Tobacco Mosaic Virus

Er zijn er een paar van, van die kleine veranderingen die grote gevolgen hebben. Een ervan is het kleingeld op internet. De aanname is dat als je met heel weinig moeite kleine bedragen kunt betalen (centen, dubbeltjes, een paar euro’s) de economische stroom een afdaling vindt naar het meest winstgevende punt dat geheel anders is dan het huidige. We zagen het met iTunes. De prijs van een nummer is 0,99 cent, de transactie gaat met een groot gemak. Opeens vonden credit-card maatschappijen het niet meer erg dat er betalingen van zulke kleine bedragen werden verricht. We zien het ook aan de grote omzet die de handel in kleine programmaatjes -de zogenaamde apps- werd bereikt. Miljarden stuks werden gekocht (in september 2009 1,5 miljard, een jaar later was dit aantal verviervoudigd), ook hier weer tegen lage bedragen. Een mens geeft nu eenmaal met veel groter gemak tien keer een euro uit dan één keer tien euro.

Het is de paradox van de prijs bij sommige producten: je vraagt minder geld, maar uiteindelijk is de omzet vele malen groter. Omgekeerd kan het zelfde gelden: je vraagt meer geld, en uiteindelijk is de omzet vele malen lager. Op de dag dat de Eerste Kamer het voornemen om de btw op theaterkaartjes te verhogen afkeurde ging ik naar Frascati. Het Nationale Toneel speelde Emilia Galotti, een klassiek stuk van Gotthold Lessing (1729-1781) in een moderne uitvoering. Lessing schreef ooit: “Menigeen dwaalt, uit vrees te dwalen”. Het is precies wat het kabinet moet zijn overkomen bij het vaststellen van het cultuurbeleid. Gelukkig waakt de senaat.

Hoe dan ook, ik had het over kleine veranderingen met grote gevolgen. Een grote irritator in het gebruik van laptops, smartphones en ook elektrische auto’s is de levensduur van de batterijen. Als je een smartphone een beetje gebruikt waarvoor hij bedoeld is dan moet hij binnen een dag weer aan het infuus. Laptops houden het misschien een paar uur vol. Toen Apple haar nieuwe accu’s aankondigde –de levensduur werd verlengd van drie naar zes uur- leverde dat een storm aan bestellingen op. De behoefte van de mens om zo lang mogelijk zonder stopcontacten te kunnen werken wordt steeds meer gezien als een fundamenteel recht.

Stel nu dat het kan. Dat je een week kunt bellen met een telefoon. Dat je 300 kilometer elektrisch kunt rijden met een auto. Dat je een halve dag kunt werken op je laptop.

Deze week verscheen in Webwereld het bericht dat een tabaksvirus voor een batterijdoorbraak zou zorgen. Het Tobacco Mosaic Virus (TMV) is schadelijk voor tabaks-, tomaten- en pepervegetatie. Maar zodra je het virus loslaat in een lithium-ion batterij gaat het zich als een vriend van de levensduur gedragen. Door het virus een lichte vermomming te geven (een laagje metaal) is het geneigd om zich aan te vleien tegen de elektrode van de batterij, waardoor de capaciteit om stroom op te slaan kan worden vertienvoudigd. Een minuscuul virus krijgt een metalen jasje en er zal veel veranderen.

Als het waar is is dit een kleine veroorzaker met Heel Grote Gevolgen. De mens is afhankelijk geworden van accu’s; hun levensduur bepaalt onze bewegingsvrijheid. Meer vrijheid dankzij een virus. Het kan raar lopen.

Deze column is eveneens verschenen in Het Financieele Dagblad.