Blogging rocks: de geest moet waaien

Internet maakt je niet dommer, integendeel: de geest wordt bevrijd! Zo pakte de New York Times  zaterdag mijn favoriete thema op. Indirect een mooie pluim voor Boris “Next Web” Veldhuijzen van Zanten, die ons verleden week het volgende voorhield: “Bloggers are the Rockstars of the Web”, met daarbij een uitnodiging voor de Blog08 Conference.

De geest die wordt bevrijd: ach why not? Immers, “de geest moet waaien” betoogde Johnny “The Selfkicker” van Doorn al in 1977. Anderzijds – waaien is okee, maar in alle digitale dynamiek verwaaien is niet de bedoeling. En in hoeverre hebben we misschien niet een duistere geest uit de fles gelaten?

Trends in digitale ADHD is mijn favoriete thema en niet van mij alleen.

• Amateurculthater Andrew Keen ziet met lede ogen aan “how blogs, wikis, social networking, and the digital world are assaulting our economy, our culture, and our values.” Maandagavond nog op het NOS-journaal: maatregelen om de GeenStijl-horden buiten de tent te houden.
• Maggie Jackson, de heldin van de Information Overload Research Group ziet het anders, maar niet minder rooskleurig. “Distracted. The Erosion of Attention and the Coming Dark Age” luidt het oordeel.
• Mark Bauerlein, weer een andere criticaster, zet in scherpe bewoordingen neer “How the Digital Age Stupefies Young Americans and Jeopardizes Our Future, or Don’t Trust Anyone Under 30. 50 Million Minds Diverted, Distracted, Devoured.” Onder meer het analytisch vermogen van de (Amerikaanse) jeugd schijnt tegenwoordig ver beneden peil te zijn.

Deze mensen zijn echt niet de enige. Goeie genade, quo vadis?

Afgelopen zaterdag gaf Damon Darlin in de New York Times een beetje tegengas. Hij bracht de waarnemingen waar Nicholas Carr in The Atlantic 4175 woorden voor nodig had, op 1 Twitter-noemer van 137 tekens: “Google makes deep reading impossible. Media changes. Our brains’ wiring changes too. Computers think for us, flattening our intelligence.”

Volgens Darlin loopt het lang niet zo’n vaart als de doemdenkers beweren: hij haalde de droge opmerking aan van Twitter-oprichter Jack Dorsey, dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor het gebruik van de communicatiemiddelen die ons ten dienste staan.

Ach ja, Twitter. Zelf heb ik er weinig mee, maar ook niks tegen, en verder ben ik het roerend met Dorsey eens. Wat Jack misschien nog had kunnen toevoegen is wat ik me zaterdag realiseerde toen ik Darlin las, en wat ik terugvond bij Tim O’Reilly. Twee weken geleden zei Tim, dat dank zij Twitter het epigram weer zal herleven. Inderdaad, het epigram, de wisecrack, het aforisme, en de kunst van de puntige repliek. Ooit het neusje van de zalm voor denkers en filosofen: Schopenhauers “Aphorismen zu Lebensweisheit”, de aforismen van Lichtenberg en die van Publilius Syrus. Onverwachte winst, want om dat soort spelletjes goed te spelen, moet je je kop er goed bij hebben. Ergo, webapps als Twitter hebben ook de potentie om het door internet hopeloos in de verdrukking gebrachte fenomeen “aandacht” in ere te herstellen. Daarmee neemt de kans toe dat de e-mancipatoire januskop, met enerzijds de vrije geest en anderzijds de boze geest uit de fles, beter in balans zal komen.

Ook elders zijn er bemoedigende berichten. Matt “Open Road” Asay verklaart het te hebben gehad met alle sociale netwerken: : aan eentje heeft-ie al meer dan zijn handen vol. Uitnodigingen voor Yet Another Social Network Site slaat hij af. Het moet tegenwoordig verschrikkelijk zijn: naar verluidt hebben online netwerken onlangs porno van de digitale troon gestoten. De providers zelf zien de bui ook hangen. Zo geeft het online netwerk Facebook nadrukkelijk te kennen geen sociaal netwerk te zijn maar een sociale utility:

“Please note that Facebook accounts are meant for authentic usage only. This means that we expect accounts to reflect mainly ‘real-world’ contacts (i.e. your family, schoolmates, co-workers, etc.), rather than mainly ‘internet-only’ contacts. As stated on our home page, Facebook is a social utility that connects you with the people around you, not a ‘social networking site’.”

De waarachtig bevrijde geest of de boze geest die we nooit meer de fles inkrijgen. Webcommunicatie heeft beide kanten, en die maken deel uit van hetzelfde continuüm. Voor verveling hebben we tegenwoordig helemaal geen tijd meer, maar het tegengestelde – digitale ADHD – kan precies dezelfde verlamming en neurose opleveren. In beide gevallen krijgen we niet gedaan, wat we gedaan zouden moeten krijgen. Het Amerikaanse bedrijfsleven schiet er om die reden jaarlijks ruim 650 miljard dollar bij in. Ik vermoed een stevige relatie met de huidige crisis op de financiële markten.

Tot ergernis van een aantal had ik hem hier al eens eerder uit de hoed getoverd: Publilius Syrus, gerespecteerd aforismebakker uit de eerste eeuw voor Christus. Syrus zou onder meer hebben gezegd dat je niet moet multitasken, en daar hebben hij en Maggie Jackson, en Mark Bauerlein, en de Information Overload Research Group, en Linda Stone, en Doris Lessing, en Nicholas Carr, en Walter Kirk, en, en, en… natuurlijk groot gelijk in.

Focus, rust en ritme – dat is de discipline die bij de huidige hektiek hoort. Immers de geest moet waaien, maar niet verwaaien. Tot slot: dat bloggers rocksterren zijn, is een hyperbool, die ik Boris in zijn enthousiasme om Blog08 te promoten, graag vergeef. John Mayer is wat mij betreft de enige echte ster van vandaag. Maar dat gewoon bloggen, reaguren en microbloggen nog steeds daverend rockt – daar is geen speld tussen te krijgen.

Jaap Bloem is senior-consultant bij ViNT (Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie), het onderzoeksinstituut van Sogeti Group en co-auteur van het boek ‘Me the Media‘, een boek over de revolutie in media.