Medische informatiejungle, wat is waar?

Sinds afgelopen week heb ik ruim 350 extra feeds in mijn feedreader zitten. In totaal houd ik nu ongeveer 500 feeds bij. Dit levert zoveel informatie op dat je er een schrijversblok (writers’ block), niet te verwarren met schrijverskramp (writers’ cramp), van zou krijgen. Het is een ware medische informatiejungle. Het is ondoenlijk om alle artikelen, ongeveer 750 per dag te lezen.

Dit doe ik dus ook niet. De eerste fase omvat het koppensnellen van mijn feeds. Soms klik ik echter op de link in mijn feedreader als de titel mij aanspreek. Meestal toont mijn feadreader dan het eerste deel van het artikel. Als dit dan nog steeds interessant is, dan ga ik daadwerkelijk naar de website om het gehele artikel te lezen. Op deze manier ben ik in staat om uit zo’n berg informatie voor mij interessante zaken te filteren. Het vergaren van informatie is als het ware een drietrapsraket. Na het doorlopen van deze drie fasen ben ik dan eindelijk bij voor mij interessante informatie gekomen. Dan komt de belangrijke vraag: is wat ik lees wel waar?

Welke middelen gebruik ik eigenlijk om te bepalen of datgene wat ik lees waar is? Allereerst maak ik gebruik van mijn gezond verstand. In hoeverre dat verstand daadwerkelijk gezond is valt nog te bezien, maar kennelijk bezit ik een vermogen om te bepalen of iets wel of niet in de haak is. Meestal gebruik ik dit gezond verstand op gebieden, zoals natuurkunde of geneeskunde, waar ik enigszins verstand van denk te hebben. Naast mijn gezond verstand vertrouwde ik ook bepaalde instanties, zoals bijvoorbeeld het nieuws van acht uur. Maar na het lezen van het boek “Het zijn net mensen” van Joris Luyendijk ben ik niet meer zo zeker van de traditionele media. De krant is al sinds jaar en dag gekleurd.

Zo is de Volkskrant links en de NRC rechts. Dus ook daar kan ik niet meer terecht om te achterhalen wat waar is. Er spelen her en der belangen, die voor de lezer niet duidelijk zijn. Als voorbeeld hiervoor kan het verhaal van Oscar de kat dienen. Dit verhaal gonst deze week rond in de blogosphere. Wat is er nu zo bijzonder aan Oscar? Oscar die in een verpleegtehuis leeft zou in staat zijn om te detecteren wanneer iemand op het punt staat te overlijden. 25 mensen waarbij Oscar op bezoek was geweest zijn overleden. Het gaat zelfs zover dat artsen en verpleging de familie gaan waarschuwen als ze Oscar bij een patient zien zitten.

His mere presence at the bedside is viewed by physicians and nursing home staff as an almost absolute indicator of impending death, allowing staff members to adequately notify families.

De arts dokter Rosa geeft zelfs een interview over deze kat. Niet alleen medblogs en sites van kranten, maar ook het gerenomeerde tijdschrift de New England Journal of Medicine, publiceren over deze kat. Gelukkig is daar internet met zijn kritische gebruikers. Een van die kritische gebruikers is R.W. Donnell van Notes from Dr. RW. Hij vraagt zich of hoe de NEJM zo’n artikel kan plaatsen.

Maar hoe weet ik nu of het meblog van Dr. RW. en andere medblogs te vertrouwen zijn? Ik ken Dr. RW. niet persoonlijk en hij kan zich net zo goed een bankmedewerker zijn. Waarom heb ik dan toch het idee dat er wel wat waarheid schuilt in zijn opmerkingen? Allereerst sluit het aan bij mijn gezond verstand. Het lijkt onmogelijk dat een kat in staat is om de dood te voorspellen, alhoewel … sommige honden zouden ook in staat zijn om epilepsieaanvallen te voorspellen. Maar is deze bron wel te vertrouwen. Retired doc’s thought behandelt zowel Oscar de kat als het voorspellend vermogen van honden. Zijn kritiek op beide onderzoeken is dat we bij beide gevallen geen idee hebben van de totale aantallen. Hoeveel kamers heeft Oscar eigenlijk bezocht? Heeft hij er 100 bezocht en zijn er 25 ouderen overleden? Heeft hij er 26 bezocht en zijn er 25 overleden? Hij noemt dit confirmation-bias. We zien wat we willen zien en de rest zien we gewoonweg niet. Maar is Retired doc wel te vertrouwen. Er is vast wel informatie of een weblog te vinden dat het niet met hem eens is. Zo kan ik tot in de oneindigheid doorgaan. Dit wordt ook wel regressie genoemd. Is er een manier om deze regressie te stoppen?

Een mogelijke oplossing lijkt de wijsheid van de menigte (Wisdom of the crowds) te zijn. Deze theorie, ontwikkeld door James Surowiecki, hangt aan dat een groep mensen vaak een betere beslissing kunnen nemen dan een individu. Voor alle duidelijkheid ik heb deze informatie van Wikipedia en heb zijn boek niet zelf gelezen. Als we in staat zijn om deze wijsheid van de menigte in een (automatisch) algoritme te vatten, dan kunnen we de bovengenoemde regressie misschien doorbreken. Als veel mensen een artikel goed en betrouwbaar vinden, dan zal het ook wel goed zijn. Wie ben ik om dan te zeggen dat het niet goed is. Wikipedia werkt ook op deze manier. Als er iets verkeerd op staat dan kunnen mensen het aanpassen. Maar dat wil (nog) niet zeggen dat alle informatie op Wikipedia ook betrouwbaar is. Zo staat er bij de Stoa, een Griekse filosofie, dat Cicero hiervan een aanhanger zou zijn geweest. Dat is echter niet waar. Cicero was hooguit een milde scepticus. Dat is in ieder geval wat mijn filosofiedocent mij vertelde nadat ik informatie van Wikipedia in een artikel had geciteerd. Maar desondanks voel ik er wel iets voor, die wijsheid van de menigte. Maar of ik er daadwerkelijk iets mee kan? Ik maak er in ieder geval wel gebruik van bij het bepalen van de Medblognl top 25. Alle parameters die ik daar gebruik hebben iets te maken met de wijsheid van de menigte. De Google pagerank, technorati rank geven allemaal iets aan van hoe relevant andere mensen de informatie die gepresenteerd wordt, vinden.

In mijn ogen is dus de regressie nog niet gestopt met de introductie van de wijsheid van de menigte. Er zijn wel hulpmiddelen, die een richting geven hoe we deze regressie zouden kunnen stoppen, maar we zijn er nog lang niet. Wie heeft een idee hoe we dit probleem zouden kunnen oplossen?

Nu iets anders. Een voordeel van zoveel feeds is dat je in staat bent om een gevoel te krijgen wat er speelt in de blogosphere en dan in mijn geval in de medische blogosphere. Heel veel aandacht kreeg de minimaal bewuste man die door diepe hersenstimulatie weer in staat was om iets te doen. Onder andere Medgadget.com, WebMD en Wall Street Journal behandelen het onderwerp. In Nederland besteedde onder andere Medicalfacts.nl aandacht aan deze casus.

Naast serieuze onderwerpen vind je her en der ook leuke en humoristische dingen over medische onderwerpen. Dit artikel wil ik met twee van zulke voorbeelden afsluiten. De eerste is Placebo TV. Deze video’s behandelen het recente medische nieuws op een humoristische wijze.

Dit is de derde uitzending in een serie van vooralsnog drie. Daarnaast kun je op YouTube kijken naar de filmpjes Real-Students of Genius van Adam Friedlander. Hieronder een van filmpjes.


Dit artikel verscheen ook op Medblog.nl.