Transmedia storytelling: trend of tool?

Transmedia storytelling: een verhaal vertellen met een begin en een eind over verschillende platformen. Gebruikers kunnen op verschillende momenten in het verhaal instappen en door eigen inbreng de verhaallijn beïnvloeden. Het congres Story to Sell (HvA Amsterdam) besteedde met een imposante line-up aandacht aan dit fenomeen. Zij illustreerden met indrukwekkende voorbeelden het begrip. Maar niemand kreeg echt grip op de zaak; hebben we hier te maken met een ware trend of slechts een tool?
De grondlegger van het begrip ligt bij Henry Jenkins, professor en co-director van het prestigieuze MIT Comparative Studies programma. In zijn werk ‘Convergence Media’ (2006) gaat hij in op de culturele verandering die plaats heeft, waarbij de consument in controle wil zijn over verschillende mediakanalen. Het verschil met crossmedia? Waar transmedia over de tijd via diverse media een verhaallijn beschrijft, is crossmedia slechts het inzetten van meerdere kanalen om het verhaal over te brengen.

Voorbeelden die vaak worden gebruikt om transmedia storytelling the illustreren, zijn Blair Witch Project en Lost. In het eerste geval verzonnen drie filmstudenten al voor het verschijnen van de film een verhaal over de vermissing van drie studenten. Hierdoor werd de hype rond de film ongekend. De makers van Lost introduceerden naast de serie websites en magazines die clues bevatten over de verhaallijn. Ze plaatsten zelfs grote reclame billboards van fictieve bedrijven die in de serie voorkwamen. Lost kijkers konden hierdoor kiezen: of enkel de verhaallijn van de serie volgen, of de verdieping zoeken in alle andere kanalen die de makers van Lost aanboden.

Deze voorbeelden werden dan ook wederom aangehaald op het congres. Daarnaast schetste keynote speaker Nicoletta Iacobacci (hoofd interactive European Broadcasting Union) het voorbeeld van de Vanishing Point game. Een online puzzel game, opgezet door Microsoft ter ere van de lancering van Vista, die vanuit plaatsen over de hele wereld werd gespeeld. De mysterieuze Loki geeft in het spel via real life projecties op gebouwen vanuit verschillende plaatsen in de wereld clues.

Via YouTube, wiki’s en online discussieforums werkten deelnemers van over de hele wereld mee aan het oplossen van het raadsel.

Iacobacci haalde daarnaast het Award winnende Marika aan. Een Zweeds drama over de verdwijning van Marika.

De nadruk lag tijdens het congres op fictieve transmedia storytelling ten behoeve van de marketing van een product of puur entertainment. Echter, bij veel voorbeelden (waaronder Blair Witch) start het verhaal als ‘echt’. Hierbij rees regelmatig de vraag hoe ethisch het is om een fictief verhaal te starten als real life, ook al wordt later bekend dat het een spel is. Spreker Christopher Sandberg, CEO van de productiemaatschappij The company P (maker van onder meer Marika) was hierin zeer uitgesproken; ‘All media fools people’. Volgens hem is het een illusie om te denken dat betrouwbare nieuwsuitzendingen wel altijd de waarheid vertellen.

Verschillende sprekers gingen tijdens het congres in op het maken van een transmediaal storytelling product. Blogger Sjef Kerkhofs ging tijdens zijn presentatie Digital Storytelling in op het integreren van sociale media in een project. Doelstelling hierbij is: betrekken van de consument in een verhaallijn en hiermee word of mouth creëren.

Presentatie Digital Storytelling van Sjef Kerkhofs

Of transmedia storytelling echt nieuw is of slechts een nieuwe benaming voor iets wat we al lang gebruiken en nu een naampje heeft gekregen? Dat blijft de vraag. Vast staat dat het door de opkomst van nieuwe platforms eenvoudiger wordt. En dat de consument van de toekomst verwacht dat een verhaal over verschillende platforms kan worden verteld.

Bedrijven zullen hier rekening mee moeten houden. In een volgend artikel meer over de meer bedrijfsmatige toepassingen van transmedia storytelling.