Do It Yourself in 2009

Zelf maken wordt een trend in 2009. Niet langer alleen films, kerstkaarten en allerlei teksten – juist het produceren van fysieke objecten – lampen, speelgoed, kleding en meubels – komt snel binnen ieders handbereik. Met nieuwe online diensten die dat tegen lage kosten mogelijk maken kan iedereen straks ontwerper, uitvinder, producent en marketeer worden van zijn eigen producten. Wat kan er nu al, en hoe zorgen we ervoor dat dit wat oplevert?

Bij de nieuwjaarsbijeenkomst van Virtueel Platform en Premsela op 15 januari, Bottum up, sprak Matt Ratto van de Universiteit van Toronto over het zelf produceren van fysieke objecten. Door online diensten en de ontwikkeling van betaalbare 3D printers en lasercutters komt dat snel onder handbereik. Amateurs kunnen dingen maken, produceren en verkopen op basis van eigen en andermans ontwerpen. Dit stuk is gebaseerd op de lezing van Matt Ratto met een uitstapje naar Open Hardware en het Fablab. De presentatie van Matt is hier te zien.

How to?

Een groeiend aantal websites bevat blauwdrukken, tutorials en vraagbaken voor het ontwikkelen van de meest uiteenlopende dingen: kleding, muziekinstrumenten, spellen – alles dat je kunt bedenken. Mooie voorbeelden daarvan zijn te vinden op:

• Instructables: een how-to, do it yourself community waar mensen projecten, how-to’s en hacks ontwikkelen en delen
• Thinglink: het delen van design en foto’s, helaas by invitation only
• Thingiverse: het delen van ontwerpen voor fysieke objecten

Printing on demand

Relatief nieuw zijn online diensten die het mogelijk maken om je eigen ontwerpen tegen betaling te laten fabriceren. Nadat je een zelf gemaakt, gedownload of aangepast ontwerp hebt geüpload wordt het voor je geproduceerd en opgestuurd. Een aantal van deze diensten:

• Spoonflower: On-demand textiel laten bedrukken. Een aantal designs zijn publiek toegankelijk en soms kun je voortbouwen op andermans werk.
• Ponoko: een 2D afbeelding wordt fysiek uitgesneden uit materiaal naar keuze. Door slimme ontwerpen te maken kun je hiermee een bouwkit maken waarmee je 3D objecten fabriceren.
• Fluidforms, Shapeways, Zapfab en Studioludens: Deze sites bieden allemaal in een of andere vorm printing-on-demand aan; een aantal initiatieven komt uit Nederland dat op dit gebied erg actief is. Daarmee kunnen uiteenlopende vormen worden gemaakt, maar ook onderdelen voor je auto of een sleutel voor de voordeur.

Kritiek

Niet iedereen vindt dat een verrijking. Andrew Keen, vooral bekend van The Cult of the Amateur schrijft op Fast Company:

The consequence of this design democracy is an ugly spectacle of deep purples and electric oranges. It’s a culture of me-me-me: my hideously personalized car, my hideously personalized sofa, my hideously personalized house. It’s that fat woman in the tight dress that only exaggerates her obesity. It’s that loud pick-up truck with the tinted windows and the tastelessly sexualized exhaust pipe.

Aan de andere kant zijn er mensen die juist veel verwachten van de nieuwe mogelijkheden. Daaronder zijn Tim O’Reily en MIT Professor Neil Gershenfield. Zij stellen dat de nieuwe vorm van productie de menselijke creativiteit verrijkt en zal leiden tot slimme, duurzame producten die beter aansluiten bij de behoeften van mensen. En wat te denken van de vereenvoudigde logistiek als spullen niet langer de hele wereld over worden getransporteerd maar eenvoudig lokaal geproduceerd kunnen worden?

Open Hardware

Naast het produceren van objecten voor eigen gebruik kan er in ontwerpen of producten worden gehandeld. Ook kan er vaak op elkaars werk worden voortgebouwd. Zoals Wikipedia, Linux en Gimp vruchten zijn van Open Source Software ontstaat er een beweging van Open Hardware. Ontwerpen worden gedeeld en er kan op elkaars werk worden voorgebouwd. Zo wordt er gewerkt aan een open source auto, de c,mm,n, een telefoon en de RepRap: een open source 3D printer die zichzelf kan printen.

Fablab

Pionier op dat gebied is Bricolabs en het MIT Initiatief Fablab van de eerder genoemde Gershenfield. Het woord Fablab is een samenstelling van Fabrication Laboratory. Fablabs, die zelf (nog) gebruik maken van closed source hardware, bieden laagdrempelig toegang tot de moderne manieren van uitvinden en produceren. Er bestaan inmiddels tientallen Fablabs over de hele wereld die met elkaar zijn verbonden via videoconferencing. Een aantal ervan is te vinden in Nederland, onder meer in Amsterdam en in Utrecht. Doordat ze gebruik maken van gestandaardiseerde hard- en software kan een ontwerp uit Boston eenvoudig in Tanzania worden geproduceerd – en andersom. Mensen bouwen voort op elkaars creaties, passen ze aan voor locale situaties en ontwikkelen zo nieuwe producten.

En nu?

Nu het steeds eenvoudiger wordt om fysieke dingen te maken, willen mensen leren hoe dat moet. Het zelf ontwikkelen van producten spreekt creativiteit aan die tot voor kort was voorbehouden aan ontwerpers en uitvinders. De kracht van Open Source en Open Content ontstaat vooral wanneer mensen dingen maken die ze zelf nodig hebben; de motivatie en kennis zijn dan optimaal om tot het gaatje te gaan. Nu dat ook met Open Hardware kan, ontstaat er een enorm potentieel voor product- en organisatie-innovatie. In 2009 gaan we het meemaken en ik ben benieuwd waar dat toe leidt.