Boekenbal

Het digitale boek gonst in de media. Technisch is het allemaal mogelijk, de enige vraag is of de mens er wel klaar voor is. De meest natuurlijke digitale lezers zijn nu jongeren, en dat zijn niet de doorgewinterde boekenlezers. In Vrij Nederland van eind juli wordt een drietal wél ervaren boekenlezers gevraagd om een boek digitaal te lezen.

Natuurlijk is dat een gevaarlijk idee. Vraag een ambachtelijke meubelmaker niet om zijn zagerij een dag te verlaten en eens een dag kunststoffen tafelobjecten rotatiegietend te vervaardigen.

Van de drie VN-testers is dichter/classicus Piet Gerbrandy de meest lenige. Zijn conclusie luidt dat de e-reader het papieren, houten, perkamenten, bronzen of stenen boek niet overbodig zal maken, maar dat het – zeker voor de professionele lezer – een hoogst welkome bijdrage is aan de hedendaagse schriftcultuur.

Neerlandica en NRC-recensente Yra van Dijk heeft meer moeite. Ze begrijpt na haar proeftijd waarom een Britse romanschrijver zo stellig zei: ‘No one is going to read from a twitching little screen, ever‘. De stoffige romanschrijver zit er nu al naast. De laatste alinea van van Dijks testverslag luidt: ‘tevreden staan de oude boeken in de kast op hem (de e-reader) neer te kijken – van dat ding hebben ze voorlopig niets te duchten.’

En de derde onderzoeker in Vrij Nederland, redacteur Carel Peeters, concludeert iets vergelijkbaars: ‘Het e-book is voorlopig vooral een gadget, een boek is een individu, net als de lezer.‘

De Braziliaanse schrijver Paulo Coelho sprak in december vorig jaar in Parijs. Hij publiceert zijn boeken op zijn eigen site, in vele talen. Een aantal daarvan gratis. ‘Sinds ik De Alchemist gratis op het Internet zette’, sprak Coelho, ‘heb ik meer papieren boeken dan ooit verkocht.’

Zo simpel is het. De uitdaging is om van een mens een lezend mens te maken, en dan komen al die boeken vanzelf wel, in welke vorm dan ook. En alle middelen die voorhanden zijn om een mens aan het lezen te krijgen, mogen worden aangegrepen.

Dat het e-book daarin een rol gaat spelen lijdt geen enkele twijfel. Die boeken op de plank van NRC-recensente van Dijk hoeven helemaal niets te vrezen. Vol is helemaal niet vol, ook niet op de boekenplank. Er is geen sprake van concurrentie of verdringing, er komen simpelweg nieuwe bezoekers op het boekenbal.

De enigen die het feest voor boekenlezers kunnen verstoren, zijn de uitgevers en de e-boekenmakers. De uitgevers zullen moeten begrijpen dat nieuwe distributie een rechtvaardiging is voor nieuwe prijzen, en e-boekenmakers zullen moeten inzien dat niemand zit te wachten op een strijd in formaten. Volgende week het verhaal van de boekenprijs en de verwarrende e-boekenmakers.

Lees ook de andere artikelen uit deze serie: Boekenbal (2) en Boekenbal (3).

Dit artikel werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.