Social media een tijdelijke trend?

Ik was vorige week in Selexys in Utrecht en een hele boekenwand was gewijd aan boeken over social media. Een kast vol met gedrukte kennis over al dat moois (social media) dat de wereld zal gaan veranderen en iedereen – CEO, zender, afzender, inspirator en leider – zal maken. Is dat echter allemaal wel zo? Is het misschien niets meer dan alle hypes rondom bijzondere diëten? Toen lagen de boekenschappen ook vol en was dat het gesprek van de dag. Eten en dieet vergelijken met al die social media kennis, dat kan toch niet? Communicatieve godslastering. Oh ja?

Communiceren dagelijkse levensbehoefte

Communiceren is een dagelijkse levensbehoefte, net als eten en drinken. Wat maakt social media anders dan passie voor en interesse in goed en gezond eten? Is het niet slechts een verzameling nieuwe middelen waarvan we net als de mobiele telefoon en internet binnenkort totaal niet meer opkijken?

Wij als communicatieprofessionals hebben van social media een zelfgecreëerde wetenschap gemaakt. Enerzijds roepen we om het hardst dat social media vrijheid geven aan iedereen om te communiceren, te bewegen, te organiseren, te delen, te verbinden. Het is immers niet te controleren en te sturen. Menig gerenommeerd merk en regering kunnen daar over meepraten. De organische, zelflerende kracht van de cloud. Anderzijds zijn we er als deskundigen heel goed in om onze kennis goed voor onszelf te houden. Daar verdienen we immers ons geld mee. Stel je voor dat wij alles gaan delen.

Eerlijk delen

Delen we dan niets? Natuurlijk delen we. Maar we kopiëren nog veel meer. Op Twitter wemelt het van de retweets en vertalingen tot botweg ‘geleende’ teksten. Als Mashable iets uitbraakt dat interessant lijkt, vliegen de variaties van dezelfde boodschap over het net en de diverse social media.

Lijkt het daarmee niet (onbedoeld) verdacht veel op good old marketing? Herhaal de boodschap vaak genoeg en deze krijgt waarde en wordt als ‘waarheid’ gezien. Is daarmee Mashable de nieuwe en grootste social media leider en CEO of is het meer een hofnar die scherp signaleert wat er mis is en hoe het anders kan?

Welk effect hebben social media in Nederland?

Recent hebben we samen met de UvA een landelijk online onderzoek gehouden om inzicht te krijgen in hoe werknemers social media ervaren en welk effect dat heeft in en op hun werk. Waarom? Omdat we wilden weten wat voor werknemers werkt, wat niet en waarom. Willen we nog wel werken bij een bedrijf dat toegang tot social media en zijn eigen interne social media niet voor elkaar heeft? Is werk en privé niet allang vermengd met elkaar?

We hebben in het onderzoek niet aan werkgevers gevraagd wat hun realiteit en visie is. Hun visie blijkt namelijk zelden een correcte afdruk van de realiteit te zijn. Werkgevers en management zijn ook niet degenen die het werk moeten verrichten, dat zijn de werknemers. Management moet faciliteren. Wat blijkt is dat het ruime merendeel van de respondenten graag een gebruikerscode wil hebben voor het gebruik van social media.

Willen we daarmee dus geen vrijheid om via social media te communiceren, maar juist beperking? Dat denk ik niet. Ik denk wel dat het aangeeft dat het communicatieklimaat in de meeste bedrijven niet optimaal is. Enerzijds is er behoefte aan vrijheid, maar men zoekt daarbij wel leiding. Die vraag om leiding is een goede aanleiding om samen in een organisatie een code vorm te geven. Een simpele, maar effectieve manier van verbinden.

Wat levert social media ons op?

In ons onderzoek hebben we vergeleken hoe werknemers zich voelen in hun werk en de mate waarin zij via social media kunnen/mogen communiceren. Zowel bij interne communicatie als bij externe communicatie bleek dat respondenten die vaker gebruik maken van social media meer betrokken zijn bij hun organisatie en ook meer bereid zijn hun kennis te delen.

.

We moeten en mogen meer van elkaar vragen

In dit artikel staan veel vraagtekens. Dat is niet zonder reden. Laten we er vanuit gaan dat iedereen CEO kan zijn. Beter gezegd: laten we ervan uitgaan dat iedereen door middel van social media beter kan bewegen, stimuleren, verbinden en delen. Dit alles zal niet gebeuren doordat we goed kunnen vertellen of onze boodschap overbrengen, maar doordat we goed weten hoe we aandacht moeten vragen. Verbinding is geen must. Het is een gunst waarom we moeten vragen, net als de tijd die mensen geven om te luisteren. Daarmee geven we elkaar het meest kostbare dat we eigenlijk niet bezitten. Tijd.

Uitdaging voor interne en externe communicatie via social media

Stop met tool talk! Laten we ons bezig houden met faciliteren van een zo goed mogelijk communicatieklimaat, zodat mensen in onze eigen werkomgeving, onze klanten en hun klanten beter verbinding met elkaar kunnen maken. Zelf zal ik dat doen door mij voornamelijk te richten op wetenschappelijk onderzoek naar effecten van social media en deze kennis waar mogelijk openbaar en toegankelijk te maken.

Communicatie is niet slechts het mooiste vak, maar de mooiste levensbehoefte. Er is nog nooit iemand ziek geworden van goede, open communicatie. Ik ben er klaar voor. Als ik met dit artikel mensen heb gekwetst in hun professionele communicatiestatus, mooi zo. Als ik mensen heb bewogen tot nadenken over hun rol en of zij zelf wel genoeg delen en verbinden, dan dank ik hen voor hun tijd en open geest.

De onderzoeksresultaten nationale social media monitor 2011 zijn gratis te downloaden van Nelissen Media Consult.