Split-personality 2.0

Het lijkt wel alsof ik in twee werelden leef. Sinds een aantal maanden volg ik actief de onderwerpen die hier bij Frankwatching langskomen. Prachtige ideeën, initiatieven, mogelijkheden, kritieken van allerlei professionals vliegen me om de oren. Wow, wat bedenken we toch mooie dingen met elkaar! Maar….tegelijkertijd betrap ik mijzelf bijna iedere week op de gedachte dat we nog lang niet uit al die 2.0 mogelijkheden halen wat er in zit. En met ‘we’ bedoel ik dan met name het leeuwendeel van de organisaties, waar het ‘bedenken’ van mogelijkheden omgezet moet worden naar het ‘doen’.

Maximale ontplooiing, benutten van talenten, kostenreductie, openheid in en toegang tot kennis, recombineren wat weer leidt tot verbetering; het gebeurt nog weinig. De wereld van het individu verschilt met die van de organisatie waarin hij/zij werkt, de wereld van het kunnen is nog lang niet die van het doen.

Het wil nog niet écht lukken

Laatst kwam er een artikel van management consulting voorbij waarin werd gemeld dat bedrijfsmatig gebruik van Web 2.0-toepassingen stijgt. Hoop doet leven. Echter, als je het artikel (en het bijbehorende rapport) doorleest, valt het gebruik er van in de meeste gevallen tegen. En in mijn opinie leidt tegenvallend gebruik meestal niet direct tot enthousiast vervolg. Ook uit mijn dagelijkse praktijk blijkt dat organisaties de mogelijkheden van 2.0 toepassingen zien, maar het (nog) niet volledig benutten (uitzonderingen daargelaten). Teveel wordt gekeken naar de technische tool, te weinig naar de implicatie van het inzetten ervan voor organisaties en medewerkers.

Hoewel het artikel al wat gedateerd lijkt (2007), is het rapport van The Economist Intelligence Unit (pdf) in dit kader aardig en nog steeds geldig. Het bevestigt de opvatting dat het management van organisaties de mogelijkheden ziet, maar de toepassing ervan en de gewenste kwaliteitsverbetering in de praktijk achterblijft, vaak mede door dat zelfde management. En echt raar vind ik dat eigenlijk niet.

Organiseren in plaats van organisatie

In mijn beleving zitten we in een forse transformatie. Het benutten van de mogelijkheid die 2.0 technologie biedt, doet een beroep op andere, nieuwe vormen van organiseren die lijken te strijden met traditionele organisatieprincipes. Meer en meer komen innovatie, performance maar vooral ook creëren én realiseren uit individuen die ‘elkaar vinden’. Uit grenzeloze netwerken. Uit activiteiten die 9 van de 10 keer buiten de broodheer plaatsvinden. Initiatieven die ontstaan voor 9 uur ’s ochtends en na 5 uur ’s avonds. Uit: die andere wereld die bestaat naast het ‘kantoor’.

Het ‘oogsten’ van het moois hierboven beschreven stelt het bestaansrecht van veel organisaties ter discussie. De wereld van de organisatie is te klein, te beperkt, te traditioneel. Het realiseren van ambities is veel kansrijker door te organiseren. Wat er georganiseerd moet worden? Ontmoetingen van individuen die krachten bundelen, toevoegen en voortbouwen; met kennis op velerlei gebied; rondom een voor hun voelbare (collectieve) ambitie; waarbij menselijke creativiteit wordt gefaciliteerd door 2.0 toepassingen (zie ook het boek Hacker Ethic van de Finse filosoof Pekka Himanen).

Behoefte: consument versus business

De bevestiging hiervan vinden we in het floreren van initiatieven die tussen consumenten ontstaan (e-Bay, Marktplaats); de koppeling consument-business loopt ver voorop als het gaat over succesvolle 2.0-formules. Business-2-business initiatieven komen veel minder goed uit de verf.

Wat is de drijver achter de succesvolle initiatieven? Het lijkt voornamelijk te gaan om de behoefte van de consument, het individu. Dat maakt aannemelijk dat initiatieven tussen bedrijven lastiger ‘levend’ te houden zijn. De behoefte die achter business-2-business initiatieven schuil gaat is minder direct, moeilijker ‘voelbaar’ en wordt, helaas, niet overmatig gedeeld door de mensen die er werken. De wereld van het bedrijf verschilt van die van de medewerker.

De ‘werkgevers’ van de toekomst

En nu weer met de beide benen op de grond: waar brengt deze constatering ons? Dat de huidige traditionele organisaties aan bestaansrecht gaan verliezen. Individuen kiezen op persoonlijke drijfveren. Op kracht ontstaat een relatie of netwerk. Een mooi voorbeeld is het Nabuur-initiatief. Dit zijn de ‘werkgevers’ van de toekomst. Geen organisatie meer, maar het organiseren van talenten van mensen en de mogelijkheden van (2.0) technologieën, rondom een wens/ behoefte/ goed idee of lucratieve niche.

En wat dat betekent voor het management van nu? Een lastige opgave. De mogelijkheden worden gezien, het toepassen ervan voelt als het inzetten van een beweging, waarvan het eindpunt nog (te) ongewis is. Misschien wel een organisatieverandering die z’n weerga niet kent. Het loslaten van zekerheden, procedures, op positie gebaseerde hiërarchie en zeggenschap. Tuurlijk: het perspectief lonkt. Maar durf jij diegene te zijn die dit in gang zet…