Beter één vriend in de kroeg dan honderd relaties op het web

Het was een sprankelende gedachte, waar je vroeger op recepties en verjaardagsfeestjes nog interessante sier mee kon maken. Je begon over de ‘six degrees of separation’. De theorie is als volgt. Iedereen in deze wereld is niet meer dan zes stappen verwijderd van een ander op deze zelfde wereld.

Dat betekent dat ik in zes stappen zou kunnen uitkomen bij koningin Beatrix. Om maar wat te noemen. Nu wil het toeval dat het in mijn geval maar twee stappen is, omdat mijn moeder ooit kindermeisje op Soestdijk was. Maar het betekent ook dat ik alle mensen in mijn directe omgeving goed op weg help met het bevestigen van de theorie van de six degrees in de kringen van het Koninklijk Huis.

De komende benoeming van Barack Obama tot president van de Verenigde Staten geeft een enorme steun aan al degenen op het Afrikaanse continent die op zoek zijn naar de weg die in zes stappen leidt naar de beroemdheden in de Verenigde Staten. Opeens is Jack Nicholson binnen bereik. Ook voor een Tanzaniaanse cacaoplanter. Zijn zus is getrouwd met een Keniaan – die chauffeur was bij de grootvader van Obama, die Barack natuurlijk als baby kende, die inmiddels goed bekend is met Bill Clinton, die weer een goede vriend is van Jack Nicholson. Voilà. In zes stappen worden twee continenten, meerdere rassen en een kloof van een inkomstenverschil moeiteloos overbrugd.

Sommige theorieën blijven eeuwenlang overeind, anderen houden het een decennium vol en zijn dan oud en versleten. Dat laatste is het geval met de theorie van de six degrees.

Iedereen is namelijk bereikbaar binnen een enkele stap. Dat geldt van nabije vrienden tot verre wereldleiders.

Neem nu Barack Obama. Ik krijg mails en sms’jes van hem. “–Joost: We leven in een tijdperk van hebzucht en onverantwoordelijk gedrag…..”. We zouden Obama toch eens moeten vragen om commentaar te geven op de weinig deemoedige houding van de subsidie ontvangende bankiers in de bankjes van de tweede kamer.

Neem nu Garry Kasparov. Er is een kans dat ik tegen hem schaak, via het internet. Die kans is niet zo groot, want mijn rating is misschien een tiende van de zijne, maar toch. We zijn beiden lid van dezelfde schaakclub, en ik kan hem direct benaderen; moet ik achter zijn ‘handle’, zijn schuilnaam komen.

Neem nu Maxime Verhagen. Sinds kort twittert hij op het internet. Hij slingert korte berichtjes de wereld in en degenen die het willen, kunnen hem volgen en reageren. Ik kan hem direct vragen of zijn nicotinekauwgompjes echt helpen. Of dat het leuk is om te lezen dat bij hem thuis om de beurt de afwasmachine moet worden uitgeruimd.

Het is simpel. De theorie van de six degrees of separation kan de schroothoop op en worden vervangen door die van de ‘universal connection’. Met toegang tot het internet en een beetje zoekwerk kan ik iedereen direct benaderen.

Wat er gebeurd is: technologische en sociale netwerken zijn volledig naar elkaar toe gekropen, ze vallen over elkaar heen. Een e-mailadres is de toegang tot de wereldwijde praatgroep die internet heet.

LinkedIn bijvoorbeeld. Het is voor velen een uitdaging om op dit zakelijke netwerk zo veel mogelijk referenties te hebben. Jan en alleman nodigen alleman en Jan uit om zakelijk vriend te worden. Het is een piramidespel van relaties. Ook mij overkomt het regelmatig dat ik een uitnodiging om relatie te worden (‘since you are a person I trust’) principieel verwijs naar de prullenbak. Ken deze figuur helemaal niet. Ik wil niet meedoen aan schrale verwijzingen. Relaties zijn zo flinterdun als het rag van een web.

Dát werd bedoeld met het world wide web; de verwijzing naar een spinnenweb was niet alleen een indicatie van het aantal verbindingen en de schoonheid en kracht van het net als geheel, het was ook een verwijzing naar de kwetsbare schraalheid van een rag, van een enkele relatie.

Het is de inflatie van het begrip relatie, of bekende, of goede kennis van me.

Beter één vriend in de kroeg dan honderd relaties op het web.

Deze column is eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.