Survival of the cooperative

Dit is de wereld van internet, als je niet weet wat je wilt, ben je weg!’ Hiermee opende Frans van der Reep, Lector Digital World van InHolland Rotterdam, de tweede keynote op de CSN conference van donderdag 19 juni. De primaire boodschap van Van der Reep? De wereld verandert van ‘survival of the fittes’t naar ‘survival of the most cooperative’.

De stellingen van Frans zijn bewust extreem gekozen, zodat er ook argumenten tegen zijn te bedenken. Gedurende de presentatie houdt hij de aandacht vast, hoewel het af en toe verleidelijk is om over bepaalde standpunten te filosoferen. Het belangrijkste is echter dat de presentatie tot nadenken stemt en daarmee is deze keynote bij voorbaat al geslaagd. Volgens Frans hebben communities altijd één van de drie p’s als primaire doel: Pret, poen en prestige. Een mooie vondst uit dezelfde categorie als de drie g’s waar een succesvolle viral aan moet voldoen (grappig, geil of grof). Een uitspraak die regelmatig terugkeert is ‘virtual fosters fysical’, ofwel dankzij de virtuele wereld kunnen we in de fysieke wereld dingen bereiken.

Tunnelvisie
In een korte droomsessie (het publiek moest de ogen dichtdoen) vliegen we van Amsterdam naar Kaapstad, vervolgens vliegen we door. Waar komen we dan terecht? Een aantal in de zaal zegt “Antartica”. Vervolgens vliegen we verder door. Waar komen we dan terecht? De zaal is verdeeld. Dit is volgens Frans de oorzaak omdat we zijn opgegroeid met de standaard kaart. Dit is dus tunnelvisie! Je hebt een zetje van buitenaf nodig om uit de tunnel te komen. Stoppen is vaak het meest krachtige innovatiebesluit dat je kunt nemen.

Eerder die week vertelde Idse de Pree op het Mediapark Jaarcongres dat op de site www.innocentive.com 70% van de oplossingen afkomstig zijn van mensen die buiten de betreffende branche werkzaam zijn. We moeten volgens Frans leren om niet alleen West-Oost maar ook Noord-Zuid te denken. Als je werkelijk wilt genieten van nieuwe middelen, kies nieuwe woorden. Marketing brengt je terug naar oude rituelen en gedragingen. Ook het internet brengt de middeleeuwen terug: De schandpaal, de wallen (firewalls), de roofridder, de plaag, adel (rangen en standen), en de gilden (communities); allemaal uitingen die in de Middeleeuwen zijn ontstaan.

Volgens Frans zijn er twee megatrends waar te nemen in de maatschappij. De markt gaat van top down naar bottom up en van aanbodgericht naar vraaggericht. Het kruispunt in de matrix is wat hij noemt ‘de knoop van Fortuyn’.

Hieruit blijkt dat marketing zal verdampen. Branding – een element van marketing – zal blijven bestaan, de rest wordt sales. Marketing en sales groeien naar elkaar toe. Volgens Frans zijn landen ook in kwadranten te plaatsen: linksboven zit China en rechtsonder zit West-Europa. Als je kijkt naar sectoren dan schuiven uitgevers (kranten) naar rechts maar worden zij ingehaald door blogs en crowdsourcing. Binnen een krant zie je dat de journalisten linksboven zitten terwijl bezorgers linksonder zitten. Het Lectoraat Digitale Media van InHolland heeft elf ja/nee-vragen bedacht om een bedrijf te typeren in dit schema. Een salesafdeling zit linksboven, een administratie linksonder. En dat is maar goed ook.

Geen bazen en knechten
Andere typeringen van maatschappij en bedrijven zijn statisch versus dynamisch en simpel versus ingewikkeld. 70% Van de ondernemingen in Nederland zit linksonder, daar waar management & control de boventoon voert. In dit licht is ook het boek van Jaap Peters relevant. Een verschuiving naar rechts betekent operational excellence. Een verschuiving naar boven betekent loslaten (outsourcen) – je moet als bedrijf weten wat je kerncompetenties zijn en die behouden. Een verschuiving over de diagonaal betekent ONT-moeten. Het snijpunt gaat volgens Frans van der Reep naar links onder. Het aandeel van de ONT-MOETERS wordt dus groter. De oude industrie blijft linksonder, de rest gaat naar rechtsboven. Hiërarchie als tool voor samenwerking is te duur in de toekomstige maatschappij.

De presentatie van Frans van der Reep – in Holland Digital World

Volgens Frans worden bedrijven minder dominant en belangrijk in de toekomst. Het groeiende aantal ZZP’ers onderstreept deze trend. Ook naties zijn minder nodig. Online communities vervangen deze platformen. Boober zal banken onnodig maken: er ontstaat een marktplaats voor leningen. Hoewel, Boober staat momenteel onder druk door relatieve lage marges voor kredietverschaffers en hogere risico´s op het uitgeleende geld. Er ontstaat discussie over hiërarchie, wordt het geen chaos? Heb je geen moderators nodig? Volgens Frans moet je wel een veto (knop uit) nodig om te sturen. Er zijn geen bazen en knechten meer; wat mij deed denken aan de discussie die Andrew Keen opriep met zijn boek ‘The cult of the amateur‘. In de praktijk zijn franchisers meestal succesvoller dan eigen beheerfilialen van ketens. Door beslissen, betalen en besluiten in één kring te houden wordt geld bespaard en wordt de uitkomst succesvoller.

Zie ook de eerdere artikelen Connected consumers hebben de macht en Werven via social communities, eveneens reportages van de CSN-conference.