Hoe helpt technologie derving van voedsel verminderen?

Ons voedsel is steeds duurzamer. Scharrelvlees, EKO-melk en Tony’s Chocolonely. Toch verdwijnt de helft van dat duurzame voedsel ergens in de keten. Hoe kan technologie in de keten tussen veld en producent helpen die derving te verminderen?

De afvalbak

Nederlandse winkelketens en consumenten gooien samen elk jaar voor ruim 4 miljard euro aan voedsel weg. Dat is 10 tot 20 procent van wat we kopen. Door laksheid, door een slechte planning en eigenlijk ook doordat we gewoon te veel geld hebben. Dat zegt de Universiteit van Wageningen.

Mijn lieve moeder wist overigens wel raad met restjes. Ze maakte de lekkerste broodpudding en wentelteefjes van het oude brood. Er waren vol-au-ventjes met restjes vlees en groente op zondag. Verschrompelde appels gingen in de appelmoes. En oude wijn werd in enkele maanden heerlijke wijnazijn. Zij gooide nooit wat weg…

Amerikaanse onderzoek laat zien dat in de keten van producent naar consument zelfs 50% verdwijnt. Dan kun je nog zo duurzaam produceren, maar dan maken we dat aan het einde van de keten weer helemaal ongedaan. We gooien ook steeds meer weg, omdat we vaker kant-en-klaar maaltijden en verse producten kopen.

Slimmer inkopen

Consumenten gooien veel weg omdat ze te veel inkopen en verkeerd bewaren. Simpele adviezen… Kijk voor het boodschappen doen eerst wat je nog in huis hebt en wat je daarmee kunt doen. Bedenk in de winkel of je het product echt nodig hebt en in welke porties. En een iPhone app kan je daarbij helpen.

De slimme koelkast

Zorg voor een overzichtelijke indeling van de koelkast en keukenkastjes. Etenswaren blijven het langste goed als je ze thuis bij de juiste temperatuur bewaart.

En die koelkast wordt zelf ook steeds slimmer. Designer An Sang Hyun bedacht een apparaat dat de productinformatie van de supermarktproducten registreert. Voordat je je producten in de koelkast plaatst, houd je de streepjescodes van de boodschappen net als het kassameisje even voor de scanner, en het ding onthoudt de naam van het product, de houdbaarheidsdatum en het moment dat je het artikel wegzet; het touchscreen-apparaat heet de Unforgatablet.

Koreaanse designers maakten ‘the Fresh Code’. Dit is een intelligente streepjescode, die dag na dag steeds verder vervaagt. De streepjescode is te vergelijken met een staafgrafiek, die het peil van versheid weergeeft. Een krop sla die al 6 dagen in de supermarkt ligt, zal dus korte staven tonen.

Slimmer bevoorraden

Veel voorverpakte verse producten worden uiteindelijk niet verkocht en overschrijden de THT; de tenminste-houdbaar-tot datum. Als je te veel producten bestelt, levert dit een onnodig risico op derving op. Terwijl als je te weinig producten bestelt, je een onnodig risico op een leeg schap en teleurgestelde consumenten loopt. Goed bestellen komt heel nauw, en vraagt wiskundige technieken die op basis van actuele kassa-informatie (point of sale) de vraag steeds nauwkeuriger kunnen voorspellen op winkelniveau. Dat gaat niet op de achterkant van een sigarenkistje. Retailers zijn steeds beter in staat met POS data de supply chain nauwkeurig aan te sturen.

Sturen op houdbaarheid

En loopt iets niet zo goed een bepaalde week? Dan gooit de winkel het product in de aanbieding. Eerder en flexibeler afprijzen, iedere dag een beetje van de prijs af bijvoorbeeld, kan derving voorkomen.

De ICT-technologie is er klaar voor. De speciaal ontwikkelde GS1 DataBar Barcode is klein van formaat en kan naast een artikelcode ook informatie bevatten over de houdbaarheidsdatum, het batchnummer en andere productinformatie. Hiermee kan de planner in het distributiecentrum al berekenen of het betreffende product met de juiste houdbaarheidsdatum de klant bereikt. Mochten er producten toch vernietigd worden vanwege van de houdbaarheidsdatum, dan is te traceren waar het in de keten is misgegaan. Ook is het mogelijk om zonder extra derving volumes te clusteren, zodat minder vrachtwagenkilometers nodig zijn.

First-expired, first-out

Experts in de logistiek van levensmiddelen denken na over nieuwe technologie. Zo wordt gewerkt aan nieuwe productiemethoden en verpakkingen om de THT te verlengen. Traditioneel denkt men in de levensmiddelenketen first-in, first out. Daarom grijp ik altijd de meest verse producten achter uit het schap, tot boosheid van mijn winkelchef.

De gedachte is nu first-expired, first-out. Door de temperatuur van verse producten met sensoren en RFID te volgen, kan de keten zo worden bestuurd, dat altijd de artikelen met langste, echte houdbaarheid in het schap liggen. Ze zien er frisser uit en verkopen beter. Met rozen uit Afrika gebeurt dit vandaag al met de Flowerwatch.

Duurzaam produceren is prima. Nu nog een duurzame keten stroomafwaarts.