Het landschap van social media: een classificatie

In het eerste deel van de reeks social media 101 hebben we de kenmerken van social media onder de loep genomen. Vandaag deel 2, dat ingaat op de vraag hoe we de diverse social media kunnen onderverdelen. Niet met een wetenschappelijk oogmerk, maar uitgaande van een praktische indeling waar je als marketeer iets mee kunt.

De reeks social media 101 richt zich op lezers die social media zakelijk in willen zetten, maar nog op zoek zijn naar basiskennis. Ben je een volleerd social media guru, dan zul je hier geen nieuwe inzichten aantreffen.

Voordat je voor een zakelijk doel aan de slag gaat met social media, is het handig om te weten wat voor soorten social media er zijn. Daarbij geeft een classificatie houvast. Maar wat verstaan we hieronder? Wikipedia definieert classificatie als volgt:

“Een classificatie is een indeling van verschijnselen, objecten of processen in groepen op grond van overeenkomst of verwantschap in eigenschappen of kenmerken.”

Works for me. Met bovenstaande definitie in gedachten hieronder een overzicht van verschillende soorten social media. Deze classificatie is niet zaligmakend. Er kunnen vele andere indelingen gehanteerd worden. Het streven is hier niet een bijdrage te leveren aan theorievorming, maar aan de praktijk van alledag. Met dat uit de weg, laten we eens zien wat voor social media we kunnen onderscheiden.

Sociale netwerken

Sociale netwerken zijn veruit de meeste bekende verschijningsvorm van social media. Met bekende voorbeelden als Hyves, Facebook en Google Plus. Op sociale netwerken draait het om relatievorming en relatie-onderhoud. Het onderhouden van contacten met familie, vrienden, bekenden, oud-klasgenoten, collega’s e.d. Persoonlijke relaties tussen mensen staan centraal. Sociale netwerken zijn dus een online extensie van je offline-leven. Via status updates houden we elkaar op de hoogte van nieuwe gebeurtenissen in ons leven. Tegelijkertijd stellen ze ons in staat om te etaleren wat ons bezighoudt. Voor merken zijn sociale netwerken een middel om in contact te komen met fans. Gewoonlijk door het starten van een fanpagina.

Communities

Op communities zit de verbinding niet zozeer in de persoonlijke relatie (alhoewel die wel kan ontstaan), maar meer in een gedeelde interesse, passie of onderwerp. Zo biedt LinkedIn de mogelijkheid om groepen aan te maken rond bijvoorbeeld je vakgebied, een opleiding of werkgever. Leden hebben met elkaar gemeen dat zij zich allen bezighouden met het onderwerp of de organisatie in kwestie. Zwangere vrouwen vinden elkaar op de prenatal community, waar ze ervaringen kunnen uitwisselen. Ook rond veel medische kwesties zijn communities ontstaan. Bijvoorbeeld van patiënten die meer willen weten over hun aandoening en steun zoeken bij lotgenoten. Maar ook een gedeelde passie als de liefde voor een bepaalde voetbalclub is een prima voedingsbodem voor het ontstaan van communities, zoals het Ajax Netwerk.

File sharing

Dit type social media stelt mensen in staat om multimediale bestanden – zoals foto’s, video’s e.d. – uit te wisselen en te delen met een groot publiek. Voorbeelden zijn fotosites, videosites, podcasts en sites om presentaties op te delen.

Fotosites

Op fotosites plaatsen amateurfotografen en/of professionals hun…foto’s (dat was geen cliffhanger). Foto’s worden meestal in ‘albums’ geplaatst. De databases van dergelijke sites zijn doorzoekbaar, doordat aan foto’s tags en beschrijvingen worden toegevoegd. Het bekendste voorbeeld van zo’n site is Flickr. Op deze site kun je foto’s uploaden, bekijken en delen via andere social media (zoals Twitter en Facebook).

Andere foto sharing sites zijn o.a. Picassa van Google en Instagram voor mobiele toepassingen, waarover Tomas Dankers eerder dit jaar een artikel schreef hier op Frankwatching.

Videosites

YouTube is een van de meest bezochte websites ter wereld. Niet vreemd als je bedenkt dat de site het #1 platform is om video’s te delen en te bekijken. Naast YouTube zijn er tal van andere sites waar je video’s kunt bekijken, maar geen enkele komt in de buurt van YouTube’s enorme gebruikersbase.  De simpele propositie van deze sites: als je het kunt filmen, kun je het online plaatsen. Wat vooral leidt tot een enorm aantal leuke, grappige, maar ook gênante filmpjes.

Bedrijven gebruiken video met name om hun producten of diensten te demonstreren of om een weergave te tonen van een event dat ze hebben georganiseerd. Het aantal views voor deze zakelijke filmpjes is in de meeste gevallen niet bijster groot. Alleen door iets heel bijzonders te bieden, trek je kijkers. Vergeet niet, op YouTube wordt elk uur voor 35 uur aan nieuw filmmateriaal geüpload.

Wat is een voorbeeld van een bijzondere benadering? De will it blend video’s van Blendtec kwalificeren zeker. Door de humoristische filmpjes waarin de meest uiteenlopende voorwerpen tot moes werden vermalen in een blender, wist het bedrijf miljoenen blenders te verkopen. Old Spice is een ander merk dat gigantische exposure weet te realiseren met o.a. de ‘The Man You’re Man Can Smell Like’-campagne. De video’s die hier deel van uitmaken zijn gezamenlijk tientallen miljoenen keren bekeken en de verkoop van Old Spice ging door het plafond. Deze voorbeelden tonen aan dat je met een originele benadering zakelijk succes kunt halen via YouTube. De meeste bedrijven plaatsen helaas alleen stoffige reclamefilmpjes en verbazen zich over het feit dat die niet viraal gaan. Om dit onderdeel over videosites af te ronden, hieronder een YouTube video over social media.

Presentaties

Wat kan met foto’s en video’s kan ook met presentaties en dus werd SlideShare opgericht. De site waar je PowerPoint-presentaties kunt uploaden en bekijken. Die presentaties kunnen vervolgens ook worden embed op andere platformen, zoals weblogs  en sociale netwerken. Maandelijks maken 50 miljoen mensen gebruik van SlideShare. Geen klein bier dus. Als je een bedrijf bent dat haar kennis of visie over een bepaald onderwerp wilt delen, dan is SlideShare een mooi platform om dat te doen. Door het plaatsen van hoogwaardige content, kun je in de loop van de tijd gezien worden als een autoriteit in je vakgebied. Dit geldt overigens zowel voor bedrijven als voor individuen.

Social bookmarking

Social bookmarking sites zoals Delicious stellen gebruikers in staat om bladwijzers online op te slaan en te delen met anderen. Door het toevoegen van tags worden de bladwijzers doorzoekbaar. Het doel is interessante pagina’s/content terug te kunnen vinden en/of anderen daarvan op de hoogte te stellen. De opgeslagen bookmarks zijn doorzoekbaar, waardoor functionaliteit ontstaat die enigszins vergelijkbaar is met die van een zoekmachine. Het grote verschil is dat bij een zoekmachine algoritmes identificeren waar een bepaalde pagina over gaat, terwijl dat bij een social bookmarking site door de gebruikers gebeurt. De laatste jaren loopt het gebruik van dit soort diensten overigens terug, met name doordat mensen content vaker delen via sociale netwerken en microblogs.

Social news

Dit type sites heeft veel gemeen met social bookmarking sites. Het verschil is dat de focus louter ligt op het delen van nieuwsberichten. Gebruikers delen berichten die zij op andere online platformen aantreffen. Hoe meer mensen een bepaald bericht delen, hoe prominenter dat getoond wordt. Vaak kunnen bezoekers op nieuwsberichten stemmen en commentaar geven, waardoor discussies ontstaan. Bekende social news sites zijn Digg en het Nederlandse Nujij.

Overigens blijkt dat diverse soorten social media meer en meer in elkaar overlopen, o.a. doordat LinkedIn tegenwoordig ook een social news functie heeft. Als ingelogde bezoeker zie je aanbevolen nieuwsberichten die te maken hebben met je vakgebied en nieuws dat veel wordt gedeeld in je netwerk.

Microblogs

De meeste bezoekers van Frankwatching zullen zeer vertrouwd zijn met Twitter. Het microblog-platform stelt mensen in staat om korte tekstberichten te delen. Twitter stelt je in staat je interesses te volgen. In slechts 5 jaar tijd is het razend populair geworden. Veel mensen gebruiken Twitter om contacten te onderhouden, nieuwtjes uit te wisselen, vakinformatie te lezen en om over beroemdheden, tv-programma’s e.d. te praten. Het bedrijfsleven heeft Twitter ontdekt als servicekanaal om vragen van klanten te beantwoorden en klachten te behandelen. Daarnaast zijn werving en selectie en sales in opkomst als zakelijke toepassingen.

Yammer is een soortgelijke dienst, maar dan bedoeld voor gebruik binnen bedrijven. Het platform stelt organisaties in staat om een besloten netwerk te maken, dat qua werking sterk op Twitter lijkt. Lid worden van het netwerk van een bedrijf is alleen mogelijk als je over een geverifieerd e-mailadres van dat bedrijf beschikt. Het aanmaken van groepen, delen van bestanden en toevoegen van medewerkerprofielen behoort ook tot de mogelijkheden. Voor bedrijven die een (eenvoudig) intern sociaal netwerk willen opstarten, is Yammer een interessante optie.

Weblogs

Een weblog (of blog) is een site waar regelmatig nieuwe bijdragen op verschijnen. De meest recente artikelen staan gewoonlijk bovenaan. Bloggen wordt voor zeer uiteenlopende redenen ingezet. Van het delen van iemands privéleven tot corporate blogs, waar bedrijven hun visie geven en nieuws delen. De meeste weblogs zijn van persoonlijke aard. Daarnaast kennen we de gespecialiseerde blogs, zoals Frankwatching, die gewijd zijn aan een bepaald thema.

Voor bedrijven en instellingen kan bloggen een manier zijn om de dialoog aan te gaan met stakeholders en om standpunten over diverse issues uit te dragen. Ook kan bloggen worden aangewend om de expertise op een bepaald gebied aan te tonen. De content bestond oorspronkelijk vooral uit tekst, maar de laatste jaren zien we ook meer en meer multimedia bestanden op blogs.

Virtuele werelden

Enkele jaren geleden een enorme hype, met name dankzij Second Life. Virtuele werelden spelen in op de behoefte aan escapisme. Het jezelf onderdompelen in een nepwereld waarin je via een avatar rondwaart. Je avatar kan in de regel zaken die in de fysieke wereld niet mogelijk zijn, zoals vliegen. Communicatie vind plaats via chat of instant messaging. Sommige virtuele werelden hebben zelfs een virtuele economie, zoals Second Life waar je met Linden dollars kunt afrekenen voor virtuele producten en diensten.

Diverse bedrijven hebben in het verleden vestigingen geopend in Second Life, maar die enkele jaren later weer opgedoekt wegens gebrek aan resultaten. Anderen bekende virtuele werelden zijn Habbo Hotel en World of Warcraft. Veel virtuele werelden hebben een spelelement of draaien zelfs om gameplay. Dergelijke platformen worden ook wel Multiplayer Massive Online Games genoemd. Zij kunnen geclassificeerd worden onder de virtuele werelden, maar worden vaak ook als een aparte categorie aangeduid.

C-to-C marktplaatsen

Een bijzondere vorm van social media zijn de C-to-C marktplaatsen. Deze stellen consumenten in staat om elkaar producten te verkopen. Marktplaats (NL) en eBay (internationaal) kennen we allemaal. Oorspronkelijk ging het vooral om 2e hands artikelen, maar met de komst van professionele handelaren worden er ook steeds meer nieuwe producten aangeboden. Voor bedrijven die consumenten producten verkopen, zijn deze marktplaatsen potentiële afzetkanalen. Daarnaast bieden zij de mogelijkheid om zeer gericht te adverteren op basis van zaken als interesses, koopgedrag en demografische kenmerken.

Fora

Op fora spelen zich publieke discussies af. Bezoekers kunnen onderwerpen aandragen en reageren op onderwerpen van anderen. Bedrijven en vooral wat zij verkeerd doen, zijn populaire onderwerpen van gesprek. Sommige fora zijn hier zelfs specifiek aan gewijd, zoals het internetforum van Tros Radar dat bijna 140.000 leden telt. Veel bedrijven monitoren wat er op fora over hen wordt gezegd. Vooral grote dienstverleners krijgen er soms flink van langs. Vanuit de gedachte dat elke klacht een kans is, een mooie kans om te leren wat er beter kan in de bedrijfsvoering.

Wiki’s

Een wiki is een webtoepassing waarmee webdocumenten door meerdere mensen kunnen worden bewerkt. De toepassingen zijn uiteenlopend. Kenmerkend is dat samenwerking tussen mensen wordt gefaciliteerd, waardoor zij gezamenlijk webdocumenten kunnen aanmaken en onderhouden. Het bekendste voorbeeld is Wikipedia, de gratis internetencyclopedie. Bedrijven gebruiken wiki’s om intern kennis te delen, vaak als onderdeel van een intranet.

Location based

Social media die draaien om het delen van je locatie zijn sterk in opkomst. Foursquare startte de trend, maar inmiddels zijn er meer kapers op de kust, zoals Facebook Places. Gebruikers checken in op locaties en verdienen zo punten of badges. In het begin draaide dit vooral om fun. Inmiddels zit er een zakelijke component aan. Sommige retailers bieden kortingen of andere voordelen aan mensen die via bijvoorbeeld Foursquare inchecken in hun zaak. Dit geldt vooral voor horecagelegenheden. In de VS gebeurt dit inmiddels grootschalig, Nederlandse ondernemers zijn nog terughoudender, o.a. omdat het gebruik van location based sociale netwerken hier nog niet zo’n grote vlucht heeft genomen. In principe kunnen diensten als Foursquare gebruikt worden om bezoekers aan te trekken door kortingen of extra’s aan te bieden tijdens daluren.

Mis je een bepaalde klasse aan social media? Vul dit artikel dan alsjeblieft aan met een reactie. Samen bouwen we de reeks Social Media 101 uit tot een basiscursus voor de beginnende social marketeer.

Volgende keer in de serie Social media 1o1: waarom gebruiken mensen social media?