10 misverstanden over innovatie (deel 1)

Over innovatie bestaat een groot aantal misverstanden. Sterker nog, er zijn zelfs Urban Legends, bijvoorbeeld over toevallige innovaties, zoals over het ontstaan van Coca Cola. Volgens de legende mixte een medewerker per ongeluk sodawater (met bubbels) in plaats van gewoon water met de cola siroop. Zo ontstond Coca Cola zoals we het nu kennen. De legende is niet waar, maar dat heeft weinig gevolgen voor de impact ervan. Misverstanden over innovatie hebben veel impact en het wordt tijd om deze uit de wereld te helpen.

Verwacht geen uitputtende analyses in dit artikel. Over elk van de genoemde misverstanden kan je op zijn minst een hoofdstuk schrijven en zo veel ruimte hebben we niet op Frankwatching. Misschien schrijf ik er nog een keer een boek over.

Misverstand 1: Innovatie is alleen voor de elite

Innovatie is de laatste jaren steeds meer een democratisch proces geworden en niet meer het voorrecht van een klein aantal mensen met witte jassen en pennen in de borstzak. Sterker nog: innovatie moet door de hele organisatie lopen. En iedereen moet erin kunnen participeren. Zo wordt het belang ervan door de organisatie gedragen en vergroot je de kans dat succesvolle innovaties ontstaan door de grotere groep mensen die ermee bezig zijn.

Ook bij de Urban Legends zijn voorbeelden die niet door de afdeling innovatie zijn ontstaan, maar letterlijk van de werkvloer komen. Kernthema in dit soort verhalen is het underdog-gevoel, waarbij een briljant idee niet van duur betaalde innovatoren komt, maar van een gewone medewerker. Een medewerker die bijna terloops en binnensmonds wat mompelt over zijn idee, dat uiteindelijk een enorm succes blijkt te zijn.

Misverstand 2: Innovatie is eenvoudig

Dit misverstand is wat moeilijker te ontzenuwen, omdat innovatie een combinatie is van eenvoudig en moeilijk. In essentie is innovatie niet moeilijk: bedenk gewoon een nieuw product of dienst. Of bedenk hoe je jouw bestaande product of dienst zou kunnen verbeteren of vernieuwen. Maar om innovatie tot een duurzaam proces te maken, is veel moeilijker. Ik ga geen volledige verhandeling schrijven hoe dit te doen in een klein of groot bedrijf of uitputtend alle problemen beschrijven.

In veel gevallen is geld een uitdaging. Zowel het verkrijgen als het behouden ervan. Innovatie is in de meeste gevallen een proces dat in elk geval niet geheel in de organisatie is verankerd. Als het goed gaat met het bedrijf is het management meer bereid om geld voor innovatie beschikbaar te stellen. In tijden van crisis is het innovatiebudget vaak het eerste gewillige slachtoffer. De gewilligheid komt voor een deel doordat het bedrijf geen innovatie-DNA heeft ontwikkeld. Een andere uitdaging ligt in het feit dat innovatie geen garantie is voor succes. Afhankelijk van het type bedrijf kan het een behoorlijke tijd duren voordat innovatie haar vruchten afwerpt. Dat verlangt doorzettingsvermogen en bij voorkeur een Venture Capital mentaliteit (niet alles zal succesvol zijn).

Misverstand 3: Innovatie moet je alleen doen

Op zich kan je innovatie als bedrijf heel goed zelf doen. Met name innovaties die volledig door een bedrijf kunnen worden ontwikkeld, behoeven geen hulp van derden. Nu ik dit schrijf, denk ik bij mezelf dat er naast andere bedrijven er nog een groep is die hulp kan bieden: klanten en partners. Het betrekken van die groep is zinvol om de innovatie nog beter aan te laten sluiten bij de behoeften.

Open innovatie of Innovatie door Collaboratie is een heel actueel onderwerp voor bedrijven. De redenen om te kiezen voor dit soort gezamenlijke vormen van innovatie kunnen bijvoorbeeld zijn:

• delen van investeringkosten voor de innovatie
• vinden van complementaire kennis om de innovatie te ontwikkelen
• onderdeel van een strategische samenwerking om nieuwe markten te ontwikkelen

Het bekendste voorbeeld van open innovatie is de veelgenoemde samenwerking tussen Douwe Egberts en Philips bij de Senseo. Het reclamefilmpje geeft wel een totaal verkeerd beeld hoe open innovatie ontstaat, maar ja, het staat zo leuk in de reclame met die frisse jonge mensen!

https://www.youtube.com/watch?v=3gJRKHHKNaU

UPDATE: Marcel Kampman wijst me er op dat de Senseo met name door Sara Lee /DE  in combinatie met een ontwerpbureau (Waacs)  is ontwikkeld en dat Philips pas op een laat moment is aangehaakt. Sloridig van mijn kant om dat ik het wel een keer gehoord had. Zie artikelen bij FEM en Elsevier. Dank hiervoor Marcel!

Misverstand 4: Er is één definitie van innovatie

Er zijn net zoveel definities van innovatie als dat er mensen zijn die erover praten. Je kunt ellenlange discussies hebben over wat innovatie is, maar de vraag is of het zinvol is om te proberen tot één definitie te komen. Ik hou het persoonlijk bij de definitie van Merriam-Webster’s Online Dictionary: innovatie is de introductie van iets nieuws.

Daarna kan je inzoomen op de details van innovatie, samenstelling van je innovatieportfolio en de inrichting van innovatie in de organisatie. Het ontwikkelen van een Europese norm voor innovatiemanagement is trouwens wel een goed idee. Deze norm moet dan op de juiste manier ‘best practices’ van innovatie beschrijven in plaats van sturen op parameters die creativiteit blokkeren. Denk hierbij aan (iets gechargeerd) ‘innovatievoorstellen worden altijd geschreven op 90 grams geschept wit papier met watermerk met lettertype Helvetia 11,5 pt’.

Misverstand 5: Innovaties moeten altijd succesvol zijn

Ik heb het al eerder beschreven bij Misverstand 2. Innovaties hoeven van mij niet individueel succesvol te zijn. Sterker nog, je leert ook van innovaties die mislukken. Innoveren is experimenteren en daarbij hoort risico. Maar het is wel belangrijk dat de som van innovaties, zeg maar het innovatiebeleid, positief is. Met in het achterhoofd dat je grote succes misschien niet direct in het eerste kwartaal of halfjaar komt.

Bij de introductie en evaluatie van innovatie kan worden teruggekeken naar wat goed ging en wat minder goed of zelfs fout ging. Was de timing niet goed? De business case te optimistisch zodat alle Nederlanders het product moeten kopen voordat er een break even punt is? Dit zijn aanleidingen om het de volgende keer beter te doen.

Dit was het eerste deel van de 10 misverstanden over innovatie. Ben benieuwd naar jullie opmerkingen en toevoegingen. In het volgende deel komen de volgende misverstanden aan de orde:

• Misverstand 6: Innovatie is alleen voor grote bedrijven
• Misverstand 7: Innovatie en r&d zijn het zelfde
• Misverstand 8: Voor Innovatie is creativiteit het belangrijkst
• Misverstand 9: Innovatie kost veel geld
• Misverstand 10: Innovatie is niet belangrijk