De mens-machine

In 2029 is het zo ver. Dan zal een machine ontwikkeld zijn die eenzelfde intelligentie bezit als de mens. Het zijn de woorden van Ray Kurzweil, volgens BBC News een ‘leading US inventor’.

‘Het wordt echt onderdeel van onze beschaving’, zegt Kurzweil, en daarbij doelt hij op de ontwikkeling dat de machine steeds dichter bij de mens in de buurt komt, zich zelfs nestelt in de mens. We kennen natuurlijk de pacemaker, een minuscuul apparaatje dat wordt geïmplanteerd en stroomstootjes afgeeft; Kurzweil beweert dat er in 2029 intelligente apparaatjes zullen zijn ontwikkeld – dus hardware in combinatie met software – die in staat zijn om het menselijk denken te evenaren. Analytisch, en ook emotioneel. Deze apparaatjes kunnen zo klein worden gemaakt dat ze ook kunnen worden ingebracht in het menselijk lichaam.

Het is allemaal goed.

Ja, chips worden nog steeds sneller, goedkoper en kleiner. Ja, het is zo dat over een aantal jaren de computer zoals wij die nu kennen in geen kamer meer is te vinden. We lachen dan om die lompe kasten, die lawaaiige ventilatoren, de onhandige kabels. Het is straks allemaal draadloos en de communicatie door de lucht gaat vele malen sneller dan nu door een draadje. Hadden we niet altijd ontkend dat een computer ooit in staat zou zijn om een mens in het schaakspel te verslaan? Nu zijn we zo ver dat schakers ruzie krijgen omdat ze te lang op de wc zitten en de verdenking daar is dat er computers worden geraadpleegd (Toiletgate, Kramnik tegen Topalov, in 2006, ze geven elkaar nog steeds geen hand).

Kortom, de opmars van het systeem is serieus. Nog even en we hebben niet een mens in een machine (de mechanische schaak-Turk, uit 1770) maar een machine in een mens.

Blijft de vraag: hoe zou Kurzweil aan het jaar 2029 gekomen zijn? In 2029 wordt hij 81 jaar. Dat is precies de levensverwachting voor een blanke Amerikaanse man. Je kan maar beter dood zijn als je getoetst kan worden.

Het is februari 2008. Nog twintig jaar en er zijn machines zo slim als een mens. In Limburg is een intelligente nieuwe tunnel voor zichzelf begonnen. Op basis van volstrekte willekeur wordt het verkeer de toegang tot de tunnel ontzegd; eerst gaan de waarschuwingslichten aan, daarna gaan de slagbomen naar beneden. Af en toe vindt er een kop-staartaanrijding plaats, meerdere malen leidt het tot kilometerslange files. De software van de tunnel is nog niet helemaal betrouwbaar, zo is de oorzaak.

Het is februari 2008. Er is bedacht dat het makkelijk zou zijn om een chipkaart te maken waarmee je overal in Nederland gebruik zou kunnen maken van het openbaar vervoer: de ov-chipkaart. Metro, tram, trein, bus, alles met één kaart; het klinkt zo logisch. Niet eenvoudig om te maken, maar wel te doen. Het project ov-chipkaart loopt echter deuk na deuk op. Er zijn problemen met de privacy, er zijn te weinig oplaadpunten, soms kun je als reiziger niet kenbaar maken dat je reis is afgelopen, waardoor het systeem denkt dat je altijd onderweg bent, het is een mooie gedachte.

Het is februari 2008. Er zijn 730.000 brave Nederlanders die hun belastingformulieren keurig op tijd hebben ingeleverd, via de computer. Ze mogen het een keertje overdoen. De formulieren zijn verdwenen, in een groot zwart gat, weg, onvindbaar, geen kopie, geen back-up.

En ondertussen is Ray Kurzweil in Amerika druk doende om minuscule apparaatjes te ontwikkelen die in onze hersenen kunnen worden geïmplanteerd, zodat wij mensen intelligenter worden.

We hebben ze hard nodig, die implantaten van Kurzweil. Dan kunnen we tenminste programma’s ontwikkelen die een eenvoudig ding als een tunnel kunnen besturen, of een ov-chipkaart begeleiden, of een backuppie maken van ontvangen aangiftes.

En nu maar hopen dat Kurzweil wél snapt hoe het samenspel tussen een programma en een apparaat in elkaar zit.

Deze column is eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.