Infographics en datavisualisatie in woord en beeld

Infographics zijn tegenwoordig ontzettend populair op internet. Iedere gebeurtenis, film en populair product heeft wel een eigen infographic. Maar wat is een infographic eigenlijk? In dit artikel een overzicht van alles wat ik heb gevonden. Een ode in woord en beeld aan een fantastische designdiscipline, die met recht erg populair is.

Het ontstaan van infographics

Veel van de weergaven die men online publiceert onder de naam ‘infographic’ zou ik echter niet direct een infographic noemen. Zo zijn veel weergaven eenvoudigweg grafische vertalingen van statistieken: gewoon grafiekjes! Het zijn vaak wel leuke overzichten van informatie maar het vertelt niet echt een verhaal. Het is meer een visueel statistisch overzicht.

Van oudsher heeft Wired en in Nederland het Algemeen Dagblad een goede naam als het gaat om infographics. Dat zijn wel infographics van een hele andere orde dan de infographics die nu online populair zijn. Het zijn vaak nauwkeurig en reëel uitgewerkte illustraties van een onderwerp, voorzien van pijltjes en teksten. Die illustraties stammen wellicht af van de oorsprong van de infographic.

Waren het niet al monniken die in de twaalfde eeuw hun boeken en wetenschappelijk werk illustreerden met grafische infogrammen (bijv. Byrhtferth’s “Computus Diagram” ca. 1102-10)? Of Joseph Priestley die in 1765 als een van de eersten historische events grafisch weergaf in zijn “Chart of Biography”. Of de poging van John Snow in 1854 om de uitbraak van Cholera grafisch weer te geven als een soort vroege vorm van datavisualisatie. En dat allemaal eerder dan onderstaande ‘mars op rusland van Napoleon’, een weergave van Charles Joseph Minard uit 1869 die vaak als de eerste infographic wordt aangeduid.

Hedendaagse infographics

Tegenwoordig wordt steeds meer visueel weergegeven, dus ook data. Deze data zijn niet altijd ‘bedacht’ als onderdeel van een groter verhaal. Het zijn gewoon data! Maar die data vertellen opeens wel wat als het visueel gemaakt wordt. Vaak meer dan woorden in een rapport kunnen vertellen. Het is bijna een emergent verhaal, een verhaal dat ontstaat doordat de data visueel gemaakt wordt. Maar is het dan wel een infographic? Moest een infographic niet een vooropgezet verhaal vertellen of illustreren in plaats van ‘ontstaan’. Wat dat betreft raakt het vak van datavisualisatie dat van de kunst.

Beeld & impact, storytelling & fantasie

Wat is dan de definitie van een infographic? Volgens mij is het de meest gecomprimeerde vorm van kennisoverdracht. Het is namelijk beeld en een beeld zegt meer dan duizend woorden. Door gebruik te maken van design wordt het meer dan ‘alleen’ een beeld. Het wordt een systeem waarin je regels, verbanden en verhoudingen uitlegt. En door de combinatie met tekstuele informatie te maken is werkelijk alle kennis te comprimeren tot een infographic; het maggie-blokje van de kennisoverdracht dus.

Het is daarnaast ook een verhaal, waar je alle fantasie bij kan gebruiken, die je, net als bij een boek of een kunstwerk, ook op ideeën brengt. Puur persoonlijke ideeën, die voor iedereen anders werken. En een verhaal zegt weer meer dan duizend beelden, omdat het je fantasie aanspreekt. Beeld en impact, storytelling en fantasie dus. In een tijd waarin kortetermijnissues en -trends meewegen in de structuur van de organisatie, een tijd van continue dynamiek en van ‘living identities’, in die tijd is de infograhic een goed middel – misschien wel het beste – om je als organisatie op te richten, om te organiseren en je uit te drukken en je verbindend vermogen te manifesteren.

Een infographic is dus een gecomprimeerde en grafische beeldtaal, gecombineerd met storytelling die de fantasie aanspreekt. En vormen of typen zijn er legio. Alle genoemde en getoonde voorbeelden zijn infographic en allemaal missen ze wel wat. Tezamen vormen ze een überinfographic, een universum dat alle aspecten laat zien van het begrip infographic. Je kunt deze überinfographic (300 dpi A3) hier downloaden (5 MB). Als je hem groter (kan tot A0) wil hebben, laat het dan even weten in een reactie.

Infographics: wat zijn ze mooi!

Maar los van wat een infographic nu precies is, een ding zijn ze voor mij in ieder geval: het is mega vet en supercool! Er wordt zo veel moois gemaakt in de wereld! En al die mooie dingen zijn creatieve en grafische smaaksensaties. En allemaal vertellen ze een verhaal. Sommige humoristisch en andere gortdroog. Het is een fantastisch vakgebied met nog fantastischere resulaten. De mooiste boorbeelden worden wat mij betreft door de New York Times gemaakt. Maar ook Stamen kan er wat van!

Tot slot nog een paar tips voor iedereen die infographics maakt, afkomstig van mij als amateur en grote liefhebber:

1. Kies de vorm die het meest bij je past en hou dat vol in al je infographics. Kopieer niet telkens hetzelfde, maar werk verder in richtingen die goed voor je werken. Vorm zo een eigen signatuur. Dan verbeter je jezelf het snelst.
2. Werk crosschannel. Schrijf af en toe je verhaal eens in tekst op, of publiceer het als een blog, of maak er een presentatie van. Een infographic is immers een verhaal en dat kun je in beeld vertellen maar ook gewoon mondeling of in tekst. Stop dus niet alles in een infographic.
3. Doe onderzoek, schets en maak collages. Net als ieder verhaal heeft ook een infographic research nodig. Laat een definitieve infographic ook een tijdje liggen voordat je het echt afmaakt en publiceert. En zorg ervoor dat je in dat proces altijd een pen of potlood en papiertjes of bierviltjes bij je hebt.
4. Maak een goed geheel. Een goede infographic dient in zijn geheel hetzelfde te vertellen als in de vaak gedetailleerde inhoud. Maak geen losse lappendeken van elementen, maar zorg dat het geheel ook in een keer aanspreekt en boeit. En uitnodigt tot verder onderzoek.

Bekijk ook bovenstaande presentatie van de 100 mooiste infographics en datavisualisaties die ik ken en een presentatie van ‘the making of’ van de uberinfographic. Last but not least: ben je bezig met een infographic? Maak er een ambachtelijk kunstwerk van! Verrijk de wereld met jouw beeldende inzichten.