Mobiele betalingen: binnenkort de grote doorbraak?

Mobiel is hot! Op alle congressen over online ondernemen wordt gepredikt dat mobiel het helemaal wordt de komende tijd. Als je als online ondernemer geen oog hebt voor de ontwikkelingen op het gebied van mobiel en ook niet inspeelt op deze ontwikkelingen, dan loop je al heel snel achter de mobiele feiten aan, is een veel gehoorde mening.

Hooggespannen verwachtingen

Ook in de wereld van (online) payments wordt al jaren gezocht naar de ultieme oplossing op het gebied van mobile payments. De grote droom hiervoor is om uit te komen op 1 standaard. Ondanks dat er al lange tijd wordt aangekondigd dat het betalen met de mobiel nu echt de wereld gaat veroveren (al in 2007 werd een artikel op Frankwatching geplaatst met de titel ‘Mobiel betalen klaar om door te breken’), zijn de toekomstverwachtingen voor de mobiele betalingen nog steeds hooggespannen. Men verwacht dat er in 2013 ruim zeshonderd miljard Amerikaanse dollars via mobiele betalingen worden afgehandeld. De grote vraag is welke mobiele betaalmogelijkheid het betalen met je mobiel nu echt aantrekkelijk maakt voor de consument en als winnaar uit de bus komt.

Mobiele ontwikkelingen

Regelmatig krijg ik de vraag wat ik denk dat de mobiele betaalstandaard van de toekomst wordt. Mijn eerste  reactie is dan altijd: Bedoel je mobiel betalen of heb je het over betalen met je mobiel? Er zijn op mobiel gebied namelijk ontwikkelingen in grofweg 2 richtingen te onderscheiden. Aan de ene kant het mobiel betalen, waarbij wordt betaald via het contract met de mobiele provider. Aan de andere kant wordt er naarstig gezocht naar oplossingen om het betalen met je mobiel op een zelfde soort manier mogelijk te maken als bij online betalen. Een eenduidig antwoord op de vraag wat de toekomst de mobile payments zal brengen, is dus niet in een paar zinnen te geven. Daarom eerst een overzicht van de verschillende manieren waarop mobiele betalingen nu kunnen worden gedaan.

Er zijn op dit moment globaal 4 modellen voor mobiele betalingen te onderscheiden:

1. SMS-betalingen
2. Direct Mobile Billing
3. Mobiele Web Betalingen
4. NFC betalingen

Betalen via de mobiele provider

SMS-betalen en Direct Mobile Billing zijn in feite micro betalingen die per SMS via het contract met de mobiele provider voldaan worden.  SMS-betalingen zijn gebaseerd op het welbekende reversed billing principe. Je stuurt een SMS naar een opgegeven nummer en je krijgt een betaalde SMS retour. Cumulatieve bedragen zijn mogelijk door een aantal SMS-jes achter elkaar te retourneren. Bij direct mobile billing gebeurt in principe hetzelfde alleen worden er geen betaalde SMS-jes verstuurd naar de consument. Deze mobiele betaalmethodes worden meestal alleen ingezet voor digitale content.

Providers maken dankbaar gebruik van bestaande technieken om deze mobiele betaalmogelijkheden aan te bieden. Deze 2 oplossingen voor mobiele betalingen zijn echter nooit puur ontwikkeld om betalingen te verrichten. Door de tijd heen zijn ze geëvolueerd tot betaaloplossingen. Dit zorgt ervoor dat er de nodige haken en ogen zitten aan het inzetten ervan. Allereerst is het maximale bedrag dat bij deze 2 manieren van betalen afgerekend kan worden, vaak gebonden aan vele, wettelijk vastgelegde restricties. Ten tweede zijn de uitbetaaltermijnen grillig, met name in het buitenland kan de uitbetaaltermijn oplopen tot meer dan 90 dagen. En de payouts van providers zijn vaak maar de helft van het bedrag dat de consument betaalt.

Last but not least speelt er bij deze betalingen ook nog een BTW probleem. Normaliter zijn financiële  transacties vrijgesteld van BTW en heeft de ondernemer hier geen last van. Bij Premium SMS en Direct Mobile Billing zal de provider echter altijd BTW inhouden. Dit geeft met name bij verkopen aan buitenlandse consumenten het risico op dubbele belasting. Naast de BTW die de provider zal inhouden, moet de ondernemer ook BTW afdragen in het land waar de betaling vandaan komt. Dit is weliswaar terug te vorderen bij de buitenlandse fiscus alleen erg omslachtig. Menig ondernemer laat dit daarom achterwege.

Mobiele Web Betalingen

Mobiele Web Betalingen wijken nauwelijks af van normale webbetalingen. Er is één groot verschil: de betaalschermen zijn vaak aangepast zijn voor correcte weergave op het gebruikte mobiele device. Het resultaat: priegelen op het kleine schermpje van je mobiele telefoon. Het heeft deze manier van betalen nog niet echt  populair gemaakt. Ik zie mijzelf ook nog niet zo snel een paar schoenen aanschaffen en afrekenen via mijn mobiel. Ik zou simpelweg niet precies weten hoe de schoenen er uit zien en het onhandige, kleine betaalscherm maakt het ook niet aantrekkelijker.

Er wordt in het kader van Mobiele Web Betalingen ook gesproken over een mobiele variant van iDEAL. Navraag bij Currence (eigenaar iDEAL) leert echter dat de specifieke uitvoering hiervan aan de banken wordt overgelaten. Op dit moment is alleen de Rabobank hiermee aan het testen. Het is voor Currence een vereiste dat er draagvlak bij alle betrokken partijen bestaat om een dergelijk mobiel betaalproduct vanuit Currence op de markt te brengen. Want ‘alleen gezamenlijke oplossingen leiden uiteindelijk tot het beste resultaat’, aldus Currence in hun jaarverslag van 2010. Een versie van iDEAL voor je mobiel zal dus nog wel even op zich laten wachten.

Er zijn diverse andere  initiatieven op het gebied van mobiele web betalingen zoals Rabo Mobiel, het onlangs gelanceerde ZMAZZ, het Belgische Ping Ping en PayPal. Deze oplossingen zijn gebaseerd op het wallet principe waarbij de verificatie op verschillende manieren verloopt. De consument moet dan altijd eerst geld storten in zijn of haar wallet of via een vaak omslachtige procedure zijn of haar bankrekening koppelen aan de wallet. Ook kan de wallet via een Direct Debit telkens automatisch opgewaardeerd worden. De praktijk leert dat de consument steeds vaker beschikt over diverse potjes geld op verschillende plekken, maar dit vaak niet meer weet. Hierdoor ontstaan zelfs initiatieven waar consumenten worden geholpen om hun vergeten geld te achterhalen, zoals Verdwenen Geld. De vraag is of de consument wel zit te wachten op een dergelijke versplinterde financiële situatie op zijn of haar mobiel.

Near Field Communication

Een andere mogelijkheid binnen de mobiele payments is Near Field Communication (NFC) technology. NFC is een ‘contactloze’ technologie. Dit houdt dat deze technologie zorgt voor een intuïtieve en gemakkelijke manier om toegang te krijgen tot diverse diensten. Binnen een afstand van een aantal centimeter kan gecommuniceerd worden tussen verschillende devices die zijn toegerust met deze technologie. Een mooi voorbeeld is de OV-chipkaart. NFC is verder op uiteenlopende manieren inzetbaar, zo ook voor het doen van betalingen met mobiel. Ook hier geldt dat er nog geen standaardafspraken zijn gemaakt. Het ligt voor de hand dat NFC ingezet zal worden ter vervanging van de Chipknip en het gebruik van wallets voor kleinere bedragen. Door het gemak van gebruik is het systeem echter ook fraudegevoelig, dat heeft de hiervoor genoemde OV-chipkaart al  laten zien in het verleden. Het zal daarom voor de betaling van  grote bedragen dus een vooralsnog onbruikbare techniek zijn.

Onlangs heeft Google een mobiel betaalsysteem geïntroduceerd onder de naam Google Wallet. Dit systeem, opgezet in samenwerking met de Mastercard Paypass, maakt ook gebruik van NFC. Google Wallet is echter nog in testfase en is voorlopig alleen beschikbaar op de Samsung Nexus 4s. Onlangs heeft PayPal Google al aangeklaagd omdat Google een geheime techniek van PayPal zou hebben gestolen via een ex-werknemer van PayPal. Het is dus nog maar de vraag of de Google Wallet zich überhaupt verder kan ontwikkelen, of dat een rechtszaak nu al roet in het eigenlijk nog niet opgediende eten gooit.

Toekomst zonder pasjes en codes?

Al met al is mobiel betalen al net zo gefragmenteerd als traditioneel online betalen en het einde is nog lang niet in zicht. Het is dus nog afwachten welke oplossing de meeste gebruikers zal trekken. En wie weet welke nieuwe oplossingen in de toekomst hun opwachting zullen maken in de wereld van de mobile payments. De ervaring leert dat het lastig is om consumenten aan dit soort nieuwe oplossingen te binden en te zorgen dat ze trouwe gebruikers worden. Dit is goed te zien bij Rabo Mobiel (MiniTix). Rabo heeft heel hoog ingezet en veel diverse inspanningen geleverd om deze mobiele betaaldienst tot een succes te maken, maar het  aantal actieve gebruikers dat ze nu hebben valt in verhouding tot de inspanningen behoorlijk tegen.

Het antwoord op de vraag of de toekomst gedomineerd zal worden door mobiel betalen, betalen met je mobiel of misschien wel allebei, zal dus nog even op zich laten wachten. Het is ook nog maar de vraag wanneer mobiel betalen echt aantrekkelijk is voor de consument. Op dit moment zijn er bij alle bestaande mogelijkheden nog flinke haken en ogen, dus daar moeten eerst oplossingen voor gevonden worden. Pas als die er zijn, kan het mobiel betalen de zo lang verwachte vlucht nemen. Voorlopig wachten we in spanning af. Het zou natuurlijk prachtig zijn als we in de toekomst niet meer met al die pasjes en codes te hoeven slepen, maar alles heel gemakkelijk geïntegreerd op onze mobiel bij ons hebben. En dan is het natuurlijk te hopen dat die uiterst onmisbare mobiel niet gestolen wordt!