen aangekeken, want zij zijn aan zet. Zij worden opgeroepen om te helpen bij het voorkomen van dreigtweets en ander onwenselijk gedrag op Twitter.

Eigenlijk worden zij opgeroepen om de jeugd te adviseren en te begeleiden bij hun gedragingen en uitingen op sociale media. Ouders en docenten begrijpen echter nog maar nauwelijks wat zij moeten met Twitter. “Ik ga toch niet twitteren wat ik de hele dag aan het doen ben,” of “ik heb daar helemaal geen tijd voor”. De aanpak tegen buitensporig Twittergebruik gaat erg lastig worden, omdat de rol van ouders en docenten meer inhoudt dan het stellen van gedragsregels en grenzen. Nog voordat zij dit kunnen doen zullen ze zich eerst serieus moeten gaan verdiepen in het twittergebruik en de verbinding zoeken met de jeugd.

Inzichtelijk maken van risico’s

Het benoemen van risico’s en het stellen van grenzen zijn noodzakelijk. Ik benoemde eerder al de dreigtweet. Maar agressie, bedreigingen en pestgedrag gaan veel verder dan alleen op Twitter. Deze uitingen kunnen gemakkelijk (anoniem) via internet worden verspreid. We schrikken tegenwoordig van de jeugdige straattaal die zo hard zwart op wit staat. En er zijn inderdaad jongeren op Twitter aanwezig die hun grote bereik niet kunnen overzien en zich ernstig misdragen. Daarnaast kan het gebruik van Twitter op school storend en afleidend zijn. Vaak volgt hierop een duidelijke maatregel: een verbod op het mobieltjes tijdens de les. Uit angst voor chaos in de les of filmende leerlingen. Als laatste bestaat het risico dat jongeren teveel van zichzelf of van het gezinsleven openbaar maken. Zo vertellen sommige jongeren waar ze wonen of wanneer ze alleen thuis zijn. Bovendien kan de gemakkelijkheid waarmee de jongeren privé beeldmateriaal het web op slingeren, hen behoorlijk in problemen brengen.

Help de jeugd ‘twitterwijs’ te gedragen

Het is dus zinnig om met jongeren over deze risico’s te praten en de discussie te starten. Dit kan zowel aan de keukentafel thuis als tijdens de les. Maar hoe maak je de jongeren bewust van de risico’s? Hoe leg je ze uit dat bedreigen op Twitter niet kan? Kortom, hoe maak je de jeugd ‘Twitterwijs’? Op enkele scholen zijn er inmiddels speciale lessen die het omgaan met sociale media centraal stellen. Helaas op veel scholen ook niet. Dan hangt het er maar vanaf of een geïnteresseerde docent deze taak op zich neemt. Jammer eigenlijk, omdat dit eigenlijk het minste is wat jongeren nodig hebben om zich online ‘wijs’ te gedragen. Alleen wijzen op risico’s gaat naar mijn idee niet ver genoeg en dekt ook niet de lading van het probleem. Bewustwording creëer je door meer te doen dan alleen wijzen op regels of gevaren. Het gaat ook over het stimuleren van positief gedrag en het inzichtelijk maken van mogelijkheden en kansen.

De verbinding tussen docent en leerling

Hoe moet onze jeugd bewust worden gemaakt over normaal Twittergedrag, als degene die hen daarin moet begeleiden weinig aansluiting en verbinding heeft met de doelgroep? De kern van een goede verbinding ligt zoals gezegd in oprechte interesse en een positieve benadering. Docenten en ouders die zich verdiepen in de nieuwe generatie, weten dat sociale media een belangrijke positie inneemt in hun dagelijks leven. Jongeren zijn dag en nacht verbonden met internet en communiceren zo veelvuldig met elkaar. Toch zijn er enkele pioniers te vinden op Twitter die al veel verder zijn dan wat ik boven heb beschreven.

Ik sprak met enkele twitterende docenten, stuk voor stuk enthousiast over de mogelijkheden van social media – ook in het onderwijs – en open voor vernieuwing. Zij zoeken zelf actief de verbinding en zien dit middel als een positieve ontwikkeling in de verdere ontplooiing van de leerling. Zij verdiepen zich samen met de jeugd in de risico’s en staan open voor inbreng van de leerling. Maar net zo belangrijk, ze stellen de mogelijkheid om leerlingen bewust te maken van de vele kansen en mogelijkheden die sociale media te bieden heeft.

Eén docent benoemt het wijzen op de vele mogelijkheden zelfs als een morele verplichting, net als gebruikelijk is in vele andere thema’s. Een mooie casus is Boris Berlijn, docent aardrijkskunde, die onlangs op excursie ging met zijn klas. Hij gaf de leerlingen de opdracht om hun belevingen en beknopte samenvattingen die dag te delen onder een bepaalde #hashtag. Deze werden naderhand besproken. Leerlingen reageerden erg enthousiast op deze opdrachten (Blog Boris Berlijn). Tegelijkertijd kan hij, daar waar nodig, direct grenzen stellen en aangeven wat hij gepast of ongepast gedrag vindt, net zoals hij dat offline ook doet.

Het succes van 55.000 volgers

Een ander voorbeeld zijn de meiden achter @dutchteenagers, die inmiddels 55.000 volgers achter zich hebben weten te scharen. Zij weten door hun tweets veel jongeren te boeien en worden veel geretweet, waardoor hun bereik enorm is. Dreigtweets komen zij ook wel eens tegen op Twitter, maar dat vinden ze eigenlijk maar lafjes. Zij halen plezier uit het feit dat zij al deze volgers kunnen bereiken en op deze manier nieuwe twitteraars kunnen ontmoeten. Wat hun ouders er van vinden? Hun ouders weten inmiddels wel waar zij mee bezig zijn. “Ze vinden het erg knap van ons dat we zoveel jongeren kunnen bereiken en ze vinden dat we hebben laten zien dat ons schoolwerk er niet onder lijdt”, vertellen ze.

Omdenken

Buitensporig gebruik van een medium dat nog zo in ontwikkeling is, vraagt misschien wel om een andere oproep aan ouders en docenten. Ouders en docenten zijn namelijk aan zet, maar snappen het spel, laat staan de spelregels, nog niet goed. De eerste reactie is ‘verbieden’, maar misschien moeten zij het ‘omdenken’ eens proberen. Het vraagt namelijk om een oproep die in het teken staat van verbinden. Er zijn op dit moment tal van goede voorbeelden van docenten in het onderwijs, die in eerste instantie begrip en respect tonen voor het sociale media gebruik van de jeugd. Zij experimenteren ermee en profiteren ervan als een positief instrument tijdens de lessen. Zij hebben inzicht in gevaren, risico’s maar ook in alle positieve dingen. Uiteraard hoeft niet elke docent social media gek te zijn, maar scholen moeten docenten wel de ruimte geven om het daar met elkaar over te hebben en er een juiste invulling voor te ontdekken. Dus; ouders, scholen en Twitterloze docenten, denk eens om: vraag bijvoorbeeld eens om een Twitterles van de jeugd zelf.

Dit artikel is tot stand gekomen met dank aan @dutchteenagers en twitterende docenten als @BorisBerlijn, @Cilla1972, @avddrift en @mcweele.