We The Web

“We The People.” Met deze beroemde woorden begint de grondwet van de Verenigde Staten. Een document, dat de fundamenten heeft gelegd voor de allereerste moderne samenleving van onze tijd. Amerika: het land van krantenjongen tot miljonair. Maar ook het continent waar T.S. Eliot, een van de belangrijkste figuren uit de de vorige eeuw, zich nooit heeft thuis gevoeld. Hij ervoer kilte en vervreemding, emoties die de huidige status van het web ook bij velen losmaakt. Daarom is het tijd voor de volgende fase: Web of the World.

Kilte en vervreemding

Geboren als Amerikaan keerde Eliot als het ware terug in de moederschoot. Eliot werd Brit, omdat hij hechtte aan de tradities en de normen en waarden van het oude Engeland.

‘The Rock’, 1934

Where is the Life we have lost in living?
Where is the wisdom we have lost in knowledge?
Where is the knowledge we have lost in information?

Na de Roaring Twenties, midden in de Great Depression en aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog vertrouwde Eliot bovenstaande regels toe aan het papier: over het leven, de wijsheid en de kennis die we zijn verloren in onze pathetische drang naar vooruitgang. Het moderne “We the People” had voor Eliot maar weinig waarde. In zijn ogen verwijderde de onstilbare zucht van de mens naar steeds meer kennis hem steeds verder van zijn idealen en van God, en daardoor in figuurlijke maar essentiële zin steeds dichter bij de dood. Kilte en vervreemding waren wat Eliot ervoer.

Internet als verbindende schakel

Bij velen maakt de huidige status van het web dezelfde emoties los. Beatrix, onze koningin, stond er in haar kersttoespraak van 2009 uitgebreid bij stil. Gedragen declameerde zij:

“In deze tijd van mondialisering zijn snelheden vergroot en afstanden verkleind. Technische vooruitgang en individualisering hebben de mens onafhankelijker en afstandelijker gemaakt. ….Vroeger was er vrijwel overal burenhulp en vormde nabuurschap de basis van de samenleving. Men kende elkaar. Maar de moderne mens lijkt weinig aandacht te hebben voor de naaste. Nu is men vooral met zichzelf bezig. We zijn geneigd van de ander weg te kijken en onze ogen en oren te sluiten voor de omgeving. Tegenwoordig zijn zelfs buren soms vreemden. Je spreekt elkaar zonder gesprek, je kijkt naar elkaar zonder de ander te zien. Mensen communiceren via snelle korte boodschapjes. Onze samenleving wordt steeds individualistischer. Persoonlijke vrijheid is los komen te staan van verbondenheid met de gemeenschap. Maar zonder enig ‘wij-gevoel’ wordt ons bestaan leeg. Met virtuele ontmoetingen is die leegte niet te vullen; integendeel, afstanden worden juist vergroot. Het ideaal van het bevrijde individu heeft zijn eindpunt bereikt. We moeten trachten een weg terug te vinden naar wat samenbindt.”

Onze koningin heeft volkomen gelijk. Met dien verstande dat we niet terug moeten, maar juist nog een heel stuk verder door naar voren. Weg uit het barre niemandsland van het World Wide Web, op naar de volgende fase: het zogenaamde Web of the World. Dat levensechte internet, dat eindelijk daadwerkelijk midden in de wereld staat, moet alles bijeenbrengen. Het vormt de verbindende schakel tussen mensen, de fysieke wereld en ons digitale universum. De onvoorstelbare hoeveelheid aan data (‘big data’) die dankzij en in dit web vrijkomt, moet het leven materieel en immaterieel op een hoger plan brengen. Nieuwe inzichten moeten leiden tot een nieuwe periode van Verlichting, een zeg maar haast ‘Alwetendheid’, waarin ‘the Life we have lost in living’ eindelijk haar thuis kan vinden.

Met dank aan Jaap Bloem.

DISCLAIMER: Dit artikel maakt deel uit van het rapport: ‘We the Web’, een rapport dat kijkt naar de toekomst van het web. Het volledige rapport zal begin van 2011 in samenwerking met Frankwatching worden verspreid.