Politici moeten communicatieve durf tonen!

Iedere jaarwisseling leent zich voor bespiegelingen. Het jaar 2009 was bij uitstek een jaar van  ‘nieuwe politiek’. Als er gesproken wordt over nieuwe politiek en nieuwe politieke communicatie, dan ‘is er ook oude politiek en oude politieke communicatie. Nieuwe politiek lijkt zich vooral van oude politiek te onderscheiden door een stevige de-ideologisering.

In vroeger tijden legde ideologie een stevig fundament onder de partijpolitiek, onder machtsverhoudingen, maar vooral ook onder communicatie naar de achterban. Deze communicatie was vaak consequent, duurzaam en speelde zich af via bekende kanalen. Dat leidde -zelfs- tot voorspelbare communicatie: je wist vooraf al ongeveer wat een standpunt of een stelling was van een groep vertegenwoordigers in de Tweede Kamer.

In een gede-ideologiseerde ‘nieuwe’ politiek wordt die voorspelbaarheid minder. Meningen en standpunten zijn uitonderhandeld en uitgepolderd. Meningen zijn niet meer à la minute naar een bepaalde ideologie te herleiden. De actualiteit neemt hierdoor een steeds grotere rol in. Tel hierbij op dat nieuwe media er zorg voor dragen dat actualiteiten steeds sneller doordringen tot de massa, en de chaos lijkt compleet. Meningen en standpunten zijn opeens per nieuwsfeit nodig. En nieuwsfeiten die heftige emoties oproepen vragen direct om heldere stellingname van vertegenwoordigers. Die doen dat in de regel niet: partijdiscipline, fractiespecialisten en (eerste) woordvoerders zijn ‘leading’.

Meer invloed van pers

Gek genoeg krijgt de pers hierdoor steeds meer invloed: ieder feitje wordt uitvergroot en tot mening verheven. De nieuwsvoorziening – en het politieke debat – wordt steeds meer hypegevoelig. Volksvertegenwoordigers reageren op actuele ontwikkelingen die de kiezer aanzetten tot mening en dus stemgedrag. De waarheid en het verhaal achter een nieuwsfeit raken steeds verder ondergesneeuwd en sentimenten nemen de overhand. Als niet direct wordt ingespeeld op de actualiteit, dan worden de politiek en haar vertegenwoordigers en bekleders verweten te laat gehandeld te hebben. Dan moeten er ‘koppen rollen’. De politiek loopt door al deze ontwikkelingen het risico om zichzelf uit te hollen.

Nieuwe vormen van politieke communicatie

Het is tijd voor vertegenwoordigers die zich anders gedragen en die anders communiceren. Inspiratie genoeg! Nieuwe vormen van politieke communicatie zijn namelijk al duidelijk zichtbaar. Het jaar 2009 startte met Minister Verhagen die twitterde en dat met een onvervalste Web 2.0-site aan de wereld duidelijk maakt. Direct is te zien waar Minister Verhagen is en wat hij doet. Hij houdt hiermee inmiddels ruim 23.000 volgers continue up-to-date. Juist die continue en persoonlijke transparantie maakt zichtbaar waar zijn meningen en stellingen vandaan komen. Onder zijn volgers is ook zichtbaar wanneer iemand continue van mening verandert. Naar mijn idee zullen mensen dit waarderen. Ikzelf doe dat in ieder geval.

Als volksvertegenwoordigers, politici en bestuurders helder maken waar ze voor staan (en niet altijd gelijk aan partijpolitieke afspraken denken), ontstaat een andere vorm van ‘nieuwe politiek’: namelijk een politiek, waar debat en meningsvorming ‘leading’ zijn. Waarin helder is, dat beleid niet van vandaag op morgen gemaakt wordt, en juist ontstaat doordat opvattingen en ideeën met elkaar botsen.

Dynamische verbindingen

Dat vraagt ook om vertegenwoordigers die in staat zijn om dynamische verbindingen aan te gaan met verschillende groepen en mensen. Zoals ook in de Tweede Kamer gebeurt als er moties worden ingediend. Precies wat online in de verschillende social networks, groepen en communities gebeurt. Laten we zoeken naar nieuwe gecommitteerde, betrouwbare, geestdriftige, intellectuele helden met gevoel voor de massa.

Platform voor volksvertegenwoordigers

De Tweede Kamer dient naar mijn idee, net als iedere facilitaire organisatie, Kamerleden te ondersteunen in het bereiken van het collectieve doel: het politieke discours zichtbaar maken. Dat kan door een platform te bieden aan volksvertegenwoordigers, die duiding bieden, communiceren of de burger willen laten meepraten over het brede maatschappelijke, bestuurlijke en politieke debat. Niet langs partijlijnen (dat doe je maar op de eigen partij-site), maar wel over de maatschappelijke uitdagingen, waar we gezamenlijk voor staan: de economische crisis, bijvoorbeeld. Of het gedroomde Nederland van 2040. Met Tweedekamer.nl als shareplatform: daar worden best practices gedeeld en in de etalage gezet. Dan ontstaat een platform waar volksvertegenwoordigers laten zien waar het maatschappelijk debat over gaat. Met behulp van visueel aantrekkelijke analyses, met duiding van ontwikkelingen en met kamerstatistieken. Met widgets, RSS feeds en verwijzingen naar subsites. Nieuwe politiek 2.0, met andere woorden.

Martijn Arts schreef dit artikel in samenwerking met Ton Baetens, partner van Politiek Online.