Voorkom burn-outs door coronacrisis: 3 tips voor werkgevers

“Bijna de helft van de werkende Nederlanders loopt het risico langdurig uit te vallen door burn-out, voordat we uitgevaccineerd zijn”, zegt Theo Immers, voorzitter het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-Out. De verlenging van deze tweede langdurige lockdown zou mensen net dat zetje richting uitval kunnen geven. Drie oorzaken en drie oplossingen.

Menig thuiswerker is na de eerste lockdown net weer op adem gekomen. Maar bij zo’n 44% van de werkende Nederlanders is de rek er goed uit. In een normale situatie telt Nederland 1 miljoen verborgen burn-outs. Het gaat om mensen die – als de stress toeneemt – binnen drie tot zes maanden omvallen. Recent onderzoek van Immers (2020) van het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-Out toont aan dat dat aantal door de coronacrisis is verviervoudigd. Dat betekent dat bijna 1 op de 4 thuiswerkers latent met een burn-out op de bank belandt.

Hoe komt het dat meer mensen in een burn-out belanden door de coronacrisis? En hoe kunnen werkgevers dat voorkomen?

Oorzaak 1. De fabel van 8 uur productief zijn op een dag

In mijn omgeving zie ik ze bij bosjes omvallen. Een vriend die zijn managementbaan vanuit de slaapkamer doet en nauwelijks nog buiten komt. Een vriendin die regelmatig in het weekend doorwerkt omdat ze haar drukke marketingfunctie met twee jonge kinderen overdag niet gedaan krijgt. Nooit eerder zag ik in korte tijd zó veel fitte, enthousiaste mensen veranderen in op hun tandvlees lopende thuiswerkers met hartkloppingen en een gejaagd gevoel.

Dankzij online technologie kunnen werknemers met gemak vanuit huis blijven doorwerken in het vertrouwde 9-tot-5-ritme. Een systeem dat gebaseerd is op de opvatting dat mensen 8 uur productief kunnen zijn op een dag. Maar in alle eerlijkheid, dat waren we op kantoor ook niet. Die vanzelfsprekende 8-urige werkdag houdt wel in stand dat ‘hard werken’ nog vaak wordt geassocieerd met ‘lang werken’.

Oorzaak 2. De tweedeling onder thuiswerkers

Nu we thuiswerken zien we een tweedeling terug in de resultaten van de thuiswerkers. De groep met een rustige thuiswerkplek binnen handbereik blijkt thuis minstens zo innovatief en productief als op kantoor (pdf). Het gevaar is dat veel van hen te hard doorwerken zonder gezonde pauze, vanwege het gebrek aan een collega die ze voor een kop koffie of een potje darten achter het bureau vandaan plukt.

Dan is er óók een groep, veelal jonge ouders, waar de thuissituatie zo is dat ze nauwelijks gefocust en rustig kunnen werken. Met als gevolg dat avonduren of weekenduren (lees: tijd die je nodig hebt om op te laden) worden ingezet om het werk alsnog af te krijgen. In beide kampen genoeg voeding voor uitputting van de thuiswerker.

“Er is veel aandacht voor het vaccinatieprogramma terwijl er zich een stille ramp voltrekt”, zegt Immers. “Als er nu niks verandert, valt 44% van de werkende Nederlanders binnen 3-6 maanden om. En de grootste uitval komt pas nadat het vaccinatieprogramma is afgerond. Mensen lopen op adrenaline, ze houden vol. Als iedereen gevaccineerd is laten mensen hun overlevingsmechanisme los. En dan pas komt de klap en kunnen we nog meer uitval verwachten.”

Oorzaak 3. “Zorg goed voor jezelf”

In veel organisaties is de oplossing voor medewerkers die overbelast zijn al snel: ‘Neem gerust een lange wandelpauze of ga overdag sporten.’ Maar doe je dat ook gemakkelijk als er een deadline in je nek hijgt en collega’s afhankelijk zijn van jouw input? En áls je het rustiger aan doet, welk project heeft dan voorrang? Zeker met kerst werd in veel organisaties vanuit het management opgeroepen om op elkaar te letten, gezond te blijven, prioriteiten te stellen.

Maar de realiteit is dat keiharde doelstellingen voor Q1, dringende verzoeken vanuit de klant of een aankomende lancering gewoon doorlopen. Zonder eenduidige koers vanuit het management over hóé je die prioriteiten moet stellen, blijven deze oproepen bij mooie woorden. En dan werkt in de realiteit iedereen keihard door. Want jij wil niet die persoon zijn die als enige een project laat bungelen en daarmee je collega’s dupeert.

Hoe kun je als werkgever nu het verschil maken om burn-outs te voorkomen?

Oplossing 1. Laat management focus aanbrengen, niet de werknemers

Hoe kan nu van thuiswerkers verwacht worden niet om te vallen als de werkdruk onverminderd hetzelfde blijft? Het enige antwoord hierbij: de situatie is dusdanig zorgwekkend, er zal iets moeten wijken. 44% van de mensen met een latent burn-outrisico overeind houden is alleen houdbaar als je ergens concessies doet. De enige die dat kan is de werkgever of het management.

Het zou enorm helpen als er vanuit het management duidelijk wordt gecommuniceerd: ‘Dit project heeft voorrang. Hier focussen we op.’ Het is geen geheim dat ’s werelds succesvolste ondernemers, sporters en studenten zo effectief zijn omdat ze kiezen voor focus op hun belangrijkste taak en niet te veel tegelijkertijd doen (Kruse, 2015). En ja, natuurlijk hebben werknemers in dit verhaal ook de verantwoordelijkheid om hun eigen grenzen te bewaken. Maar dit kun je alleen verwachten als er niet tegelijkertijd een bombardement aan synchroon lopende projecten op hen wordt losgelaten.

Oplossing 2. Snoei in het aantal projecten

Dit is belangrijk voor leidinggevenden en anderen die ook maar iets te zeggen hebben over kwartaalplannen. Breng focus aan door minder projecten tegelijkertijd te laten lopen, maar dat wát je doet, beter te doen. Zo ontstaat er bij je team ruimte voor lucht, voor een break, voor een wandeling of een uurtje sporten overdag. Of om zonder schuldgevoel om 16 uur je laptop dicht te klappen omdat je een productieve dag hebt gehad. Waar is nu plek voor targets, kwartaalcijfers en wensen van klanten in dit verhaal?! Heel simpel: als je mensen uitvallen ben je per definitie duurder uit en verder verwijderd dan ooit van een productief, goed gestroomlijnd team. Dan kun je die targets hoe dan ook op je buik schrijven.

Oplossing 3. Manage op output

Het goede nieuws hier is dat als er meer focus in de projecten wordt aangebracht, er ruimte ontstaat voor nóg iets moois. Managen op output, niet op het aantal gewerkte uren. Ik zie steeds meer leidinggevenden die volgens dit principe werken. Teams waarbij vanuit vertrouwen wordt gestimuleerd om nieuwe ideeën uit te proberen, fouten te maken en zelfstandig beslissingen te nemen. Dus ook over hoe je werktijd inricht. Teams waar je niet direct op het matje wordt geroepen als je kind tijdens een online vergadering per ongeluk door het beeld loopt.

Wat ik steevast in deze teams terugzie: mensen zijn aanzienlijk optimistischer, creatiever, voelen zich gewaardeerd, rennen harder én waarderen de onderlinge samenwerking met hun collega’s beter dan in bedrijven waar er een strikte 9-tot-5-mentaliteit wordt gehanteerd. Als we dan toch iets goeds uit deze pandemie moeten halen, laat dit dan het ultieme reset-moment zijn om ons werkende way of life drastisch te verbeteren.