Orwell

Het was het hoofdredactionele commentaar van de NRC, vorige week zaterdag. ‘Orwell had gelijk.’ Wat was er gebeurd? Klanten van Amazon die de digitale versies van George Orwells boeken 1984 en Animal Farm hadden gekocht kwamen er opeens achter dat het boek van hun computer was verdwenen. Om precies te zijn van hun Kindle, een kleine computer waarmee je boeken kunt downloaden en lezen, zo groot als een A4.

Het voordeel van een Kindle is dat je er tientallen boeken op kunt zetten en dat het leescomfort zeer redelijk te noemen is. Het nadeel is dat het nog steeds geen boek is, de batterij op kan en er een idioot kan zijn die zijn tentakels tot in je huiskamer uitstrekt en zegt dat het nu wel mooi is geweest: weg boek. De akela doet ongevraagd het licht uit. Moeder-overste pakt het boek af en gooit het op de brandstapel.

Amazon was de akela en de overste tegelijk. Sterker nog, Amazon gedroeg zich als de censuurcommissie van de overheid die in het boek 1984 alle onwelgevallige artikelen liet verdwijnen in ‘the memory hole’.

Het is een prachtig voorval. Een goedwillend mens, laten we hem Winston Smith noemen, koopt het boek 1984, gaat geconcentreerd lezen over het door Orwell beschreven toekomstscenario en de wonderlijke manier waarop publicaties verdwijnen in het magische geheugengat. Net op het moment dat hij een bladzijde wil omslaan is het boek van de Kindle verdwenen.

Winston kijkt om zich heen. Morrelt aan het apparaat. Stekker? Batterij? Is er een geest in de kamer? Tuurt Orwell mee? Staat hij daar niet triomfantelijk te lachen in dat geprojecteerde hologram? De muren komen op hem af. Zijn ze analoog, is het echt baksteen, of kan hij er als Goofy dwars doorheen? Wat is er eigenlijk nog waar in deze kamer? ‘Ceci n’est pas un livre’, schiet het door zijn hoofd.

Hij houdt zijn gezicht vlak bij de Kindle, draait aan wat knoppen, zijn lichaam verandert plotseling in eentjes en nulletjes die als een sigarenwolk via het lichtgevend oppervlak van het scherm worden opgezogen. Alleen een sok blijft achter. Die was gestopt. Hij wordt geteleporteerd naar Seattle, het eikenhouten bureau van Jeff Bezos, de grote baas van Amazon, ooit (1999) ‘Man of the Year‘ van Time Magazine.

En zo was Winston afgelopen maandag getuige van de verklaring die Bezos in de echte wereld aflegde. Bezos maakte zijn persoonlijke excuses en zei dat Amazon ‘stupid, thoughtless and painfully out of line with our principles‘ had gehandeld. Bezos schudde Winston de hand en gaf hem een doos met een strik. Erin zat het boek 1984, harde kaft en ingebonden. En één gekleurde sok. Die andere had Bezos over zijn hoofd getrokken. Hij schaamde zich, heel erg diep.

Dit artikel is eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.