6 succesfactoren van kennisnetwerken

De afgelopen jaren zijn nogal wat online kennisnetwerken gestart. Sommige zijn een enorm succes geworden, maar andere gingen snel weer ter ziele. Waar ligt dat aan? De Vrije Universiteit Amsterdam en Viadesk onderzochten samen wat de succesfactoren van kennisnetwerken ofwel professional community’s zijn. In dit artikel zes tips, volgend uit de succesfactoren: zo kun je een community laten slagen.

Het onderzoek, opgezet door de VU, is uitgevoerd onder communityleden van verschillende online platforms die worden gehost door Viadesk.  Onderzocht is wat de factoren zijn die een kennisnetwerk succesvol maken. Een kennisnetwerk is daarbij gedefinieerd als: een netwerk, waarbij een gezamenlijke interesse de mensen verbindt, met als doel van elkaars ervaringen te leren”.

Vanzelfsprekend zijn de netwerken waarin veel kennis wordt gedeeld, en zelfs gecreëerd, waardevol voor de netwerkleden. Met de kennis die de leden uit het netwerk halen, kunnen zij bijvoorbeeld werkgerelateerde problemen oplossen. Een netwerk wordt als succesvol beschouwd als er voldoende kennis wordt gedeeld en de leden een meerwaarde ervaren van het netwerk. De tips voor online kennisnetwerken, die uit het onderzoek naar voren kwamen, zijn:

1. De praktische relevantie is een belangrijke voorwaarde voor het succes van een netwerk of community. Wanneer deze niet duidelijk is, start er dan niet mee.
Hoe dichter het behandelde onderwerp van een netwerk ligt bij de dagelijkse werkzaamheden van de leden, hoe waardevoller het netwerk voor hen is. Soms is het nodig dat de leden van het netwerk uitgelegd krijgen waarom een netwerk relevant voor hen is of kan zijn: niet iedereen is bekend met de voor- en nadelen van ICT of ziet samenwerken in een netwerk op dezelfde manier. Daarom is het goed als de verwachtingen van het netwerk met iedereen gedeeld worden, voordat men begint.

2. Vraag experts of enthousiastelingen om actief bij te dragen.
Wanneer binnen een netwerk een kerngroep van experts of enthousiastelingen het voortouw neemt, zullen er meer leden van de doelgroep volgen. In het algemeen zijn er twee groepen mensen nodig om een netwerk succesvol te maken: degenen met een collectieve instelling en de meer individueel ingestelden:

• De eerste groep zal kennis vooral delen wanneer deze relevant wordt geacht voor de groep. Er wordt verwacht dat leden reageren op elkaars bijdragen.
• Voor de tweede groep  weegt het minder zwaar of de kennis interessant is voor de andere netwerkleden. Ze zijn enthousiast over een onderwerp en willen dat delen met anderen. De houding van deze groep blijkt extreem belangrijk om kennisdeling op gang te brengen. Er wordt misschien af en toe iets gepost wat minder relevant is, maar het enthousiasme stimuleert ook weer anderen.

3. Stel een moderator aan.
Een formele leider kan een belangrijke positieve bijdrage leveren aan het slagen van het netwerk. Een moderator zorgt niet alleen dat het netwerk netjes blijft, maar hij stimuleert ook anderen om bij te dragen. Zoals bij Apenstaartjebrabant, onderdeel Virtueel kantoor Vuurwerk, waar de moderator actief is en zelf veel content genereert. Hij vertelt: “In het begin moesten mensen nog echt naar het netwerk toe gepraat worden. Maar nu iedereen de mogelijkheden kent, is dat niet niet meer nodig. Wat ik nu veel doe, en dat wordt enorm gewaardeerd, is het versturen van korte berichten met een link naar meer informatie. Zo zijn mensen snel op de hoogte.”

4. Maak de leden van het netwerk zichtbaar.
Inzicht in de samenstelling van de groep stimuleert het succes van de community. Faciliteer dit en zorg bijvoorbeeld voor persoonlijke profielen met foto’s en zorg dat ze gebruikt worden.
Mensen delen veel makkelijker informatie als ze weten met wie ze het delen en wat ze aan het netwerk kunnen hebben. Hiervoor is vertrouwen nodig in de groep. Het nut van persoonlijke profielen en foto’s mag dan ook niet worden onderschat; zo kan men makkelijk zien wie er in een netwerk zitten.

5. Geef uitleg over interactieve vormen van communicatie en demonstreer de voordelen.
Gebruik van interactieve vormen van communicatie zal het kennis delen stimuleren en zo het succes van het netwerk vergroten. Daarnaast blijken jongeren veel minder moeite te hebben met interactieve websites en communicatiemiddelen. Zij maken hier ook in hun werk sneller gebruik van en zullen een professioneel netwerk eerder en intensiever benutten.

Aan de andere kant kijken ouderen meestal de kat uit de boom. Zelfs bij een intuïtieve tool; waarbij u zelf misschien het gevoel heeft dat alles voor zich spreekt en dat het gebruik direct duidelijk is kunt u een opmerking verwachten als: “Ik heb geen training gehad, dus kan ik er niet mee werken”.
Introduceer daarom een kennisnetwerk niet alleen door de doelgroep een inlognaam en wachtwoord te sturen. Introduceer het netwerk, liefst persoonlijk, en leg uit wat het doel is en welk voordeel het de doelgroep oplevert.

6. Verlies niet het persoonlijke aspect uit het oog en organiseer regelmatig face-to-face bijeenkomsten.
Binnen een netwerk blijven mensen veel gebruik maken van e-mail en face-to-face contact. Het persoonlijk contact blijft essentieel bij communicatie. Opnieuw blijkt dat digitalisering persoonlijk contact niet uitsluit. De opmars van community sites en elektronische kennisnetwerken zijn een aanvulling op de contactmogelijkheden. Nu geloofwaardigheid niet langer is gebaseerd op studie of afkomst maar op wie je kent en wat je doet,  is het essentieel om jezelf te blijven. Toon anderen wie je bent en wat je hen kunt bieden. JIJ en de jouwen is immers waar het om draait in een netwerk. Het zijn die mensen die jouw netwerk succesvol maken.

Bovenstaande tips kunnen helpen bij het opzetten van nieuwe online kennisnetwerken en zijn waardevol bij het onder de loep nemen van bestaande netwerken. Ik ben benieuwd of er naast deze tips uit het onderzoek nog meer tips te bedenken zijn. Laten we streven naar 10 tips!

De samenwerking tussen de afdeling Knowledge, Information and Networks van de VU en Viadesk koppelt theorie aan praktijk. Op de VU wordt onderzocht hoe professionals in netwerken samenwerken. Viadesk biedt hiervoor al tien jaar een praktische oplossing, Roosmarie Scheeper is Marketing Communicatie Manager bij Viadesk..