Location Based Services zijn dood, leve LBS!

In 2010 hoorde je veel nieuws over Location Based Services. Location Based Services, of kortweg LBS was de toekomst en iedereen moest erin stappen. Miljoenen dollars venter capital werden gepompt in bedrijven als Foursquare, Gowalla, Loopt en Yelp. Gigant Google kwam met Lattitude en ook fabulous Facebook kwam met zijn eigen variant: Facebook Places. LBS was het.

Je hoort er nu veel minder over dan een jaar geleden. Facebook stopt met Places. En gebruikers vragen zich af waarom je eigenlijk burgemeester wil worden van de kroeg op de hoek. Was de hype van korte duur? Is die nu over? Is LBS dood? Naar mijn idee zeker niet. LBS is underground gegaan, waar er minder over ze wordt gesproken. Waar weer gewerkt kan worden aan nieuwe nuttige services die zo logisch zijn dat ze er altijd al hadden moeten zijn. Er wordt gewerkt aan een nieuwe gangmaker van keiharde webwaarde. Zonder de ballast van het moeten voldoen aan verwachtingen van de hypegevoelige consument, investeerder en webjunky. LBS is dood, leve LBS!

Wat zijn Location Based Services?

Location Based Services zijn informatie- of amusementsdiensten die toegankelijk zijn met een mobiel apparaat, die werken via het mobiele netwerk en die gebruik maken van je locatie (zie ook Wikipedia). Een bekend voorbeeld van een LBS is bijvoorbeeld Foursquare. Met deze dienst kan men inchecken op locaties en zo punten verzamelen. Al je vrienden zien waar je bent en iedere keer als je ergens incheckt krijgen zij een update en krijg jij als gebruiker punten. Op basis van deze punten wordt de hitlijst vastgesteld en iedere keer als je weer punten verdient geeft het systeem met leuke meldingen over wie je hebt ingehaald of wie jou net op de hielen zit. Zo wordt je dus aangespoord om vaker en op meer plekken in te checken.

Gamification 

Los van de punten die je met inchecken met Foursquare kan winnen, kan je ook burgemeester – mayor – worden van een locatie. Iemand die in het verleden het meest op verschillende dagen op een locatie is ingecheckt is de burgemeester van die locatie. En iedere volgende persoon die incheckt krijgt te zien dat jij de burgemeester bent. Je eigen 15 seconds of fame!

De derde waardering voor meedoen aan Foursquare krijg je in de vorm van zogenaamde badges. Dat zijn verrassingen als je op specifieke locaties komt. Zo krijg je na drie maal bij verschillende galeries ingecheckt te hebben, de ‘Warhol’ badge en na tien maal in een speeltuin, een ‘babysitter’ badge.

Een ingenieus puntensysteem dat echt leidt tot meer gebruik en dat ook overgenomen wordt door serieuze sites als de Huffington Post (zie mijn artikel van ruim een jaar geleden op Frankwatching).  Dit spelenderwijs werken met diensten, zowel nuttige en serieuze als niet-nuttige en frivole wordt wel ‘gamification’ genoemd. Een ontwikkeling die in tegenstelling tot LBS nog in een early stage zit en niet al ‘over the hill’ is.

Van Location Based Korting naar Location Based Marketing

Het is echter niet alleen een spelletje. Het is ook een platform voor Location Based Marketing. Partijen kunnen heel gericht aanbiedingen doen aan mensen die in de buurt zijn. Zo biedt het Van Gogh Museum de mayor gratis koffie, mag je als mayor het Stedelijk Museum gratis in, verloot Hotel Arena iedere week een gratis overnachting en krijg je bij Wagamama bij je diner je eerste drankje gratis (raw juice is ruim  4 euro!). Het functioneert dus, het wordt gebruikt en er zijn steeds meer aanbiedingen. Ik vraag me alleen wel af wat dit nu oplevert.

 

Diensten die gedeeltelijk hetzelfde doen zijn Loopt, Yelp Brightkite, Gowalla, Lattitude, Places en het Nederlandse Feest.je. Ieder heeft weer net wat unieks. Zo richt Feest.je zich voornamelijk op de sociale gebruiker die met vrienden samen een locatie zoekt, op zoek naar een feest.je dus. Allemaal net anders maar ook deels hetzelfde. Allemaal zijn ze gericht op veel gebruikers die veelvuldig gebruik maken van de dienst om er vervolgens advertenties aan te tonen en zo geld te verdienen. Van Location Based Services naar Location Based Marketing dus.

Is LBS commercieel interessant genoeg?

Afgaand op de geschatte waarde van Foursquare van 250 miljoen, zijn dit soort Location Based Services zeker commercieel interessant. In ieder geval voor de aandeelhouders! Ik maak me echter zorgen over het hoge zeepbelgehalte van dit verhaal. Is Foursquare werkelijk zoveel waard?

Tot begin dit jaar hoorde je veel over LBS in het algemeen en over Foursquare specifiek en was je daarom geneigd de hoge waardering te geloven. Tegenwoordig hoor je er veel minder over. Vergelijkbaar is Feest.je dat met veel bombarie vorig jaar werd gelanceerde in Nederland. Het laatste persbericht op hun site is van 11 januari 2011. De laatste Facebook update is van 4 augustus en de laatste tweet van 5 juli! Dit lijkt een indicatie van een hoog zeepbelgehalte.

Toch is er ook dit jaar LBS-succes te melden. Zo meldt Whatser (Whatser.com) – ook een Nederlandse startup – dat het commercieel erg goed gaat en hun activiteiten bevestigen dit. Kort geleden (juni dit jaar) hebben ze met Bugaboo een nieuwe service gelanceert. Bugaboo raadt jonge ouders ‘on the move’ aan waar ze met hun baby en kinderwagen naartoe kunnen (zie dit artikel). Op deze manier biedt de service “net ff wat meer dan alleen de locatie van de eigen winkels” aldus Sander van Whatser. Bugaboo investeert op deze manier in een service aan loyale klanten, een andere benaming voor Fans, Followers en Friends. Het is meer een loyaltieprogramme met added value dan Location Based Marketing en Location Based Korting.

Van Location Based naar Context Aware Services

De meest pure LBS is misschien wel HeyWay PRO. Met deze dienst kun je continu op de hoogte zijn van de locatie van je uitgenodigde vrienden en niet alleen als zij ervoor kiezen om in te checken. Nu alleen nog de exacte locatie IN een gebouw en je bent helemaal op de cm te volgen. Zelfs dit is geen futurisme want er zijn zowel addons voor Google Maps als voor Bing Maps om ook binnen gebouwen op een vloerplan de locatie van iemand te zien. Die exacte lokalisering zou overigens best handig zijn op Lowlands met de Lowlands App volgend jaar!

In plaats van  het puur gebruik maken van je locatie om een dienst te leveren, kun je ook de locatie zien als een extra toevoeging. Een manier om informatie toe te voegen aan een eigen update of om een lijst (ongemerkt) te filteren. Zo voegt de iPhone al tijden sowieso de locatie toe aan foto’s en maakt het dit jaar erg populaire Instagram hier gretig gebruik van (zie InstaEarth). Wat dat betreft is Instagram niets nieuws onder de zon, maar hebben ze hun populariteit te danken aan de complete eenvoud van hun interface en dienst en het nuttige gebruik van aanvullende diensten zoals LBS. Ze focussen niet op LBS maar gebruiken het echt.

Layar is ook een Nederlands succesverhaal. Als mobile Augmented Reality browser is er al veel gebeurt op Layar dat niet op een andere manier dan locatiegebaseerd bereikt kon worden. Zo is de Berlijnse Muur weer zichtbaar gemaakt en kun je in MoMA een exhibit of secret art bekijken. Toch geeft Layar zelf aan steeds minder te focussen op LBS. De toegevoegde waarde van Augemented Reality en LBS zijn namelijk erg beperkt.

Layar richt zich volgens Maarten Lens-Fitzgerald nu vooral op visuele herkenning. Dat lukt nog niet met driedimensionale gebouwen maar het is in een aantal opzichten wel veel handiger dan (die lelijke) QR-codes. Zou Layar de QR-codes wegconcurreren zoals wordt geschreven? Leuk en wellicht veelbelovend is de beta-release van Stiktu, een user generated vorm van Layar Vision waarmee je zelf je eigen Augmented Reality kan toevoegen aan een reëel object door het te scannen. Het is nog vooral missiewerk dat Layar verricht en naar verwachting is zowel AR als LBS  over een paar jaar pas echt nuttig, handig en groot. Ook voor hen is de LBS hype dus voorbij. Sterker nog, ze zien zichzelf überhaupt niet als een LBS.

Het bestond al lang

LBS zijn overigens niet nieuw. In 2000 presenteerde ikzelf ons project ‘Cultuur in de Buurt’ een SMS-dienst die je de dichtstbijzijnde musea, monumenten en archeologie stuurde. Deze dienst was de eerste commercieel opgezette LBS in Nederland – als ik de direct na de lancering uit de lucht gehaalde vriendenzoeker van telco BEN niet meetel. Deze dienst was zo nieuw, dat ik werd uitgenodigd in Vancouver (Canada) om het op het internationale symposium “Museums and the Web” te presenteren. De dienst is later nog uitgebreid met WIFI locatiedetectie, een mobiele website, een app (voordat het app heette) en een website die je zelf kon embedden in je eigen site.

Gartner’s Hypecycle of new media

Gartner heeft onderzocht dat vrijwel iedere innovatie eerst een piek kent van verwachtingen, gevolgd door een diepe dip. Dan verwacht niemand er meer wat van. Dat was zo met internet – eerst een bubbel en daarna een crash – en met 3D chatrooms als seconde life. Gartner geeft aan dat de werkelijke innovaties uiteindelijk weer groeien in verwachtingen. Het wordt echter geen hype meer, het wordt geïntegreerd in geaccepteerde technologische vooruitgang die men als vanzelfsprekend acht.

In 2010 gaf Gartner al aan dat Location Based Services als Foursquare, Latitudes en Loopt op hun hoogtepunt waren. Dat betekent automatisch dat een dip te verwachten was. Op wat langere termijn komen de diensten die gebruikmaken van je locatie echter zeker terug zoals al blijkt uit Gartner’s hypecylce of new media. De voorspelling van begin 2011 is dat Location Aware Applications aan het einde van de hypecycle weer hoge verwachtingen wekken.

Innovaties worden de nieuwe rituelen

BJ Fogg van het Persuasion Lab van Stanford University stelt dat iedere nieuwe innovatie uit kan groeien tot een ritueel of routine waarna het een platform wordt voor een nieuwe innovatie. BJ Fogg was de eerste wetenschapper die Facebook – toen nog theFacebook.com – serieus nam en onderzocht. Hij zag dat het snel van een nieuwigheid ontwikkelde tot een ritueel. De meeste FB-ers checken eerst even hun updates en gaan dan pas ontbijten.

Facebook werd vervolgens een platform toen Farmville van Zynga steeds populairder werd. Miljoenen mensen onderhouden hun volkstuin op Facebook en trachten er een heuse sovchoz van te maken. Voor hen is Facebook steeds minder relevant wanneer ze Farmville ‘spelen’. Farmville wordt hun nieuwe ritueel en het zal niet lang duren of de inmiddels al te koop zijnde assets van derde partijen in Farmville duwen Farmville de volgende fase in. Die van platform voor nieuwe innovaties.

Het is nog de vraag of Foursquare het ook redt als ritueel of routine en uitgroeit tot een platform waarop nieuwe innovaties worden ontwikkeld. Duidelijk is echter wel dat LBS succesvol gaan worden. Sterker nog: zo goed als alle mobiele services gaan locatiegebaseerd worden.

Leve LBS!

Location Based Services zijn dood. Leve LBS! Wat mij betreft is de zeepbel van LBS doorgeprikt en is het goed dat er minder aandacht voor is. Nu kunnen we kijken wat echt nuttig is en daarop applicaties en diensten ontwikkelen. Binnenkort betalen we bijvoorbeeld door met onze smartphone te ‘bumpen’ op betaallocaties met Google Wallet middels Near Field Communication. En als je alle mogelijkheden combineert in apps of mobiele sites met locatiegegevens, dan zijn er ontelbaar nieuwe diensten te bedenken.

Voorbeelden, mogelijkheden en toekomst

Er zijn al zeker leuke en goede toepassingen ontwikkeld, zoals:

1. Wehkamp geeft korting als je voor de winkel van de concurrent staat (zie dit artikel)
2. Verrijk de wereld met Layar of Wikitude op je mobiel zoals dat op steeds meer plekken kan, ook in Central Park NY (zie dit artikel).
3. Met de iPhone hoef je niet in de rij te staan bij het Collosseum (zie dit artikel)
4. Bestel op een terras via je iPhone met MyOrder
5. Communiceer met (file-)lotgenoten in de file met BUMP
6. Deel je persoonlijke todo’s en herinneringen automatisch met je inner circle met NEER

Maar de toekomst voor LBS ligt in het werkelijk gebruik maken van de mogelijkheden. Deze zijn:

1. Locatiegebaseerde updates/meldingen: waarschuwingen, vuilnisman komt langs, vriend in de buurt, aanbieding om de hoek
2. Locatiegebaseerde filtering van gegevens/nieuws: nieuws in de buurt, events
3. Locatiegebaseerd zoeken naar plekken/mensen: dokter, toilet, speelplaats, terras in de zon, verloren objecten, vrienden
4. Locatiegebaseerde (adaptieve) routebegeleiding: van overal naar overal
5. Locatiegebaseerd gamen: SCVNGR
6. Locatiegebaseerde praktische zaken: stoeptegel weg, lantaren kapot, Google Wallet, toegang tot besloten ruimte, bestellen op terras, inchecken

Nog verder in de toekomst zouden de volgende zaken wellicht kunnen volgen:

1. Locatiegebaseerde kunst: audiograffity, Augmentend Reality (AR), landscaping en andere zaken waarbij je van locatie in combinatie met het web kunst maakt.
2. Locatiegebaseerde (adhoc) politiek: stemmen met iedereen die in de buurt is, adhocracy.
3. Combinatiediensten: automatische tijdvulling als je wacht op de bus, je koelkast die je een melding stuurt als je langs de supermarkt loopt.
4. Locatiegebaseerde dynamische groepering van kansen/mensen: als een aantal experts op een specifiek gebied bij elkaar in de buurt zijn dan wordt automatisch een meetup geregeld in een kroeg in de buurt en iedereen krijgt een prompt, of als mensen bepaalde behoeftes hebben dan krijgt een winkelier advies over wat jij in de aanbieding moet doen.
5. Locatiegebaseerde emergente diensten: datavisualisatie, olifantenpaden die zichtbaar worden, weersvoorspellingen op basis van de  smart phone sensoren, politie-inzet plannen op basis van data van LBS users (burgerplatform).
6. Locatiegebaseerd reshapen van de (virtuele) realiteit: optimaliseren van liften in gebouwen – ‘hij stond al te wachten toen ik aankwam’, taxi’s, huurauto’s en –fietsen.