Hans Laroes – koning van Nederlandse journalistiek – vertrekt bij NOS

“Individuen maken steeds vaker gebruik van de mogelijkheden op sociale media. Zij blijven op de hoogte van wat er speelt, delen massaal wat zij hebben beleefd en hoe zij over zaken denken in de vorm van tekst, foto’s, video’s, muziek, games en de locatie waar zij zich bevinden. Die verbondenheid met elkaar en de onmiddellijkheid waarin informatie wordt verspreid, zal niet afnemen,” zegt Hans Laroes, hoofdredacteur bij de NOS in een exclusief interview met Frankwatching. Per 1 juli 2011 stopt Laroes als hoofdredacteur van NOS Nieuws. Tijd voor een korte resumé.

Formele nieuwsinstituten worden ‘gebypassed’

In een maatschappij waarin ieder individu verhalen via sociale media kan verspreiden en het nieuws op z’n minst kan beïnvloeden, verandert de rol van de nieuwsinstituten.Zo stelde Reuters richtlijnen op in een Handbook of Journalism, waarin onder meer werd vastgesteld dat breaking news niet via Twitter verspreid mag worden. “Een keuze in de rol die zij als nieuwsinstituut willen handhaven. Inmiddels is al lang duidelijk dat nieuwsinstituten zoals de NOS het monopolie op het brengen en maken van nieuws verloren hebben. Ook de definitie van nieuws wordt niet meer enkel door nieuwsinstituten bepaald. We zijn niet meer de eerste die bepalen wat nieuwswaardig is, we zijn geen gatekeeper en vaak zijn we niet eens de eerste partij die het nieuws brengt. Formele nieuwsinstituten worden ‘gebypassed’. Dat klinkt zeer negatief maar dat bedoel ik niet zo. Het is een trend. De werkelijkheid waar wij vanuit de NOS niet omheen kunnen en waar wij mee om moeten gaan”, legt Laroes uit.

Check en dubbelcheck

“Het feit dat individuen actief zijn op sociale media biedt veel kansen voor ons als nieuwsorganisatie. Er ontstaat een heel netwerk aan informatie waar de NOS gebruik van kan maken, waar het vroeger op de officiële organisaties, persconferenties e.d. aankwam. De werelden van de individuen en van de nieuwsorganisaties zijn niet langer van elkaar gescheiden. Breaking news is tegenwoordig een cocreatie. Gezamenlijk wordt een verhaal gemaakt. Denk maar aan het nieuws over Alphen aan de Rijn. Wij werken juist met deze individuen samen om het verhaal tot stand te laten komen. De NOS zorgt voor uitdieping, valideert de feiten en doet de check en de dubbelcheck. Hierin ligt het onderscheid tussen nieuwsinstituten en individuen. De NOS zorgt ervoor dat het als het ware koninklijk wordt goedgekeurd en daarmee is de NOS nog steeds die betrouwbare nieuwspartner voor mensen. Een autoriteit”, aldus Laroes.

Inzicht in het maken van nieuws: transparantie en tussentijdse informatie

Dagelijks worden we van alle kanten massaal bestookt met informatie. We zien door de bomen het bos niet meer.  De informatiedichtheid is gigantisch toegenomen. “Mensen hebben behoefte aan een vertrouwde naam of brand. We zien de waardering voor het merk NOS stijgen. Hier hebben wij hard aan gewerkt en zullen wij – uiteraard ook na mijn vertrek – altijd hard aan blijven werken.”

“Zo hebben we geconstateerd dat het belangrijk is om het publiek inzicht te geven in de wijze waarop het nieuws tot stand komt. Dit inzicht draagt bij aan de behoefte om goed geïnformeerd te worden over de afwegingen bij het maken van nieuws, het vertrouwen in de NOS en de toekomstige ontwikkelingen binnen de journalistiek. Wij beschrijven hoe een verhaal tot stand komt. Zo posten wij live blogs op de website waarin de tussentijdse voortgang kan worden bijgehouden, terwijl we in het 8 uur journaal met het eindresultaat en de essentie van het nieuws van die dag komen. De live blogs zijn eigenlijk nooit af. Er komt gedurende de dag steeds meer informatie beschikbaar. Denk bijvoorbeeld aan de recente actualiteit zoals Libië en Japan waarbij de live blogs alsmaar in de maak blijven.”

“Door middel van de blogs biedt de NOS transparantie in het proces aan. Nog veel belangrijker is dat wij door middel van die live blogs soms tussentijds iets bekend kunnen maken, kunnen vertellen dat wij ergens mee bezig zijn en dat het nog gecontroleerd gaat worden. Een goed voorbeeld was het bericht van een vrouw uit Leiden die van haar familie had gehoord dat Benghazi in handen was gevallen van de rebellen. De NOS publiceerde dit nieuws via een live blog met de melding dat de feiten nog gecheckt gingen worden. Het bleek waar te zijn. Door deze snelle aanpak hadden we de primeur en konden we dit nieuws 2 uur eerder in Nederland bekendmaken”, zegt Laroes.

Nieuwspartners en participatie

“Ik ben trots op NOS op 3. ’s Morgens vertellen wij wat we die dag gaan doen zodat mensen met suggesties en aanvullingen kunnen komen. Via de live blogs vinden wij vaak nieuwe sprekers. We hebben meer bronnen tot onze beschikking. Er is altijd wel iemand die ergens meer vanaf weet. We spreken dan ook niet meer over nieuwsconsumenten maar over nieuwspartners, omdat individuen ons helpen bij het maken van een verhaal. Het kan ook zomaar gebeuren dat wij een verhaal willen oppakken, maar dat we door gebrek aan informatie vanuit het publiek besluiten om het verhaal niet te maken. Sociale media vormen de infrastructuur waardoor het mogelijk is om snel en direct met individuen te schakelen. Ook betekent sociale media een omschakeling in denkwijze. Individuen kunnen actief participeren in het maakproces van het nieuws,” legt Hans Laroes uit.

Mindshift en NOS Net

Hans Laroes is de afgelopen jaren intensief bezig geweest met het maken van nieuws in de digitale tijdperk. We kennen de Koning van de Nederlandse journalistiek, zoals hij ook wel genoemd wordt, onder andere van NOS Nieuws in 2006 waar hij zich met een aantal collega’s hard maakte voor de digitalisering van het productieproces. “De NOS-website had destijds een andere allure. Velen vonden dat er lappen geschreven tekst op moest komen. We deden onze ervaringen op met gastenboeken, maar kwamen er al gauw achter dat het voornamelijk dezelfde poel vervelende types was die reageerde. Intern waren we aan een rigoureuze mindshift toe. Eenmaal op gang werkten wij aan de verfijnde websites zoals wij die nu hebben. We zijn aanwezig op Hyves, Facebook en Twitter, waardoor wij verbonden blijven met de individuen.”

“Het mooiste resultaat is voor mij toch NOS Net. Zo wachten we niet op wat er speelt, of op terugkoppeling van trage koepelorganisaties. We gaan snel en efficiënt aan de slag, leggen contact, vragen quotes op en halen de juiste informatie binnen. Een nieuwe toepassing binnen de journalistiek. Een voorbeeld waarbij NOS Net goed gewerkt heeft, is de brand in Moerdijk. Dat was een werkelijke zoektocht naar meetgegevens. We beschreven waar we mee bezig waren en kwamen daardoor in contact met een chemicus die ons goed heeft kunnen helpen met het verhaal”, aldus Laroes.

Niet de wil maar de wereld van de kijker

Als je niet uitkijkt, word je ingehaald. “Nu hoeven we niet zozeer de eerste te zijn bij de NOS maar we willen natuurlijk wel inspelen op wat het publiek van ons vraagt. Zoals ik wel vaker gezegd heb: “niet de wil maar de wereld van de kijker”. De veranderingen in de techniek gaan in rap tempo. Wat vandaag nog geldt, is morgen achterhaald. Daarom kan ik alleen spreken over de nabije toekomst, waarbij het mobieltje steeds belangrijker wordt voor onze nieuwspartners. Onmiddellijke informatie via sociale media, internet en live stream. Wat ik na 1 juli ga doen, weet ik nog niet. Op dit moment ben ik nog fulltime als hoofdredacteur voor de NOS bezig, dus ik heb de ruimte nog niet om acties te ondernemen voor de toekomst. Mijn tijd bij de NOS zal ik nooit vergeten,” zegt Hans Laroes met een grote lach.

https://www.youtube.com/watch?v=o55DDYKtiE4

Overzicht van 23 jaar Hans Laroes bij NOS Journaal (fragment Pauw & Witteman)

Hans Laroes in het kort Geboren op 2 juli 1955 in Middelburg School voor Journalistiek De Stem, PZC en Utrechts Nieuwsblad Sinds 1988 bij de NOS onder meer als parlementair verslaggever, redactiechef, adjunct-hoofdredacteur, plaatsvervangend hoofdredacteur en hoofdredacteur

.