Educate to Innovate: het belang van bèta!

Europa is niet de enige die zich zorgen maakt over haar capaciteit om te innoveren. Het vreemde is dat het land waar wij als Europa tegen opkijken en ons aan meten, de Verenigde Staten, net zo bezorgd is over haar positie. Decennia lang was de VS de innovator van de wereld, alle nieuwe producten kwamen uit Amerika. Begin van dit jaar sprak Eric Schmidt, CEO van Google, in een ingezonden brief in de Washington Post van een Innovation Deficit.

De brief getiteld ‘Erasing our Innovation Deficit’ (Uitwissen van het innovatietekort) waarschuwt dat de next ‘Green Silicon Valley’ de wortels zou kunnen vinden in Duitsland of China. Innovatie komt niet meer alleen van de grote bedrijven, maar juist ook van kleine start-ups. Hij beschrijft verder dat het juiste klimaat moet worden geschept om te kunnen innoveren.

Ook de Amerikaanse minister van Economische Zaken, Gary Locke, maakt zich zorgen over het tekort en kondigde actie aan. Die actie is er nu gekomen in de Educate to Innovate campagne, om meer kinderen en studenten geïnteresseerd te krijgen in de STEM-vakken. STEM staat voor Science, Technology, Engineering en Mathematics. In goed Nederlands: de bètavakken.

Ik betrapte mijzelf op een heel erg primaire reactie: waarom doet Nederland dit niet? Ik ging er vanuit dat Amerika ook hierbij voorliep op ons, tenslotte scoren ze op de World Economic Forum GCI Index een 3e plaats, wij zijn nummer 8! Totdat ik nadacht en me realiseerde (met wat zoekwerk): dat doet Nederland al lang!

Platform Bèta Techniek is zo’n 6,5 jaar geleden opgestart met als doelstelling om dit jaar 15% meer uitstroom van studenten in de bètavakken te realiseren. Amerika loopt dus niet voor, maar achter!

Platform Bèta Techniek

Onlangs werd in Den Haag de ‘Meet the future, Science en Technology Summit’ door het platform georganiseerd. Op dit voor iedereen toegankelijk evenement gaven topsprekers als Neil Armstrong (de eerste man op de maan) en Steve Wozniak (een van de oprichters van Apple) hun visie op het belang van bètatechniek (kijk hier voor een video-overzicht). Naast deze (en andere) topsprekers, zat de hele dag vol met interessante lezingen, onder andere een uitleg voor leken van Einstein’s E=MC2 de presentatie ‘Techniek maakt de Olympisch kampioen’. Eigenlijk te veel interessante lezingen op hetzelfde moment.

Het platform Bèta Techniek is dus onze aanpak om meer bètastudenten te krijgen en het resultaat van het Deltaplan Bèta/Techniek van het Kabinet Balkenende 2. Ook hier valt het gebruik van het woord Deltaplan op, het geeft volgens mij aan dat er echt wat moest gebeuren.

De doelstellingen die indertijd zijn opgesteld, zijn gehaald, zo blijkt uit de presentatie van Jeroen van der Veer (voorzitter van het platform) en de overhandiging van het boekje ‘Zekeringen voor de toekomst’ aan minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

Het platform doet een hoop: van de lagere school, het voortgezet onderwijs (van vmbo tot vwo) en het hoger onderwijs, allemaal zijn ze onderdeel van de bètaketen. Voor meer informatie over het platform en wat er precies wordt gedaan, zie de site.

Interview Jeroen van der Veer

Om meer gevoel te krijgen bij wat het platform doet en hoe zij aankijken tegen het Educate to Innovate initiatief, had ik een interview met de voorzitter van het platform, Jeroen van der Veer.

Waarom heeft u, na uw vertrek bij Shell, uit alle mogelijkheden gekozen om voorzitter te worden van het Platform Bèta Techniek?

“Dankzij Shell ken ik het belang van bèta- en science-kennis voor je bedrijf. Je ziet dat 2 op de 10 mensen een bèta-opleiding volgt, en dat is niet genoeg. We hebben in Nederland meer bètamensen nodig (naast natuurlijk ook alfa). Ik maak me daar ook al jaren sterk voor, onder andere door in 2002 bij Shell het initiatief te nemen voor Jet-Net (Jongeren en Technologie Netwerk), samen met een viertal partners (Philips, DSM, Akzo Nobel en Unilever).”

Had u al gehoord van het Educate to Innovate initiatief van Obama?

“Ik had er vaag van gehoord. Veel westerse landen kennen innovatieprogramma’s of het stimuleren daarvan. Opleidingen spelen daarbij altijd een rol.”

We zijn gewend om naar de VS te kijken als de voorloper op innovatiegebied. Is het dan niet vreemd dat ze op onderwijs achter lopen?

“In mijn tijd bij het Innovatie Platform bleek dat we best een hoop patenten registreren, maar dat we slecht zijn om daar nieuwe bedrijvigheid uit te halen. Kennis, kunde, kassa. De vertaalslag van kennis naar kunde, daar zit het probleem. Niet aan de kenniskant.”

Educate to Innovate lijkt een focus te hebben die ook op bewustzijn in bèta focust. Platform Bèta Techniek lijkt meer op output van studenten te sturen. Klopt dat?

“We stimuleren bèta al in het basisonderwijs. Daar begint het. Onlangs heeft iemand een boekje geschreven waarin op basis van een normale dag wordt beschreven wat bètatechniek voor je heeft gedaan (hier de pdf-versie van dit boek). Dit is ook voor het basisonderwijs bedoeld.”

Kunnen we met 16 miljoen mensen ook opknokken tegen de meer dan een miljard Chinezen?

“Als wij hier in Nederland producten uit China willen importeren, dan moeten we iets exporteren, anders kunnen we het niet betalen. Grondstoffen hebben we steeds minder, dus dan moeten we kennis exporteren. Dan kom je weer terug op het versterken van je kenniseconomie. We moeten meer top hebben, Amerika scoort wel laag op de PISA-scores, maar hun toppen (universiteiten) zijn ook hoger. Wij doen het in de middenmoot goed, maar we moeten naar de top, en van 2 uit 10 die bèta studeren naar 3 uit 10.”

Moet Nederland zijn eigen topuniversiteiten oprichten a la MIT?

“Per soort onderwijstype moet je ruimte hebben voor excellentie. Daarnaast moet je naar het totale plaatje kijken. We hebben 3 technische universiteiten, die kunnen niet allemaal een MIT worden. Je moet samenwerken zoals in 3TU verband en kijken waar je welke excellentie aanbiedt. We moeten keuzes maken, meer specialismen. In Rotterdam willen we de beste mensen die opgeleid zijn in de procestechniek (mbo), dicht bij de plaats waar we ze nodig hebben.”

Hoe kijkt u aan tegen de Innovatie Unie als een van pijlers van Europa 2020? Hoe realistisch zijn de plannen?

“Politici hebben vaak ambitieuze plannen. Maar als je dan op maandagochtend vraagt wat we gaan doen, dan blijft het stil. De kunst is niet om ambitieuze plannen te maken, maar om voortgang te krijgen of houden. Een mooi voorbeeld zijn de doelstellingen om CO2-reductie te realiseren. Dan is het doel 20% reductie. Het eerste debat gaat dan gelijk over dat we 30% willen hebben. Begin gewoon en als je het gaat halen, dan kan je je doelen bijstellen. Ook in Europa zijn we druk bezig met allerlei lange termijn plaatjes in plaats van aan de gang te gaan.”

Hoe kijkt u aan tegen te veel sturing van de industrie in de bètavakken richting scholen?

“Ik denk dat dit idee een overblijfsel is van de jaren ’70, de schoolleiding is capabel genoeg om te bepalen wat ze wel en niet willen. Het is juist andersom, er zijn meer scholen die willen samenwerken dan dat er soms bedrijven klaarstaan. De industrie kan laten zien wat voor banen ze hebben, mensen sturen om lessen te geven en misschien wat bedrijfsmiddelen geven. Dat is een win-win situatie.”

Kinderen zijn per definitie leergierig. Ze hebben een goed gevoel om dingen uit te zoeken. Wat zou de rol van de ouders moeten zijn met betrekking tot de bètavakken?

“Als je jong bent en je krijgt dan al wat van techniek mee, bijvoorbeeld in een spoorwegmuseum of een techniekmuseum of op een open dag van bedrijven, dan is dat al winst. In het basisonderwijs heet een programma ‘ouders ogen geven’, waarbij we de ouders leren kinderen die vragen hebben te stimuleren. Voor een gedeelte van de ouders is dat makkelijk, maar voor een groep is dat best een uitdaging.”

Educate to Innovate

Hoe pakt de Amerikaanse overheid het aan, het stimuleren van het bèta-onderwijs?

De aanleiding en de boodschap van Obama is dezelfde als in Nederland: we hebben geweldige scholen, excellente leraren en succesvolle studenten, maar er zijn ook signalen die aangeven dat studenten beter zouden moeten scoren in wiskunde en wetenschap. Er zit te weinig of geen progressie in het verbeteren van de resultaten. 3 doelstellingen zijn dan ook gedefinieerd:

• Vergroot de kennis van bètavakken, zodat studenten goede kennis opdoen en kritisch kunnen denken op dit vakgebied
• Amerikaanse studenten behoren tot de top in het volgende decennium
• Vergroot het aandeel en kansen van ondervertegenwoordigde groepen (zoals vrouwen en meisjes) in de STEM-vakken

Red de wereld, studeer bèta

De eerste stappen zijn al genomen. Als onderdeel zijn er 5 privaat-publieke partnerships opgezet, die de media, interactieve spellen, hands on learning en vrijwilligers mobiliseren om de studenten in de komende jaren te bereiken, zodat zij de volgende generatie uitvinders en innovatoren worden. In een van de filmpjes zegt een ‘typische’ bètanerd-student: “Pas maar op met mij pesten, want in de toekomst zou ik weleens je baas kunnen zijn.”

Deze YouTube video van Educate to Innovate geeft nog eens aan wat de waarde is van een bèta-opleiding:

• Wetenschap helpt je dingen te snappen
• De meeste Fortune 500 CEO’s hebben een bètaprofiel, in plaats van business of rechten
• Bèta wetenschappen helpen je te begrijpen wat er om je heen gebeurd
• Een individu kan de wereld veranderen door innovaties en uitvindingen, maar daar heb je wel bèta kennis voor nodig!

Bèta is leuk!

Ik heb net mijn jongste zoon (1,5 jaar) ingeschreven voor de basisschool en met de kennis die ik nu heb over de activiteiten van het platform Bèta Techniek, had ik zeker gevraagd of de school aangesloten is bij het VTB (Verbreding Techniek Basisonderwijs) programma.

Ik zat te denken om het artikel de titel ‘Red de Wereld, studeer bèta’ te geven, een boodschap uit het Amerikaanse filmpje. Maar dat vind ik te Amerikaans, we zijn als Nederlanders toch nuchterder. De manier waarop ik bèta gepresenteerd heb zien worden tijdens de Summit is gewoon erg goed en enthousiasmerend. Maar ja, had je een andere mening verwacht van een bètaman?