Filter
ChatGPT Weg met de overheidswebsite, leve de gebruiker!
Gerry McGovern heeft een reeks van drie artikelen geschreven over de rol van de overheid op het web. In dit artikel wordt een samenvatting van deze artikelen gegeven met een doorkijkje naar de Nederlandse situatie. Het is volgens McGovern voor de overheid belangrijk niet geobsedeerd te raken door technologie en de focus te leggen op het helpen van gebruikers om hun taken te realiseren. De overheid moet zich niet bezighouden met het managen van websites en stoppen met ijdele overheidpublicaties.
Overheidswebsites zijn in toenemende mate niet meer te managen. Het aantal en de omvang zijn bijna groter dan de beschikbare menselijke capaciteit om te bij te houden. Het is onduidelijk hoeveel overheidswebsites er in Nederland zijn. Het ministerie van AZ gaat uit van minimaal 1.600 websites bij de rijksoverheid, maar daar vallen de zelfstandig bestuursorganen (ZBO’s) niet onder. En de vraag is of alle campagne-, thema- en projectsites er onder vallen. Stel dat het er inderdaad ‘maar’ 1.600 zijn, dan is dat nog altijd één website per 75 rijksambtenaren.
Kosten zijn onduidelijk
McGovern haalt een rapport aan van de Engelse overheid, waarin aangegeven wordt dat een kwart van de overheidsorganisaties geen gegevens kan leveren over de kosten van hun websites. En als er wel gegevens werden verstrekt, gaf meer dan 40% alleen een schatting. In Nederland lijkt de situatie niet veel anders te zijn. Volgens een recent rapport van de Algemene Rekenkamer zijn gegevens “nu onvolledig en niet op dezelfde manier geadministreerd. Daarom is niet vast te stellen welke informatiseringkosten vermijdbaar zijn.” Voor de goede orde: dit rapport gaat over de gehele informatievoorziening en niet alleen over websites.
In Nederland per 2011 één website voor de rijksoverheid
De Engelse overheid wil niet alleen de kosten beter beheersen, maar ook de toegankelijkheid verbeteren. Het plan is om bijna 1.000 websites op te heffen. Ook in Nederland wordt aan iets dergelijks gewerkt. Het project ‘Overheidscommunicatie Nieuwe Stijl’ heeft de opdracht om per 2011 één website voor de gehele rijksoverheid te realiseren: “Eindplaatje is één website voor de rijksoverheid, waar 16 miljoen Nederlanders eenvoudig en snel alle relevante informatie, interactie en diensten vinden die zij nodig hebben. Dit ongeacht de grenzen tussen departementen en uitvoeringsorganisaties. Aan de achterkant worden functioneel en technisch beheer, informatieontsluiting en redactie gezamenlijk georganiseerd.”
Moeten private partijen de overheidsinformatie ontsluiten?
De vraag is over de overheid zo ver moet gaan. Sommige mensen denken dat de overheid zich moet terugtrekken en alleen gestructureerde data ter beschikking moet stellen. Private ondernemingen kunnen met deze data dan gebruiksvriendelijke websites en -services realiseren. In maart 2008 publiceerde de Yale University het onderzoek ‘Government Data and the Invisible Hand”. Daarin wordt het volgende gezegd: “If the next Presidential administration really wants to embrace the potential of Internet-enabled government transparency, it should follow a counter-intuitive but ultimately compelling strategy: reduce the federal role in presenting important government information to citizens. Rather than struggling, as it currently does, to design sites that meet each end-user need, we argue that the executive branch should focus on creating a simple, reliable and publicly accessible infrastructure that exposes the underlying data. Private actors, either nonprofit or commercial, are better suited to deliver government information to citizens.”
Waarop moet de overheid zich concentreren?
McGovern vindt dit in principe een goed idee, maar denkt dat niet alles geprivatiseerd kan worden en de overheid dus een vitale rol op het web blijft houden. Volgens hem moet de overheid zich concentreren op de onderstaande zaken:
- ver blijven van de obsessie voor technologie
- geen websites managen, maar toptaken van burgers
- politici van overheidswebsites afhalen
- stoppen met ijdele overheidspublicaties
- een overheidsarchief ontwikkelen
Blijf verre van de obsessie voor technologie
E-overheid gaat niet over technologie. Het gaat over tijd besparen en makkelijker en efficiënter maken van het dagelijks leven van burgers en bedrijven. Volgens McGovern is het niet de it-afdeling die verantwoordelijk moet zijn voor de website, maar professionals die denken vanuit het gebruikersperspectief. Het inzetten van nieuwe technologie betekent niet automatisch een tevreden gebruiker. In Nederland is dit goed te zien aan de jaarlijks Overheid.nl Monitor, waarmee de ontwikkelingen op het terrein van de elektronische overheid in kaart worden gebracht. Websites die hoog scoren in de monitor komen er tijdens een usabilitytest niet automatisch even goed uit.
Geen websites managen, maar toptaken van burgers
De website is geen doel, de taak van de gebruiker wel. Mensen bezoeken overheidswebsites niet voor de lol, maar omdat ze iets nodig hebben. De vraag is dus wat de beste manier is om de gebruiker te helpen zijn taak te voltooien. En daarvoor is niet altijd een eigen website nodig. Soms is het publiceren via een andere website zelfs beter.
Haal politici van overheidswebsites af
McGovern ageert sterk tegen foto’s van politici op overheidswebsites, zeker op homepages. Hij vindt dit misbruik van belastinggeld van burgers. In Nederland zijn duidelijke afspraken gemaakt over hoe de bewindspersonen zich presenteren op de website van hun ministerie. Politieke profilering is in ieder geval niet toegestaan.
Stop met ijdele overheidspublicaties
De overheid “heet welkom, lanceert, verbetert, overschrijdt, blinkt uit, viert zijn jubileum, enzovoorts, enzovoorts, enzovoorts.” Maar niemand is geïnteresseerd in de visie en de missie. Op het web gaat het erom visie om te zetten in actie en er niet alleen over te praten.
Ontwikkel een overheidsarchief
Volgens McGovern moeten overheden snel aan de slag met een nationale archiefstrategie. Het grootste deel van de informatie die overheden produceren hebben minimale waarde. Volgens hem kan je rustig zeggen dat je met 1 procent van de overheidsinformatie aan 80% van de vraag voldoet. De andere 99% voldoet aan 20% van de vraag. Overheden gooien nu de productieve 1% en de overige 99% bij elkaar op een hoop in een website. Het zou beter zijn om 80% van de inspanning te richten op de productieve 1% van de overheidsinformatie en de overige 20% op het creëren van een archief waarin de rest wordt opgeslagen.
De volledige artikelen van Gerry McGovern:
Renata Verloop ondersteunt organisaties bij het professioneel inrichten van hun webmanagement. Dit doet zij via haar bureau WEBMANAGEMENT.nl met advies, interim management en training.
Over de auteur
