Hybride werken deugt niet

Column – ‘De term hybride deugt niet! Het is oude wijn in nieuwe zakken. Management bullshit!’ Hebben de tegenstanders van het hybride werken gelijk? Is het de zoveelste hype? En laten we ons belazeren door gewiekste consultants?

Flexibilisering van werk is niet nieuw. Dat klopt. En het staat als een paal boven water dat het woord ‘hybride’ ruimte laat voor interpretatie. Maar ik word opstandig als mensen de beweging rond het hybride werken afdoen als volksverlakkerij. Deze beweging voert een eervolle strijd. Ze ziet de schoonheid in de pandemie. Want ja, de gezondheidscrisis heeft ervoor gezorgd dat de reflectie over welzijn, zelf-realisatie en duurzame loopbanen definitief serieus genomen wordt.

Het hybride werken is een schreeuw, een eis naar werk dat wérkt. Naar waardig werk. Naar werk dat medewerkers in hun waardigheid laat en maximale waarde creëert voor klanten. Die zoektocht afschilderen als de zoveelste hype getuigt van cynisme. En daar schieten we niets mee op.

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de crisis een blijvende positieve impact heeft op werk? Dat we niet terugglijden naar een situatie waarbij we elke dag kostbare tijd verliezen in files, uitpuilende e-mailboxen en slecht voorbereide meetings? Ik geef alvast 3 tips.

1. Weg met de tirannie van het team

Een legbatterij. Een zoemende bijenkorf. Een blik sardienen. Dat zijn de eerste beelden die ik associeer met het landschapskantoor. In zijn boek A World Without Email spreekt Cal Newport over ‘the hyperactive hive mind’. Bij mijn vorige werkgever zat ik op zo’n plek. Als iemand luidop een vraag stelde, werden teamleden geacht direct en gezamenlijk te reageren. Dienstbaarheid vertaald in constante beschikbaarheid.

Het is in die setting dat de term ‘tirannie van het team’ bij me opkwam.

De pandemie heeft werk losgemaakt van de verstikkende, zoemende bijenkorf. Medewerkers hebben ontdekt dat ze zich thuis – als de thuissituatie dat toelaat – beter kunnen concentreren. De fysieke afstand tussen collega’s heeft geleid tot de ontdekking van de geneugten van focus, de weldaad van vastgehouden aandacht. Weg van de tirannie van het team. Onderzoek van de Antwerp Management School wijst uit dat de mogelijkheid van focus één van de belangrijkste redenen is waarom werkgevers thuiswerk blijvend willen promoten.

Ik pleit resoluut voor het recht om 1, maximaal 2 uren per dag niet beschikbaar te zijn.

Succesvol hybride werken start niet met het beantwoorden van de vraag voor welke activiteiten we teruggaan naar kantoor. Het start met het institutionaliseren van focustijd. Ik pleit resoluut voor het recht om 1, maximaal 2 uren per dag niet beschikbaar te zijn. Betekenisvol kenniswerk verdraagt geen constante onderbrekingen.

Voor mij betekent de term hybride dan ook: een gezond evenwicht tussen alleen werken en werken met anderen. In mijn boek Het Hybride Werken – Een Manifest verwijs ik ernaar als ‘the magic is in the mix’.

2. Laat je niet afleiden door rondspringende konijnen

Thomas Boone Pickens (een rijke Amerikaanse industrieel, overleden in 2019) gebruikte een fijne metafoor als men hem vroeg naar de reden van zijn succes: ‘When hunting elephants, don’t get distracted chasing rabits.’ Die rondspringende konijnen, die kennen we allemaal. Het zijn de M&M’s. Meetings en Mails. Ze geven ons een vals gevoel van productiviteit.

Succesvol hybride werken start met de identificatie van onze olifanten: die taken die wat moeilijker zijn, die we weleens durven uit te stellen, maar waarmee we een hoge toegevoegde waarde creëren voor onze klanten.

Waarin schuilt de magie van de olifantenjacht?

Het gevoel bij te dragen tot iets wat ons als individu overstijgt, leidt tot zingeving en betekenis. Dat leert ons het onderzoek van de professor psychologie, Michael F. Steger. Het onderzoek van sociaal psycholoog Baumeister leert ons dan weer dat ‘finding life meaningful’ voorkomt uit het gevoel iets te geven, vooral als dat geven gepaard gaat met moeilijkheden, obstakels en gewroet.

Op olifanten jagen vraagt moed, discipline en energie. Het is vermoeiender dan schieten op rondspringende konijnen. Maar het leidt naar werk dat wérkt. Het leidt naar waardig werk. Het leidt naar zingeving en betekenis.

Voor mij betekent de term hybride dan ook: een gezond evenwicht tussen proactiviteit en reactiviteit, tussen inspanning en ontspanning. En ook hier geldt het advies: the magic is in the mix.

3. Weg met de tirannie van synchrone samenwerking

Ik ontdekte de magie van asynchrone communicatie via Twitter en LinkedIn. Wanneer mijn connecties iets posten, word ik niet verplicht meteen te reageren. Mijn antwoord komt later. Na een uur, een dag, een week. Dat niet-gelijktijdig communiceren nodigt uit tot reflectie, tot de dingen in ogenschouw nemen, tot slow thinking.

Het lijkt wel alsof wij kenniswerkers het verleerd zijn om aan kenniswerk te doen. We zitten vast in een hamsterrad. Kenniswerk veronderstelt net nadenken, de tijd nemen.

Succesvol hybride werken betekent meer ruimte maken voor slow thinking. Ik zie alvast 2 mogelijke toepassingen.

Eerst en vooral door het optimaliseren van onze meetings, die intrusieve synchrone momenten van samenwerking die ons weghalen van betekenisvol kenniswerk. Het doorgeven van informatie kunnen we ook asychroon, voor de meeting. Met tekst of video. Het laten bezinken van onze ideeën en het formuleren van standpunten doen we ook beter niet tijdens een meeting, maar ervoor. Laten we alleen nog samenkomen voor die activiteiten die onze gelijktijdige aanwezigheid vereisen.

In haar boek The Art of Gathering schrijft Priya Parker dat een samenkomst ‘a social contract’ is. En dat klopt. Deelnemers en voorzitter van een vergadering contracteren samen, en hun interactie start al ervoor. Asynchroon. Niet gelijktijdig.

Een tweede voorbeeld van slow thinking is het tijd nemen voor reflectie. Het stilstaan bij wat we elke dag leren en die inzichten delen met elkaar. In het Frans hebben we daar een mooie uitdrukking voor: reculer pour mieux sauter.

Ga aan de slag met deze 10 vragen

Ik zet de 3 tips graag om in de volgende vragenlijst. Ga jij er met je team mee aan de slag?

1. Wat zijn onze high-value activities?
2. Hoeveel uren focustijd blokkeren we?
3. Hoe garanderen we dat we die focustijd gebruiken om op olifantenjacht te gaan?
4. Welke meetings hebben weinig toegevoegde waarde?
5. Welke stukken kunnen we uit onze meetings halen en op voorhand doen?
6. Voor hoeveel van onze activiteiten zitten we in een reactieve / proactieve modus?
7. Hoeveel percentage van onze tijd willen we spenderen in proactieve modus?
8. Hoe garanderen we dat we blijven leren?
9. Hoe zorgen we ervoor dat we blijven leren van elkaar?
10. Voor welke soort activiteiten willen we elkaar fysiek ontmoeten?

De term hybride deugt wel degelijk. Hij staat voor een gezonde balans tussen slow en fast thinking. Tussen proactiviteit en reactiviteit. Tussen inspanning en ontspanning. Tussen samen en alleen werken. Tussen synchrone en asynchrone communicatie.

Ga samen met je team op zoek naar een gezonde balans. En laat niemand zich minachtend uitlaten over deze beweging. Het hybride werken is een schreeuw om werk dat wérkt. Om waardig werk.

Wie wil er deze strijd nu niet omarmen?