Is Nederland klaar voor interactieve televisie?

Actieve deelname tijdens het televisie kijken, een bijdrage leveren aan de content en je eigen televisie-avond samenstellen. In Nederland kijken we voornamelijk televisie voor de ontspanning. Zijn we klaar voor alle ontwikkelingen op het gebied van interactieve deelname en zijn we bereid onze privacy hiervoor op te geven?Als student Redactie & Mediaproductie ben ik erg geïnteresseerd in mediagerelateerde onderwerpen. Wat mij op dit moment erg bezighoudt en wat ik erg interessant vind, zijn de ontwikkelingen op het gebied van interactieve televisie. Wat mij opvalt is dat we in Nederland nog redelijk achterlopen in vergelijking met landen als Amerika en Engeland. Televisiekijkers in deze landen maken al veel gebruik van bijvoorbeeld Green Button Advertising. Ik ben het onderzoek dan ook begonnen met de probleemstelling: ‘Aan welke voorwaarden moeten interactieve programmaformats voldoen willen mensen bereid zijn om over te stappen naar deze vorm van televisie kijken?’ Zijn we in Nederland klaar voor deze vorm van televisiekijken en wat weten we er eigenlijk van af?

Dat interactieve televisie zo veel meer is dan alleen video on demand blijkt wel uit mijn literatuuronderzoek. Mogelijkheden kunnen ook zijn: meedoen aan spelprogramma’s, camerastandpunten zelf bepalen, versturen van e-mail, aankopen doen naar aanleiding van het zien van een reclame of het regelen van je bankzaken. Het begrip is op vele manieren te definiëren, maar waar het voornamelijk om gaat is de communicatie tussen uitzender/producent van tv-programma’s en de gebruiker. Het gaat om tweewegcommunicatie tussen programmamakers en kijkers.

Mogelijkheden

Buiten het video on demand, programma’s op een later moment bekijken, is er nog een ‘2e’ vorm van interactieve televisie. Personal video recorder, dit is een settop-box die een harddisk bevat waarmee je uren video kunt opnemen. Door het ingestelde gebruikersprofiel worden programma’s vastgelegd op de disk en kun je zelf bepalen waneer je wat bekijkt.

Bestaande programma’s kunnen worden uitgebreid met de mogelijkheid van Enchanted tv. Door middel van een afstandsbediening kun je extra informatie aanvragen bij een programma of deelnemen aan een spelprogramma. Met een videostream wordt een datastroom verzonden, welke extra informatie bevat voor het desbetreffende programma, hierbij kun je denken aan informatie over bepaalde spelers bij een voetbalwedstrijd of camerastandpunten naar eigen ‘smaak’ bepalen. Televisie kijken wordt dus persoonlijker. Veel informatie met betrekking tot de mogelijkheden van interactieve televisie is te vinden op stoneroos.nl.

Nederland versus buitenland

Dat Engeland voorloopt op de ontwikkeling van interactieve televisie blijkt wel na het bekijken van sites van skymedia.co.uk, itvmedia.co.uk en thinkbox.tv. Wat blijkt is dat 80% van de huishoudens in Engeland geen analoge televisie meer kijkt, maar digitale televisie. Ook zijn de tv-kijkers beter bekend met het de mogelijkheden van interactieve televisie. BBCi, ITV, Sky en Channel 4 zijn grote namen in het land en uit onderzoek blijkt dat de click-through rates (drukken op de rode knop) voor een campagne van Sony Ericsson 3,7% was, dit in vergelijking met 0,3% van een gemiddelde bannercampagne. In Engeland worden de volgende mogelijkheden van interactieve televisie gehanteerd:

• Groene knop adverteren (Green button advertising). Vooral gericht op reclames. Advertenties kunnen verlengd worden en het geeft de adverteerders de kans om de kijker te overtuigen hun campagnes te bekijken.
• Sky tekst. Digitale teletekst, ook weer gekoppeld aan adverteerders. Wat blijkt is dat 1 op de 5 telefonische vragen omgezet worden in daadwerkelijke verkoop.
• VOD. Deze mogelijkheid is ook in Nederland al redelijk bekend en er wordt veel gebruik van gemaakt. Televisie kijken wanneer het de kijker uitkomt.
• Sky box office. Hiermee kunnen mensen films opvragen en bekijken. Dit kan meteen zijn of wanneer de kijker aangeeft de film te willen starten. Ook bij deze mogelijkheid komen adverteerders weer om de hoek kijken. Zij kunnen namelijk 90 seconden tussen de films door adverteren.

Met deze informatie ben ik mijn veldonderzoek gestart. Om mijn onderzoek af te bakenen heb ik gekozen voor  een doelgroep televisiekijkers in de leeftijd van 20-30 jaar. Om te onderzoeken wat hun kijkgedrag/redenen voor televisiekijken zijn en of ze bekend zijn met het begrip interactieve televisie heb ik een panelgesprek gevoerd met een selectieve groep, bestaande uit 6 personen. Mijn doel van dit gesprek was om erachter te komen of zij bereid zijn over te stappen naar interactieve televisie en welke voorwaarden zij stellen om deze vorm van televisiekijken te laten slagen.

De topiclijst voor dit gesprek bestond uit de volgende onderwerpen:

• Kijkgedrag
• Kennis
• Houding
• Persoonlijke voorkeuren/genres
• Gebruiksgemak
• Waardering

De conclusie die ik na het panelgesprek heb kunnen trekken, is dat de respondenten voornamelijk televisiekijken voor de ontspanning. Na het werk, school of andere activiteiten zijn we toe aan rust en willen we niet te veel handelingen meer verrichten. De enige interactie waar ze op dit moment gebruik van maken, is programma’s terugkijken op internet. 2 van de respondenten geven aan gebruik te maken van digitale televisie en kunnen programma’s bekijken wanneer het hun uitkomt op de tv zelf. Op dit moment is dit ook de enige vorm van interactieve televisie waar zij de voordelen van inzien. De extra kosten en vele handelingen die ze moeten verrichten, houdt ze tegen om gebruik te maken van interactieve televisie.

Ook gebruiksgemak is een belangrijk punt waar de programmamakers rekening mee moeten houden bij het ontwikkelen van nieuwe formats. Kijkers moeten niet te veel informatie tegelijk te verwerken krijgen. Verder kwam naar voren dat de respondenten behoefte hebben aan een juiste combinatie van amusement en informatieve inhoud. Deze 2 aspecten zouden ervoor kunnen zorgen dat de kijkers interactiever zullen gaan deelnemen. Programma’s moeten origineel zijn, niet te veel van dezelfde soort programma’s. Op dit moment zie je veel ‘talentenjachten’ op tv. Dit zorgt voor irritatie doordat er geen afwisseling is en men niet kan kiezen. Er moet dus meer afwisseling komen zodat er voor ieders smaak iets te zien is.

Aanbevelingen

Het is duidelijk dat er in de wereld van televisie veel gaat veranderen. Wat opvalt na het uitvoeren van mijn onderzoek is dat het begrip interactieve televisie bij verschillende groepen een andere betekenis heeft. De kijker is vooral bekend met digitale televisie terwijl interactieve televisie zoveel meer is dan alleen het (terug)kijken op momenten dat het de kijker het uitkomt. Om de kijkers echt enthousiast te maken, zal er meer concrete informatie gegeven moeten worden over de mogelijkheden van interactieve televisie. Geen overvloed aan informatie waar ze niets aan hebben, maar wees kort en krachtig. De kijker geeft aan ‘informatiemoe’ te zijn, dus subtiel handelen is een vereiste.

De tweewegcommunicatie tussen kijker en programmamaker/adverteerders waar de zenders het over hebben, is in aantocht. Actief deelnemen door middel van ‘speciale’ decoders en afstandsbedieningen zal niet lang meer wegblijven. Meestemmen, informatie opvragen, een combinatie van internet en tv en het meebepalen van content zal op korte termijn tot de mogelijkheden gaan behoren.

Goede voorbeelden van tweewegcommunicatie zijn bijvoorbeeld tvLab van Nederland 3 en het programma The Voice of Holland op RTL 4. Bij beide formats staat interactie en participatie centraal. Kijkers worden betrokken bij de programma’s en kunnen meedenken over de content en kunnen hun mening laten gelden. Er wordt veel gebruik gemaakt van ‘social media’, denk aan Twitter en Facebook. Op Twitter geven mensen hun mening en kunnen ze hun favorieten volgen. Facebook geeft je de gelegenheid om ‘vrienden’ te worden met je favoriete programma of kandidaat. Dit zie je bij ‘The Voice of Holland’ terugkomen. Kijkers kunnen tijdens de show communiceren met hun favoriet en beleven de show als het ware ‘live’ vanuit hun woonkamer. Door het participeren zullen programma’s aangepast worden op de smaak van de kijker en geeft de programmamaker de kans om op de hoogte te blijven wat de wensen van de kijker zijn, hier kunnen ze op inspelen. Voor beide partijen zijn er grote voordelen en bieden deze ontwikkelingen vele kansen.

Aanbieders van deze vorm van televisiekijken zijn erg enthousiast en verwachten dat de kijker mee zal gaan in dit enthousiasme. Uit het panelgesprek dat ik heb gehouden, bleek echter dat de kijkers vooralsnog  niets missen en voor de ontspanning televisiekijken. Zij zeggen geen behoeften te hebben aan interactieve televisie en zien alleen de voordelen van het uitgesteld kijken. Ook zelf de zenders kiezen die zij willen ontvangen, wordt enthousiast ontvangen. Het moet ze vooral niet te moeilijk worden gemaakt, niet te veel handelingen en de ‘hoofd’reden van televisie kijken, ontspanning, moet niet verdwijnen.