“Een vaste e-bookprijs lokt alleen piraterij uit”

Arjen van Trigt, adjunct-directeur van Boekencentrum Uitgevers voorziet door het e-book een oneindige brei van boeken en vindt de impact van e-books erg meevallen. Vandaag zijn verhaal over e-books, piraterij en de blogcultuur in deel 4 van de 10-delige reeks ‘State of Print‘, waarin uitgevers van boeken, kranten en tijdschriften vertellen hoe zij digitale ontwikkelingen beleven.

Digitalisering

Is de digitalisering in het boekenvak een kans of een bedreiging?

“Veel uitgevers kijken de kat uit de boom. En als ik om mij heen kijk hoeveel mensen een e-reader hebben, zie ik er weinig. Doordat wij veel bezig zijn met e-books en wij ons op internet in de kringen bevinden die zich met e-books bezighouden, lijkt het allemaal enorm. Maar feitelijk valt het allemaal nog erg mee en is het nog steeds kleiner dan ik had verwacht.

Vroeger verdween een boek gewoon uit de schappen na verloop van tijd, met de komst van het e-book en Printing on Demand gebeurt dit steeds minder. Omdat nu alles digitaal beschikbaar wordt en blijft, ontstaat er een oneindige brei van boeken. Je zult als uitgeverij een directe band met de lezer moeten gaan opbouwen, jezelf laten zien op belangrijke bijeenkomsten en gebruik maken van e-mailbestanden. In de Christelijk markt is dat laatste nu nog goed te doen. De valkuil is echter dat uitgevers er te makkelijk over denken. Auteurs en lezers komen in de toekomst niet meer vanzelf naar de uitgever toe, je zult actief op zoek moeten gaan om deze mensen te bereiken.

Wij zitten in een markt met auteurs die het schrijven erbij doen. De opbrengst van hun boeken zijn neveninkomsten, zij kunnen er niet van  leven en zijn dus blij dat ze bij een uitgever zitten die alles uit handen neemt. Het e-book is voor deze auteurs alleen maar een kans op extra lezers, dus juichen zij het toe. Voor auteurs die van de inkomsten moeten leven, is het een ander verhaal. Waar deze persoon voor een fysiek boek bijvoorbeeld 10% van de verkoopprijs krijgt, ligt dit honorarium voor e-books beduidend lager omdat die goedkoper zijn. Uitgevers met dit soort auteurs hebben wel een puzzel te leggen. Ik kan mij voorstellen dat deze auteurs liever niet aan het e-book beginnen om zich zo te verzekeren van  blijvende inkomsten.”

Toekomst

Wat zal de toekomst brengen voor jullie uitgeverij?

“Dat is een moeilijke vraag. Ik verwacht dat in de nabije toekomst, zeg over 5 jaar, heel veel gaat veranderen in de markt. De bestaande verkoopkanalen zullen gaan veranderen, internet zal een nog groter verkoopkanaal gaan worden. De rol van de boekhandel zal kleiner worden, het zal bij hen meer gaan draaien om het ‘funshoppen’. Daarnaast zal de verhouding tussen de auteur en uitgever sterk veranderen. Uitgevers zullen steeds duidelijker moeten maken wat hun meerwaarde voor een auteur is.

E-books

Zoals we het e-book nu kennen, is dat compleet?

“Het huidige e-book is bij ons niet meer dan tekst, illustraties blijven lastig voor de meeste e-readers. De e-books met puur tekst functioneren nu wel goed, maar de hardware gaat veranderen, zeker qua interactiviteit. Ik geloof niet dat de consument zit te wachten op enhanced e-books in alle genres. Films verwerken in e-books is leuk voor bepaalde genres, maar het gaat toch vooral om het lezen. Óf je gaat kijken óf je gaat lezen; ik geloof niet dat dit allebei kan. Het genre educatieve boeken, prentenboeken en bijvoorbeeld reisgidsen, lenen zich het best voor enhanced e-books.

Google Editions zal weer een nieuwe impuls geven aan het e-lezen. Ik denk dat als Google Editions de Nederlandse markt gaat betreden, Bol.com zijn langste tijd heeft gehad als grootste verkoopkanaal van e-books. Bol.com is een slimme partij, dus ze zullen met iets nieuws komen. Maar ze gaan het lastig krijgen.”

Prijs e-books

Wat is een goede prijs voor een e-book?

“Wij hebben de prijs van e-books bepaald op 80% van de verkoopprijs van het fysieke boek, dat was ook in beginsel de voorwaarde van Bol.com. De prijs blijft lastig, er moet gekeken worden naar wat het e-book feitelijk is: zit er film in of is het gewoon een tekstversie? Ik ben van mening dat de e-bookprijs voor puur tekstboeken omlaag moet, denk hierbij aan een prijs onder de € 10. De prijsbeleving klopt nu nog niet met wat je krijgt. Het lastige hieraan is enerzijds de vraag, hoe je er als uitgever voor zorgt genoeg inkomsten te generen uit e-books. Immers, een e-book van € 3,95 levert in ons kleine taalgebied weinig op. Anderzijds kun je simpelweg geen hoge bedragen vragen aan de consument, zoals voor software.

Ik geloof niet in een vaste e-bookprijs, dat werkt niet voor digitale producten, dit lokt alleen piraterij uit. Voor een stevige digitale roman van 300 pagina’s is een prijs van € 9,95 redelijk. Maar dan wel het liefst zonder het huidige DRM (Digital Right Management), waardoor je als consument wel het gevoel hebt dat het van jou is, je hebt er immers voor betaald. Als uitgever moet je flexibel omgaan met die prijzen, voor ieder e-book een aparte prijs berekenen, zodat je niet als consument voor een ‘dun’  en een ‘dik’ e-book hetzelfde betaalt. Misschien gaan we wel de kant op dat we bepaalde e-books per hoofdstuk gaan aanbieden, het is maar net welke kant de markt opgaat.”

Beveiliging van e-books (DRM)

Ben je voor- of tegenstander van beveiliging op e-books?

“De reactie op DRM vind ik momenteel overtrokken, want ook deze beveiligingssoftware staat in de kinderschoenen. Ik zie DRM zich zo ontwikkelen dat de consument daar geen last meer van heeft. Ik vind het wel zorgelijk dat er op dit moment weinig mogelijkheden zijn met DRM.  Adobe bepaalt nu min of meer hoe vaak het e-book verplaatst kan worden. Als uitgever wil ik hier zelf meer over te zeggen hebben. Ik ben vóór een vorm van bescherming op e-books, niet voor het vrijgeven hiervan.

Wij krijgen als uitgever het recht van een auteur om zijn werk te exploiteren, dan hebben wij als uitgever ook de verantwoordelijkheid om te voorkomen dat andere mensen hiermee vandoor gaan. Het is ons inkomen en dat van de auteur. Ik las laatst in een artikel dat piraterij geen diefstal is, dat bevreemde mij. De auteur schreef dat er geen sprake is van diefstal, maar van vermenigvuldiging. Er is juist sprake van diefstal, omdat er de auteur en de uitgevers  inkomsten door de neus geboord worden.”

E-bookpiraterij

Wordt piraterij op e-books overschat of onderschat?

“De ernst van piraterij op e-books wordt op dit moment goed ingeschat. Door uitgevers die daardoor niet aan e-books willen beginnen, wordt piraterij overschat. Men moet zich niet laten afschrikken. Wij lopen gelukkig niet zo’n gevaar, omdat piraterij zich richt op de grote titels en die hebben wij weinig. Er is ook geen oplossing voor piraterij. Zolang de keuze er is tussen iets gratis krijgen of voor hetzelfde betalen, blijft piraterij bestaan.

Je kunt een stuk ondervangen door jouw product goedkoop en gemakkelijk aan te bieden. De harde kern van de piraterij zal lastig te pakken zijn. Ik denk ook dat de muziekindustrie harder getroffen is door illegaal downloaden, dan de boekenindustrie zal worden getroffen. Downloaders van muziek zijn toch jonger van leeftijd, dan boekenlezers. Daarom zal het illegaal downloaden van e-books niet zo’n gigantische impact hebben als op de muziekindustrie.

Beeldvorming

Lees je alles wat in de media geschreven wordt over uitgevers en e-books?

“Nee, wat in de reguliere media wordt geschreven, lees ik niet. Veel lezers houden van papieren boeken en niet van e-books, daarom berichten de gedrukte media weinig positieve verhalen over e-books. Ik geloof niet dat er mensen zijn die echt anti-e-book zijn. Misschien wat boekverkopers. Natuurlijk zien uitgevers het e-book als een grote rollende steen op zich afkomen. Dit is een normale fase, die je met alle nieuwe ontwikkelingen doormaakt.”

Wat vind je van de huidige blogcultuur?

“Het is de toon van bloggers waar ik tegenaan loop. Bloggers gebruiken vaak een scherpe, kritische toon, zonder nuances. Ik lees het af en toe, maar ik doe er niet zoveel mee. Overigens, als je dan de bloggers spreekt, zijn het vaak heel aardige personen. Het zijn wel vaak dezelfde mensen die deze blogs schrijven en lezen. Of de blogs een groot publiek hebben, vraag ik mij af. Er wordt ten aanzien van e-books gedaan alsof het nu of nooit is, maar de markt is nog erg klein, dat wordt wel wel eens vergeten. Er zit een kern van waarheid in dat uitgevers conservatief zijn en afwachtend, maar dit is in elke branche zo. Uitgevers zijn daar niet anders in.

Daarbij komt ook dat veel bloggers afkomstig zijn van buiten het boekenvak, zij kennen het vak niet, hebben geen financiële verantwoordelijkheid. Naar bloggers vanuit het boekenvak zelf luister ik wel , die weten wat er speelt. Wat ook wordt overdreven, is dat de snelheid van de digitalisering binnen uitgeverijen te traag is. We zijn amper een jaar serieus bezig met e-books. Het zou zomaar kunnen zijn dat over 5 jaar e-books nog steeds maar een paar procent van de omzet zijn. Maar dan is wel het hele bedrijf klaargestoomd en veranderd, zonder de nodige inkomsten.

Het volledige interview zal na de reeks ‘State of Print‘ in een gratis e-book gepubliceerd worden en hier op Frankwatching verschijnen.

Volgende week deel 5: “Waarom zou de e-booklezer profiteren ten koste van de printboeklezer?”