Het nieuwe normaal

Wij zijn getuige van een structurele en fundamentele transformatie, die alle onderdelen van onze wereldwijde samenleving raakt. De maatschappij, de economie, de cultuur, de politiek, de religie en wij mensen worden allen door deze verandering geraakt. Alles moet op de schop. Niets blijft ons bespaard.

Het roer om

Een vervuilde aarde, een verwoest milieu, een kapotte economie en een verbrokkelde mensheid zijn de concrete overblijfselen van het afgelopen tijdperk. De Industriële Revolutie heeft ons meer gekost dan het uiteindelijk heeft opgeleverd. Het roer moet definitief om. De ongebreidelde atomeneconomie bevat niet de oplossing voor de problematiek waarmee de wereld zich geconfronteerd ziet. De bitseconomie moet de helpende hand verlenen. De bits moeten de atomen redden.

“There are a finite number of atoms in the universe you can convert into products and sell to a finite number of customers,” he said. But there are an infinite number of bits that can be manufactured and we humans will buy an infinite number of bits, insatiably. We will buy any amount of music, any amount of entertainment, games, and applications. It’s a radically different world we are now entering.”

De instrumenten van de nieuwe revolutie zijn de nieuwe digitale communicatietechnologieën, waarbij wij mensen het verbindende element zijn. Immers, technologie verandert, mensen niet. Deze nieuwe technologieën maken het mogelijk om de overgang naar een genetwerkte samenleving te realiseren. Een maatschappij waarbij alles en iedereen met elkaar continu verbonden is. Een maatschappij waarbij mensen, bedrijven en de aarde met elkaar in harmonie leven.

Data is de nieuwe olie

Water, stoom, staal en olie zijn de technologieën die voorgaande revoluties mogelijk maakten. Golfbewegingen die ieder op zich een nieuwe plafond van de economische groei realiseerden. Informatietechnologie staat aan de basis van de op handen zijnde revolutie die onze welvaart wederom naar een nieuw niveau moet tillen. Data is de nieuwe olie.

Ten opzichte van voorgaande revoluties is echter wel een duidelijk verschil waar te nemen. Het is niet slechts een volgende golf. Het is het begin van een nieuw tijdperk. In de geschiedenis van de mens is dit vaker voorgekomen. Van een samenleving die draaide om landbouw stapten we over op een maatschappij waarbij de industrie het middelpunt vormde. Informatietechnologie opent nu de deuren voor een samenleving waarbij kennis centraal staat.

We gaan van een maakindustrie over naar een kennisindustrie. Dankzij informatietechnologie zijn we in staat om de fysieke wereld te digitaliseren c.q. te visualiseren. Op een compleet nieuwe manier krijgen we grip op de wereld om ons heen.

Een samenleving van conversaties

De Industriële Revolutie heeft de massamedia bedacht. Het is de laatste vergiftigde uitwaseming waar de consument het directe slachtoffer van is. Consumenten zijn slechts een onbeduidende schakel in de machinerie van het ongebreidelde kapitalisme.

Dankzij informatietechnologie zijn de consumenten geëvolueerd. Van een willoos slachtoffer zijn zij veranderd in een participerend individu. Technologie heeft de consument een krachtige stem gegeven waar producenten naar moeten luisteren. Consumenten zijn hun eigen uitzendkanaal geworden. Iedereen is zijn eigen medium. Het is een transitie van massamedia naar mediamassa. Van monoloog naar dialoog.

Klant staat centraal

Massaproductie is ook een typisch verschijnsel van de atomeneconomie. Bedrijven bepalen zelf de behoeften van de consument. Bedrijven ‘weten’ immers wat goed is voor de consument. In het tijdperk van de bitseconomie is dit ondenkbaar. Iedere consument heeft unieke behoeften. Consumenten willen niet langer buitengesloten worden uit het productieproces. Ze willen deelnemen aan het totale proces, opdat in hun unieke behoeften voorzien kan worden. Het totale proces is belangrijker dan het eindproduct.

Het draait bij consumenten niet alleen om het bezit van een product. Het gaat veel meer om de beleving. Van het begin tot het einde. Dus ook de nazorg na aanschaf van een product is van groot belang.

Back to basics

Geen enkel bedrijf is in staat om aan de unieke behoeften van iedere consument te voldoen. Bedrijven moeten zich om deze reden concentreren op waar ze goed in zijn. Bedrijven moeten overbodige activiteiten afstoten.

In de loop der jaren hebben veel bedrijven zich gericht op het ontplooien van meerdere activiteiten. In een geglobaliseerde wereld waar dankzij het netwerk iedereen en alles met elkaar verbonden is, is het verstandig wanneer bedrijven zich richten op waar ze goed in zijn. Die activiteiten waarin ze niet bekwaam genoeg zijn kunnen beter neergelegd worden bij derden die hierin gekwalificeerd zijn.

Nieuwe businessmodellen

Bedrijven moeten zich bekwamen in die onderdelen waarin ze excelleren ten opzichte van hun concurrenten. De activiteiten die ontbreken – om te kunnen voldoen aan de totale beleving van een product – moeten via nieuwe vormen van samenwerking aan de eigen bedrijfsprocessen gekoppeld worden.

Bedrijven kunnen hierbij veel leren van het internet. Het machinale, lineaire bedrijfsproces moet veel meer gaan lijken op een netwerk van aan elkaar gekoppelde activiteiten. Op de nodes bevinden zich mensen en intelligente machines. De waardeketen richt zich dus niet langer op de eigen organisatie, maar overstijgt juist de eigen bedrijfsmuren. Nieuwe technologieën – zoals webservices en cloud computing – zorgen ervoor dat nieuwe vormen van samenwerking mogelijk worden. Samenwerkingen die vereist zijn in het dynamische realtime tijdperk waarin we leven.

Bedrijven moeten zichzelf herdefiniëren. Survival of the Fittest is niet ‘ik in mijn eentje tegen de boze buitenwereld’. Het gaat juist om samenwerking. Overal om ons heen zien we de nekslag die informatietechnologie uitdeelt aan allerlei industrieën. Denk maar aan de wijze waarop men tegenwoordig een reis boekt, een verzekering afsluit, een boek koopt of muziek aanschaffen . Bedrijven die blijven teruggrijpen op de regelgeving van de atomeneconomie zullen de transitie niet overleven. Bedrijven als Google zijn het voorland van hoe de nieuwe businessmodellen er uit gaan zien.

Denk bijvoorbeeld ook aan een website als Eventful, waarbij fans aan hun favoriete artiest te kennen geven waar ze hem graag zien optreden. De fan bepaalt de vraag in plaats van het bedrijf achter de artiest.

Bedrijven die willen overleven moeten innoveren. Creatief zijn. Een manier om te innoveren is door gebruik te maken van de aanwezige kennis buiten het bedrijf. Van oudsher spendeerden mensen veel tijd achter de buis. Internet heeft er voor gezorgd dat mensen minder vaak achter de televisie zitten en vaker achter de computer. Dit cognitieve overschot kunnen bedrijven benutten. Denk aan hoe Linux een concurrerend Operating System kon bouwen of hoe Wikipedia – ’s werelds grootste online encyclopedie – heeft kunnen ontstaan.

Buiten de eigen bedrijfsmuren leeft een grote groep mensen die niets liever willen dan hun talenten te delen. Deze mensen, de digital natives, zijn niet opgegroeid met het paradigma “kennis is macht”. Delen van kennis staat bij hen vele malen hoger op de agenda. Samen de wereld een stukje beter maken.

Nieuwe manier van werken

Waarom staan er iedere dag nog honderdduizenden mensen in de file? Als internettechnologie een ding mogelijk maakt, dan is het wel thuiswerken. Het is niet langer noodzakelijk om fysiek op het kantoor te zitten. Met e-mail, wiki’s, blogs, Skype, Twitter etc. is het heel goed mogelijk om te communiceren met medewerkers en klanten. Het is niet nodig om onze atomen te verplaatsen, onze bits kunnen dit veel makkelijker en sneller.

Virtualisering en simulering maken het ook mogelijk dat medewerkers thuis aan het productieproces werken. Is het trouwens nodig om van ’s ochtends 9 tot ’s middags 5 aan het werk te zijn? Maakt digitalisering het juist niet mogelijk om te werken wanneer het mij uitkomt? Serious business, serious gaming. Dankzij technologie kan ook de factor fun weer in het werk worden teruggebracht. Allemaal gedachtengangen die voor bedrijven heel moeilijk zijn. Bestaand denken, cultuur wordt wel heel makkelijk op de schop genomen. Maar dat werken in de toekomst er anders uitkomt te zien, staat als een paal boven water.

Versnelling van kennis

Het idee dat organisaties gebruik kunnen maken van de kennis die buiten de eigen bedrijfsmuren aanwezig is, is zeer waarschijnlijk ook de manier om allerlei grote problemen op te lossen. Wij mensen putten de aarde in een hard tempo uit. Allerlei natuurlijke brandstoffen raken op, zeeën worden leeggevist, in sommige delen van de wereld is geen zoet water meer. Allemaal problemen die wij met de huidige technologieën vooralsnog niet op kunnen lossen. Informatietechnologie zou hierbij wel eens het breekijzer kunnen zijn dat een stroomversnelling van kennis kan realiseren. Nieuwe kennis die onze planeet heel hard nodig heeft.

Reputatie is de nieuwe munteenheid

Wereldwijd maken we gebruik van één groot filter, en dat noemen we Google. We komen er echter langzamerhand achter dat ook ’s werelds grootste zoekmachine zo zijn beperkingen heeft. Het web is niet alleen een statische verzameling van teksten, plaatjes, filmpjes en geluiden. Het web beweegt. Het web evolueert. Het semantische web, het sensorische web, het sociale web en het real-time web zijn een paar van de webs die er de afgelopen jaren zijn bijgekomen. En Google indexeert (nog) niet alles.

Steeds meer mensen maken gebruik van sociale netwerken (Twitter, LinkedIn, Facebook) om de juiste informatie boven tafel te krijgen. Peers attenderen ons op interessante informatie of helpen ons deze te vinden. “In a nutshell, there is a segment of the online population that uses social media as a core navigation and information discovery tool — roughly 18 percent of users see it as core to finding new information.” Bijna 1 op de 5 mensen vertrouwt dus sterk op de uitkomsten van zijn sociale netwerken in plaats van op het kille rekenwerk van Google. Reputatie wordt steeds belangrijker. Misschien wel belangrijker dan transacties: reputatie is de nieuwe munteenheid in deze ‘nieuwe economie’.

Sociale media zijn de nieuwe filters

De verwachting is dat bovenstaand percentage in de toekomst alleen nog maar zal toenemen. In toenemende mate zullen we zien dat sociale netwerken ons leven binnendringen. Dankzij de mobiele telefoon hebben we straks altijd ons persoonlijk netwerk in de binnenzak binnen handbereik. Als data de nieuwe olie is en reputatie de nieuwe munteenheid, dan zijn sociale netwerken de nieuwe filters.

Don’t be evil

Een van de belangrijkste lessen van de huidige economische crisis is dat de invisible hand van Adam Smith enigszins kreupel is. Wanneer bedrijven en dus mensen de vrije hand krijgen dan neemt het eigen belang de overhand t.o.v. het collectief belang. Dit besef laat zich nu vertalen in het einde van de koninkrijken. We gaan terug naar een periode van stammen waarbij het algemeen belang prevaleert. Goed doen is het motto voor de toekomst. Een van de instrumenten om goed doen te bewerkstelligen is via de weg naar transparantie. Openheid en inzicht zijn de nieuwe breekijzers om wantrouwen weg te nemen.

En dit is belangrijk. In het nieuwe tijdperk kunnen economie en ecologie niet langer los van elkaar gezien worden. Het is een twee-eenheid die directe impact heeft op ons doen en laten. We kunnen niet langer ongebreideld produceren en consumeren. Deze filosofie is slechts in stand te houden op de korte termijn. En deze korte termijn hebben we in de vorm van de industriële revolutie met zijn allen net meegemaakt. Het is belangrijk om nu vooruit te blikken. Naar de toekomst. Naar de langere termijn. We moeten nadenken over de wereld die we nalaten aan onze kinderen. Cradle to cradle, globale instituten zijn een paar instrumenten die een ‘sustainable future’ mogelijk maken.

Maar bovenal gaat het om wat er bij ons mensen tussen de oren zit. Daar zal uiteindelijk de grote transitie moeten beginnen. Wij allen moeten er van overtuigd van zijn dat we een nieuwe weg moeten in slaan. Een Nieuw Normaal moeten bereiken. En dat wordt nog een harde dobber.