Interne inzet social media bij onderwijsinstellingen

Donderdag 18 november 2010 was ik uit naam van de TU/e aanwezig bij de roundtable over de interne inzet van social media in het onderwijs, georganiseerd door RapidCircle. Aanwezig waren zo’n 20 onderwijsinstellingen. Drie inspirerende sprekers deden hun verhaal. Arne Horst (InHolland) ging in op de inzet van techniek in het onderwijs zelf. Nico Juist (InHolland) besprak de uitdaging die bij de ICT ligt als het gaat om media en middelenkeuze van studenten en medewerkers. Justine van den Berg besprak als communicatieadviseur de ervaringen van de HAN op het gebied van social media. Hieronder de belangrijkste conclusies van deze interessante middag op een rij.

Techniek in het onderwijs: de eeuwige uitdaging

Volgens Arne Horst is het onderwijs de afgelopen eeuwen in principe niet veranderd. Als je een arts van 200 jaar geleden met een tijdmachine hierheen zou halen, dan zou hij niet weten wat hij moest doen in een operatiekamer. Zowel de methoden als de technieken zijn veranderd. Een docent van 200 jaar geleden zou zo weer aan de slag kunnen. Het onderwijs is immers nog steeds docentgestuurd en de principes zijn hetzelfde.

Deze afbeelding is niet langer beschikbaar.

We proberen al jaren moderne technieken in te passen in het onderwijs, maar helaas proberen we voortdurend techniek te gebruiken om een bestaande vorm digitaal voort te zetten.Met social media proberen we Web 2.0 te integreren in analoog onderwijs. Dat werkt niet. De voorlopers (early adoptors) kunnen nog wel mee met al die nieuwe ontwikkelingen, maar dat is maar een kleine groep. De grote massa loopt voortdurend achter de feiten aan. En de techniek, die gaat maar door. ‘Social’ in social media, is dan ook niet de techniek, maar hoe je met de techniek omgaat. En hoe je omgaat met de mensen die de techniek gebruiken.

Social media in formele omgeving integreren blijft lastig

Bijna elke onderwijsinstelling gebruikt wel een elektronische leer- of werkomgeving. Zo’n systeem biedt ontzettend veel mogelijkheden op het gebied van kennisdeling, inspiratie, samenwerken, co-creatie etc. Opvallend is dat zo’n ELO echter voor 80% alleen maar gebruikt wordt voor fileshare. Het belangrijkste aan een intern sociaal medium, of dat nu een Sharepoint omgeving is of een andere willekeurige DLWO omgeving, is dat gebruikers intuïtief met het systeem om moeten kunnen gaan en dat het gebruik ervan ontstaat vanuit intrinsieke motivatie. Opleggen heeft geen zin, sterker nog, het werkt averechts. Laat het groeien en als vanzelf ontstaan. Social media worden extern, in de privé-omgeving, ontzettend goed gebruikt. De reden dat het intern vaak minder snel en minder veel succes heeft, is dat je social media gaat integreren in een formele omgeving. Arne: “Dat is een beetje van je hobby je werk maken en vervolgens je hobby kwijtraken.”

HAN: alles proberen, faciliteren en doen!

Justine van den Berg legt uit hoe de HAN de afgelopen jaren met social media aan de slag is gegaan. Niet alleen intern of alleen extern, omdat social media juist die grenzen doen vervagen. Justine noemt een aantal fasen. In de eerste fase probeerden enkele individuen van alles uit (pioniers). Om goed te kunnen adviseren, moet je immers weten hoe het werkt. Als tweede stap werden zaken uitgerold binnen de communicatieafdeling (kennisvergaring) en ten derde werden sommige dingen organisatiebreed (strategisch) inzet. De laatste fase is die van gatewatcher. Key succesfactor daarbij: de afdeling kreeg de vrijheid van het CvB om dingen uit te proberen. Trial and error. Je weet immers nooit van tevoren wat zal werken en hoe lang het zal blijven werken.

Niet alles werkt: so what!

De HAN doet van alles met social media. Zo wordt er binnen een aantal afdelingen flink geyammerd, is er een Facebook fanpage en zijn er verschillende inspirerende initiatieven met Hyves gedaan om studiekiezers te bereiken (zie slideshow).

Deze afbeelding is niet langer beschikbaar.

Ook heeft de hogeschool al jaren een soort intern sociaal netwerk voor docenten. Grappig is dat docenten extern wel discussiëren, liken, raten enzovoorts, maar intern niet. Maar dat is niet erg. Justine: “Blijkbaar willen ze liever iets anders dan wij ze aanbieden. Als afdeling willen we bijvoorbeeld ook mooie kwalitatief goede filmpjes. Een van onze collega’s maakt echter filmpjes met zijn gsm en plaatst die meteen op YouTube. Dat is best eng, want je gaat als afdeling voor kwaliteit. Maar zijn filmpjes worden, ondanks de slechte beeld- en geluidskwaliteit, wel goed bekeken. Het gaat dus niet zozeer om de kwaliteit van het beeld/geluid, maar om de kwaliteit van de inhoud én de snelheid waarmee het beschikbaar is.” Kill your darlings dus.

Communicatie verandert niet, maar de rol van de communicatieadviseur wel

Een belangrijk gevolg van de komst van social media is dat de positie van de communciatieadviseur en van de communicatieafdeling verandert. De communicatieafdeling wordt meer faciliterend en verandert van gatekeeper in gatewatcher. Justine voegt daaraan toe dat we steeds meer naar co-creatie gaan. Met de komst van social media reist voor een communicatieafdeling het vraagstuk; gaan we de helpdesk-kant op en helpen we mensen die vragen aan ons stellen via social media of gaan we strategisch werken en leggen we dit bij de ‘contenteigenaren’ neer?

Mensen kiezen hun eigen netwerk en media

Nico Juist van hogeschool InHolland spreekt over de uitdaging van de ICT-afdeling als het gaat om het gebruik van social media. Mensen gebruiken de media die het best bij henzelf past. De uitdaging ligt hem in de vraag: welke zaken moet je generiek aanbieden, welke zaken moet je ondersteunen en wat moet je laten voor wat het is? Ook Justine van den Berg gaat op dit onderwerp in. Als je een schitterende Sharepointomgeving aanbiedt voor studenten en medewerkers om te gebruiken en een stel studenten gebruikt veel liever een Ning netwerk, laat ze dan.

Omarm ondernemerschap bij eigen medewerkers en studenten

Justine: “Je vraagt van je medewerkers en studenten om ondernemend en innovatief te zijn, dus omarm dat ondernemerschap ook.” Als studenten uit zichzelf een applicatie voor de iPhone ontwikkelen, waarin actuele roosterinformatie staat, juich dit dan toe en cocreëer vervolgens een branded app die je kunt ondersteunen. Over verbieden is Justine duidelijk: “Dat doen we niet. Natuurlijk gebeuren er soms dingen die je liever niet hebt, maar daarom moet je ook monitoren en waar nodig ingrijpen. Laat het maar gebeuren en pak de dingen op die werken.” Geef ondernemende studenten en medewerkers een podium. Zie het als een kans en grijp die met beide handen aan.

Nico Juist voegt daaraan toe: “Als een groep zich afzet, hou je die niet tegen. Maar men wil natuurlijk wel een single sign on en andere technische voordelen. En ja, waarom niet? Het zou prachtig zijn als je een soort interface kunt aanbieden, die zorgt dat mensen die verschillende systemen gebruiken wel met elkaar kunnen communiceren en bestanden kunnen delen. Dat is pas echt een gebruikersgerichte, sociale benadering!”

Wil je meer weten over de interne inzet van social media? Lees dan het verslag van mijn afstudeeronderzoek, dat ik in het voorjaar van 2010 in opdracht van de Technische Universiteit Eindhoven deed.