Wikipedia: regels en techniek maken bijdragen complex

Op de congressen Wikimania – de conferentie voor de ‘Wikipedia community’, een community van vrijwilligers die werken aan de projecten van de WikiMedia Foundation – en WikiSym – het congres voor wiki-wetenschap – was de dalende groei van de Engelse Wikipedia het onderwerp van gesprek. Voor de nieuwe gebruiker blijkt het door complexe techniek en een grote hoeveelheid regels een grote barrière om bij te dragen.  Dat terwijl het voortbestaan en de uitbouw van volwassen wiki’s afhangen van het faciliteren van nieuwe gebruikers.

WikiMedia blijft groeien…

De wereldwijde WikiMedia Foundation (WMF)-projecten groeien in aantal bezoekers nog steeds als kool. Wikipedia verwerkt 980 miljoen clicks en 380 miljoen views per dag (WMF Juli 2009), en staat daarmee op de 6e plek van meest bezochte websites wereldwijd (Alexa).

Kortom, een droom voor elke marketeer en een nachtmerrie voor elke systeembeheerder.

… maar geen exponentiële curve

Maar volgens Andrew Li, schrijver van de ‘The Wikipedia Revolution’, is de explosieve groei van de Engelse Wikipedia echter al zo’n twee jaar voorbij en is het aantal wijzigingen en actieve auteurs gestabiliseerd. De ooit voorspelde exponentiële groei van de encyclopedie  is abrupt ten einde gekomen met de hulp van Darwin.

Engelse Wikipedia bijna klaar!

Volgens Li zit de Engelse Wikipedia inmiddels in zijn 4e generatie. Het ‘laaghangende fruit’ en de klusjes die voor op het oprapen lagen, zijn gedaan.  De meest belangrijke artikelen zijn geschreven en Wikipedia is in dat opzicht bijna ‘klaar’. Het is dan ook niet vreemd dat het aantal nieuwe artikelen per maand afneemt. Voor de community wordt het steeds moeilijker om een (nieuwe) bijdrage te leveren; het takenpakket gaat zich steeds meer richten op onderhoud, handhaving en stapsgewijs verbeteren van de website.

Dit gaat gepaard met meer structuur, afspraken en organisatie, wat ook terug te zien is in het aantal regeltjes en richtlijnen voor het schrijven van artikelen. De 4e generatie governance op Wikipedia gaat dan ook gepaard met een flinke bureaucratie.

Vanwege de natuurlijke uitstroom van auteurs is de community nu licht aan het krimpen. De productie wordt dus onder andere beperkt door de capaciteit van de community. Onderhoud en stapsgewijze verbetering vergen veel detaillistische en specialistische kennis. Er zit dus maar een ding op: een grotere en bredere groep gebruikers aanspreken die bijdragen gaat leveren.

Gebruikers willen wel meedoen…

Het is bekend dat 90% van de gebruikers op een website informatie passief consumeert, terwijl 9% edit en 1% van de gebruikers gerekend kan worden tot de mensen die de meeste content genereert. Het passieve gebruik van Wikipedia neemt nog steeds toe, maar de intentie om mee te doen waarschijnlijk ook. Gebruikers zijn immers steeds meer bekend met het interactieve web door participatie in online fora, social networks als Hyves, Facebook, Marktplaats enzovoorts. Als het niet aan de gebruikers ligt, waar gaat het dan wel mis?

… maar kunnen dit niet

Studies tonen aan dat de meeste gebruikers niet in staat zijn om een Wikipedia artikel succesvol te bewerken (WMF). Volgens Andrew Li is het meest schokkende aan dit onderzoek dat dit ook geldt voor personen met een technische (IT) achtergrond! Statistieken (o.a. van Andrew Li) onderschrijven dit. Slechts 10-20% van de Wikipedia gebruikers die op bewerken drukt, drukt vervolgens ook op bewaren.

Techniek complexer

Door de jaren heen is de Wikipedia software technisch complexer geworden. Zo wordt bijvoorbeeld in pagina’s vaak technische code (wiki markup) gebruikt, wat voor nieuwe gebruikers verwarrend is. De wikisite Wikia, die wiki’s met informatie over populaire onderwerpen als Star Wars, Sesamstraat en Lost documenteert, heeft met een WYSIWYG-editor – een teksteditor zonder codes – het aantal ‘saves’ naar 40% op weten te krikken. Conclusie? Er worden een hoop bijdragen gemist en met een betere usability kan het aantal bijdragen makkelijk verdubbelen.

Regeltjes en bureaucratie

Als men al succesvol een pagina weet aan te passen, dan volgt een nieuwe uitdaging:  de hoeveelheid regels. Deze is door de jaren heen flink gegroeid. De vele (terechte) regeltjes en bureaucratie rond het schrijven van artikelen schrikt nieuwe auteurs af. Het is daardoor minder makkelijk de stap naar Wikipedia community lid te zetten. Het aantal actieve auteurs kan dus ook nog flink omhoog.

Nieuwe ontwikkelingen

Wikipedia is hier (uiteraard) al druk mee bezig en er zijn al veel voorstellen voor en implementatie van verbeteringen. Nieuwe functies worden in kleine omgevingen getest en stapsgewijs stappen verschillende talen, landen en andere projecten met hun miljoenen pagina’s over. Dat vormt naast internationale uitbouw voor de WikiMedia Foundation één van de belangrijkste activiteiten voor de komende 5 jaar.

Aanbevelingen voor organisaties met wiki’s

Deze problematiek zal zich waarschijnlijk niet beperken tot de Engelse Wikipedia. Te verwachten valt dat ook andere succesvolle wikiprojecten hier mee te kampen krijgen. Evenals organisaties waar men met wiki’s samenwerkt, informatie deelt en kennis ontwikkelt. Het juist faciliteren van nieuwe gebruikers is ook daar de sleutel voor continuïteit en voortdurend succes.

Houd dan ook een scherp oog op gebruiksvriendelijkheid, governance en gebruikersondersteuning en onderbouw dit eventueel met onderzoek:

• Statistieken, statistieken en statistieken: meet gebruik zoals het aantal pageviews, actieve gebruikers, bewerkingen en pagina’s. Met deze informatie kan een beeld gevormd worden wat er gebeurt in de wiki en wat de trends zijn. Is er sprake van een duurzaam wiki ecosysteem?
• Doe een ‘usability test’,  zoals in de bovenstaande video. Een laagdrempelige methode is simpelweg met nieuwe collega’s meekijken terwijl ze voor het eerst met de wiki werken. Is het direct te gebruiken of niet? Waar loopt men tegen aan?
• Organiseer een anonieme tevredenheidsenquête: hoe waardeert men de wiki, zou men deze nieuwe collega’s aanbevelen, en wat zijn knelpunten in het gebruik? Is de ondersteuning zodanig dat men bij vastlopers ergens terecht kan?

Op basis van deze inzichten kan men gericht technologie, helpfuncties en ondersteuning verbeteren voor nieuwe gebruikers. Van wezenlijk belang, dus doen!