Goede voornemens? 4 patronen die ze dwarsbomen

Als je werkt aan je persoonlijke ontwikkeling, is er altijd sprake van goede en minder goede momenten. Je hebt dagen dat het allemaal vanzelf lijkt te gaan, maar aan de andere kant sluipen er onbewust dingen in die contraproductief zijn voor jouw voorgenomen groei. Dat is niet erg! Hoort er zelfs bij. Het kan wel een probleem worden als het een patroon of een gewoonte wordt. Blijf alert op die zaken en reflecteer regelmatig of er bepaalde zaken spelen die een voorbode zijn van verval: het is tijd voor een doe-het-zelf-APK.

Doe jij die dingen die je wil doen?

Edwin Vreedeveld bespreekt in zijn boek Ik doe ertoe (affiliate) 4 vragen:

1. Doe ik de dingen die ik wil?
2. Waarom doe ik de dingen die ik doe?
3. Wat moet ik doen om bij te sturen?
4. Hoe ga ik dat in de praktijk volhouden?

Ik vond de eerste vraag al confronterend, want ik merk dat ik dingen vaak ‘gewoon doe’. Omdat ze op mijn pad komen, omdat het goed uitkomt, omdat ik even niet weet wat ik anders moet doen en ga zo maar door.

Vreedeveld legt uit dat je het beste kunt beginnen met vaststellen wat voor jou belangrijke waarden zijn. Wat zou je meer in je leven willen ervaren? Als je dat in kaart hebt gebracht, dan vertaal je die waarden in fysieke symbolen. Wat is er dan concreet, wat doe je dan dagelijks, wat zie je om je heen, zodat je kunt zeggen dat je door jou geformuleerde waarden ervaart?

Hoe ga ik dat in de praktijk volhouden?

Zo neemt hij je mee langs alle vragen en dat doet hij als coach, dus aan de hand van praktijkvoorbeelden. Ik vind het fijn dat het niet bij de theorie blijft, dat maakt zijn verhaal geloofwaardig. Maar terwijl ik het boek las, kwam er eigenlijk al heel snel een vraag omhoog: hoe hou ik dit dan vol? Ik heb al tientallen keren bedacht (en uitgewerkt) waar ik echt blij van word en wat er dan anders moet om dat te gaan doen. Herken je dat? In de waan van de dag verdwijnt er helaas veel. Gelukkig besteedt Vreedeveld ook genoeg ruimte aan de vraag ‘Hoe ga ik dat (de verandering) dan in de praktijk volhouden?’

Doe-het-zelf-APK

Eén van zijn adviezen is om regelmatig je eigen situatie te keuren: de doe-het-zelf-APK. Hij beschrijft 4 patronen die mogelijk duiden op verval en waarmee je kunt vaststellen of en wanneer je onbewust in een bepaald terugkerend patroon bent beland dat niet helpt om voor jou belangrijke zaken te ontwikkelen.

Patroon 1: Beperkende gedachten weg van je (nieuwe) plannen

Dit patroon is vaak een voorbode om laks te worden in het in actie komen of blijven voor dingen die we ons hadden voorgenomen. Het is eigenlijk een creatief soort rechtvaardiging om zaken te laten liggen. Of zelfs helemaal niet meer af te ronden. Het kan altijd voorkomen dat er andere prioriteiten zijn, maar wees eerlijk naar jezelf als dit te vaak en regelmatig gebeurt. Denk aan gedachten en gedrag zoals:

• Ik moet al zoveel
• Kan ik niet en er gaat al genoeg fout de laatste tijd
• Ik wil even niets
• Het is nu een slechte tijd, want…
• Vooral bezig zijn met zaken die niet relevant voor je ontwikkeling zijn (en die stiekem wél kunnen blijven liggen)

Maar ook het bagatelliseren van de bestaande problematiek in je leven, je afvragen of het nou echt allemaal zo’n probleem was hoort bij dit patroon:

• Anderen zijn er slechter aan toe
• Anderen hebben mij nu nodig
• Ik moet niet zo zeuren, het valt best mee eigenlijk…
• Het waait wel weer over

Patroon 2: Op zoek naar zaken buiten jezelf om je goed te voelen

Dat zijn activiteiten of momenten die je vaak opzoekt en die je afleiden van je plannen, alleen maar om je even goed te voelen. Ook wel quick fix genoemd:

• Met te veel verschillende dingen bezig zijn en dan nog steeds extra bezigheden opzoeken (ik herken mezelf hier echt niet in…)
• Angst om iets te missen: vooral focus op leuke dingen, vrienden of werk
• Onnodige uitgaven doen
• Focus op snel resultaat
• Alleen zijn is lastig en creëert onrust

Patroon 3: Onvoldoende ervaren dat je vooral voor jezelf leeft

Hier sta je niet meer voldoende in verbinding met je dagelijkse activiteiten. Je hebt onvoldoende besef waarom je de dingen doet die je doet:

• Onrust, steeds iets moeten doen of op zoek zijn naar iets waarvan je niet precies weet wat het is
• Dagelijkse activiteiten zijn voornamelijk losse doelen op zich geworden zonder relevantie voor hogere doelen
• Lastig om te genieten van de kleine dingen om je heen
• Eigen verlangens en dromen komen weinig terug in de dagelijkse praktijk

Patroon 4: Anderen verantwoordelijk maken voor je eigen (on)geluk

Bij dit patroon is sprake van andere mensen die invloed hebben op hoe jij je voelt en dus jouw gemoedsrust mede bepalen:

• Blijven hangen in eigen pech of pech van anderen
• Vooral kijken naar wat anderen niet goed doen
• Je laten meesleuren in negativiteit van anderen
• Op zoek gaan naar schuldigen van je problematiek

Leer om je eigen afspraken beter na te komen

In de gaten houden of je jezelf voldoende identificeert met zaken die er voor jou toe doen en jou structureel verder helpen, is een vorm van proactief onderhoud dat je kunt plegen. Dat kun je dus doen door bovenstaande vier patronen regelmatig de revue te laten passeren. Je zult zien dat bepaalde zaken vaker terugkomen, die je dan steeds beter in kaart kunt brengen. Daardoor wordt het makkelijk om jezelf aan te sturen en de afspraken die je met jezelf hebt gemaakt na te komen. Je gaat ervaren dat je jezelf kunt vertrouwen in het realiseren van je eigen verlangens, omdat je weet wat je gebruiksaanwijzing is. Zo hou je die plannen dus in de praktijk vol.

Natuurlijk is dat heel zwart-wit, maar als ik voor mezelf spreek: ik ga maar door en neem weinig tijd voor reflectie. Heel bewust wat tijd inplannen voor een APK kan geen kwaad. Ben ik nog wel bezig met de dingen die er voor mij écht toe doen? En zo niet: waarom dan niet? Zijn er geldige redenen of laat ik de boel verslappen?

Herken je eigen destructieve patronen en zet jezelf weer op scherp. En misschien moet ik maar voorbereid zijn: als ik mijn auto naar de garage breng voor de jaarlijkse APK, dan moet er altijd meer gebeuren dat ik dacht. Het zou zomaar kunnen dat dat bij mezelf ook het geval is. Hoe zit dat bij jou?

Over het boek ‘Ik doe ertoe’

Ondanks dat ik me helemaal kan vinden in het verhaal van Vreedeveld, moest ik er wel even inkomen. Het boek springt soms een beetje van de hak op de tak, maar dat werd naarmate ik verder kwam minder. Met één side note: van mij had het lettertype wat groter gemogen, net als de regelafstand.

Vreedeveld zet je in Ik doe ertoe (affiliate) aan het denken, zeker door de vragen die je na ieder hoofdstuk kunt uitwerken in het boek. Een aanrader voor iedereen die behoefte heeft aan verandering in zijn leven, maar niet goed weet hoe.