Over de belazerde en de sukkel

Het begrip luidt: user generated content. Een voorbeeld: het prikbord met de advertenties bij de ingang van de supermarkt. De inhoud werd gemaakt door u, de klant. Ander voorbeeld: de rommel op het strand na een zonnige zomerdag. Recent voorbeeld: het portret van Dick Fuld, door de medewerkers van Lehman Brothers omlijst met commentaar.

Of, een heel geslaagd voorbeeld van user generated content: Wikipedia, de encyclopedie op het internet die door de actieve goegemeente werd geschreven en verbeterd. Liefhebbers van overal bleken bereid om nieuwe lemma’s toe te voegen of bestaande aan te vullen. Een mens etaleert zijn kennis nu eenmaal graag, zeker als hij er niet meer zijn stoel voor hoeft uit te komen. Iedere internetter is in beginsel redacteur. Daar kun je sceptisch over zijn en enthousiast van raken.

…portret van Dick Fuld, door de medewerkers van Lehman Brothers omlijst met commentaar…

Wikipedia deugt en heeft zijn bestaansrecht meer dan bewezen. Er zijn volop andere goede voorbeelden. Maar het gaat niet altijd en overal goed, met de inbreng van de gebruikers. Vandaar dat er regelmatig gesproken wordt van loser generated content.

Nu kun je het woord ‘loser’ op twee manieren duiden. Allereerst letterlijk, als de verliezer. Iemand die iets waardevols geeft en daar niets voor terugkrijgt. Het is de bedonderde. Een andere, meer overdrachtelijke betekenis van ‘loser’ is die van de sukkel, de sufferd, de klungel, de bij voorbaat kansloze.

Met beide betekenissen kunnen we goed uit de voeten. Er zijn volop sites die ongegeneerd profiteren van de gewilde, maar ook ongewilde inbreng van hun gebruikers. Het gedrag van de meute kan geld waard zijn. Google dankt er zijn bestaan aan. Doordat er zo massaal gebruik wordt gemaakt van de inderdaad briljante zoekmachine, kan Google populaire zoekwoorden verkopen aan bieders. Maar wie maakte die woorden populair? Inderdaad, de gebruiker, door zijn gedrag. Het wordt gepikt omdat diezelfde gebruiker er zoveel baat bij heeft.

De vraag is of de ruil eerlijk is. Ook de bezitter van een mobiele telefoon verschaft informatie die interessant is. Het levert bijvoorbeeld file-informatie op, die dezelfde gebruiker kan kopen, hij betaalt voor zijn eigen gedrag. Nog een voorbeeld: internetbankieren. We zijn allemaal medewerkers van de bank geworden door de gegevens in te voeren in het systeem van de bank. En langzaam maar zeker gaat de bank er schaamteloos steeds meer geld voor vragen. Pasje kapot? Vijftien euro. Wie heeft er nu eigenlijk belang bij het gebruik van pasjes? Alweer: is de ruil wel eerlijk?

Nu de andere loser, de amateur die zijn mening geeft. Dat is ieders goed recht, maar het is zeker geen plicht om er ook het podium mee op te gaan. Dat bewijzen de voorrondes van Idols telkens weer. Een van de verwachtingen in de begintijd van het internet was dat burgerjournalistiek een vlucht zou nemen. Geen filter meer, geen redactieoverleg, laat staan een redactiestatuut. Gods water zou rijkelijk vloeien over Gods akkeren en iedereen waande zich opeens God. Het heeft een paar briljante weblogs opgeleverd, maar vooral miljoenen stukjes die het daglicht nooit hadden mogen zien. Skoeps, de burgerjournalistieke internetkrant van PCM en Talpa heeft het anderhalf jaar volgehouden; het staakte, het businessmodel ontbrak. Ze hadden de volgorde van bezinnen en beginnen omgedraaid. De boedel werd overgenomen door Dag. De Telegraaf begon Wat U Zegt, WUZ. Een sociale nieuwssite waar iedereen aan mag bijdragen. De lokker is dat je artikel wordt gepromoveerd naar de papieren krant zelf. Een opmerkelijke beloning: een plaats op het oude podium dat weggevaagd zou worden.

Stukadoor, journalist, architect, schipper op de binnenvaart, journalist, het zijn allemaal beroepen, ambachten zo je wilt. De misvatting dat iedereen met alles mee kan doen is langzamerhand wel gelogenstraft.

Loser generated content. De klant moet weten dat hij geld waard is. Net zoals hij zich mag realiseren dat er altijd ambachten zullen blijven bestaan. Laat de bloemstukjes in de garage, de rijmbundels in de huiskamer en de blokfluit in zijn vilten foedraal. Mijdt de volle zaal als je er niets te zoeken hebt, loser.

Deze column is eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.