Twitter als wapen in de verkiezingsstrijd

Barack Obama, bedrijven, beroemdheden en bloggers maken gebruik van Twitter, het in 2006 opgerichte microblogplatform dat razendsnel verankerd lijkt te raken in het dagelijks leven en het online medialandschap. Onder de tweeps en twitterati hebben zich inmiddels ook veel Nederlandse politici geschaard. Twitter lijkt dus serieus genomen te worden als wapen in de verkiezingsstrijd. Hoe zijn de verhoudingen verdeeld met nog een week te gaan tot de Gemeenteraadsverkiezingen?

Twitter als campagnemiddel

De Gemeenteraadsverkiezingen zijn niet de eerste verkiezingen in Nederland waarbij Twitter als campagnemiddel wordt ingezet. De Europese Parlementsverkiezingen in 2009 waren voor veel partijen de eerste gelegenheid om te experimenteren met het nieuwe medium.

Referendum over nationale politiek

De aankomende verkiezingen zijn veel meer dan alleen Gemeenteraadsverkiezingen, ze kunnen – vanwege alle consternatie in Den Haag – gezien worden als een referendum over de koers en verhoudingen in de nationale politiek. Zo ziet de politiek het zelf blijkbaar ook, want nationale politici zijn in de campagnes veel zichtbaarder dan de lokale kandidaten. Daarom heb ik ook gekozen om de Twitter-activiteiten van de voornaamste nationale lijstrekkers en partijen globaal te analyseren. Ik ben verder niet ingegaan op de accounts van lokale kandidaten, lokale afdelingen of druk Twitterende politici, zoals Maxime Verhagen (CDA), die geen lijsttrekker zijn.

Lijsttrekkers en followers

Het valt onmiddellijk op dat de Twitterende politici in Nederland niet beschikken over de miljoenen followers van de Amerikaanse president. Femke Halsema (GroenLinks) voert de lijst aan met ruim 20.000 followers, gevolgd door Alexander Pechtold (D66) met circa 16.000 followers en Wouter Bos (PvdA) met ruim 10.000 followers. Geert Wilders (PVV) en Mark Rutte (VVD) halen de 10.000 niet, en van Agnes Kant (SP) en Pieter van Geel (CDA) is er niet eens een account te vinden. Halsema heeft de smaak van het web inmiddels te pakken, want ze geeft zelfs een hip offline feestje voor haar online achterban.

Partijen en followers

Niet alleen de lijsttrekkers, maar ook de partijen zelf zijn inmiddels aanwezig op Twitter en gebruiken het microblog als een non-stop online persbureau met al het nieuws rondom hun eigen kandidaten, standpunten en activiteiten. De grootste partij op Twitter is D66 met ruim 4.500 followers, op twee staat de VVD met ruim 2.500 followers, op de voet gevolgd door GroenLinks met ruim 2.400 followers. De PvdA is met circa 1.900 followers flink forser dan het CDA met iets meer dan 1.000 followers. De SP en de PVV (die een gesloten account heeft) hebben respectievelijk 740 en 109 followers.

Tweets

Het aantal followers zegt niets over het aantal berichten dat de partijen posten. De PvdA leidt het lijstje tweets met meer dan 1.100 posts, gevolgd door de SP (ruim 800) en D66 (ruim 700). De VVD laat relatief weinig van zich horen met nog geen 400 tweets.

Effect kan groter zijn dan bereik

De gemiddelde Twitter-aanhang van een Nederlands politicus en diens politieke partij is dus een paar duizend man groot. Op een land van ruim 16 miljoen mensen een hele kleine groep, en zelfs afgezet tegen het totaal aantal actieve Twitteraars in Nederland is het een hele kleine groep. In oppervlakkige en absolute termen lijkt het dus niet de moeite waard om te gaan Twitteren als politicus.

Toch wordt er door spin doctors en communicatiestrategen veel waarde gehecht aan het medium, want een substantieel deel van de actieve Twitteraars schijnt tamelijk invloedrijk te zijn (journalisten, bloggers, marketeers en andere politici). Twitter kan dan ook een waardevol instrument zijn bij de personal branding van politici en heeft vanwege de retweet-functie de potentie om heel snel een veel grotere groep mensen te bereiken dan de directe kring van followers.

 

Twitter buiten Twitter

Bovendien kan Twitter ook buiten Twitter zelf een enorm effect genereren. Behalve de bekende internationale voorbeelden, zoals de dood van Michael Jackson en de verkiezingen in Iran, is Twitter ook prominent in de Nederlandse media aanwezig. Hyves en Facebook hebben in Nederland veel meer actieve en passieve gebruikers dan Twitter, maar qua media-aandacht lijkt het medium daar niet onder te lijden.

En waarom zitten al die lijsttrekkers (en hun assistenten) uiteindelijk op Twitter? Niet vanwege het publieke debat of de online discussie met hun kiezers, maar vanwege de voortdurend lonkende media-aandacht. Twitter is in feite een buitenproportionele hype geworden, een medium dat met name zo invloedrijk is, omdat er zo veel invloed aan wordt toegedicht, een self fullfilling prophecy voor SocialMedia-goeroes die dwepen met microbloggen.

Toch, zolang er blogs als deze geschreven worden over Twitter, zullen politici blijven Twitteren.