Antispambeleid in Nederland is druppel op gloeiende plaat

Sinds 9 maanden hebben we in Nederland nieuwe regelgeving rond het ongevraagd versturen van e-mail, oftewel spam. De OPTA sprak dreigende woorden: als de opgestelde richtlijnen niet worden nageleefd, kunnen de verzenders forse boetes verwachten. Helaas is er nu, een paar maanden na de invoering van de wetgeving, geen sprake van een dalende trend in het aantal ongewenste mailtjes.

In de richtlijnen staat het volgende: In Nederland mogen bedrijven en particulieren je alleen een bericht sturen als je vooraf toestemming hebt gegeven om bijvoorbeeld je e-mailadres te gebruiken.

Uitzonderingen op de regelgeving

Soms is het versturen van spam niet verboden. Heb je iets bij een bedrijf gekocht? Of heb je andere zaken gedaan, bijvoorbeeld een busje gehuurd? En heb je toen je e-mailadres gegeven aan het bedrijf? Dan mag dit bedrijf je berichten sturen. Zelfs wanneer je er niet expliciet toestemming voor hebt gegeven. Wel moet het bedrijf bij de verzending van berichten rekening houden met de volgende regels:

• De berichten die je ongevraagd krijgt, moeten te maken hebben met de organisatie waar je zaken mee hebt gedaan. Een autoverhuurbedrijf mag je dus alleen informatie sturen over huurauto’s.
• Het bedrijf moet je bij elk verstuurd bericht melden hoe je je voor de berichtgeving kunt afmelden.

Bedrijven gaan creatief om met spamregels

Zoals je ziet, zijn er nogal wat uitzonderingen op de regel. Als je bijvoorbeeld online een nieuwe televisie koopt en in de “terms and conditions” staat in lettergrootte 3 dat je je dan ook direct inschrijft voor de nieuwsbrief, dan is dat gewoon toegestaan. Is dit eigenlijk geen vorm van misleiding? Door creatief om te gaan met de nieuwe regels verzamelen organisaties in hoog tempo nieuwe adressen voor hun mailingen en zorgen ze ervoor dat ze hun e-maildatabase op orde houden.

Het gros van je spam komt van buiten Nederland

Ontvangen we met zijn allen veel minder spam dan een jaar geleden? Het antwoord is nee, want buiten het creatief inspelen op de nieuwe regels, ligt het probleem niet in Nederland, maar daarbuiten. Als je kijkt naar de ongewenste mailtjes die je de afgelopen maanden ontvangen hebt, dan kom je waarschijnlijk tot de conclusie dat het merendeel hiervan niet uit Nederland afkomstig is. Nederland is maar verantwoordelijk voor een fractie van alle werelwijde spam, zoals blijkt uit een dagelijkse update van The Spamhaus Project. Hierbij de top 10 van inboxvervuilers:

Opt-out werkt averechts in de Verenigde Staten

Zoals je in de top 10 kunt zien, komt het gros van de spam uit niet-EU-landen. Engeland en Frankrijk leiden qua spam in Europa, maar deze cijfers zijn beduidend lager vergeleken andere landen in de top 10. China is gestaag aan een opmars bezig, maar is nog mijlenver verwijderd van de onbetwiste nummer 1, Amerika.

In de Verenigde Staten is de regel dat je wel mensen ongevraagd mag mailen, maar dat men zich wel moet kunnen afmelden wanneer ze geen mail meer willen ontvangen. Dit heet opt-out. Het grote probleem hierbij is dat wanneer een persoon een unsubscribe button aanklikt, de verzender ziet dat de e-mailaccount actief is en het adres voor diverse andere producten en diensten gaat benaderen. Je afmelden werkt hier dus averechts.

Invloed OPTA is beperkt

Zoals de mannen van Monty Python al snel in de gaten hadden, is spam een wereldwijd verschijnsel en dus niet aan landsgrenzen gebonden. Hier ligt het probleem. Er bestaan geen wereldwijde richtlijnen over de bestrijding van spam. Elk land en continent gaat anders met het vraagstuk om en in de ergste gevallen zijn er überhaupt geen regels om dit tegen te gaan. Hierdoor is de invloed van de OPTA beperkt. Binnen Europa zijn er nog mogelijkheden om spam te bestrijden, maar hier ligt het zwaartepunt dus niet.

Je krijgt een spamverzender niet zomaar klein

Je zult misschien denken: je moet toch ergens beginnen met de bestrijding van spam? Klopt, ware het niet dat dit – en het opleggen van boetes – zelfs in Nederland niet vanzelfsprekend is. Een goed voorbeeld hiervan is een recente situatie waarbij de OPTA boetes van in totaal 240.000 euro wilde opleggen aan 2 bedrijven die zich op grote schaal bezighielden met het versturen van spam. De rechtbank in Rotterdam oordeelde echter anders en vernietigde beide boetes. De reden? Er kon niet onomstotelijk worden bewezen dat de 2 bedrijven echt verantwoordelijk waren voor de verzending, omdat een derde partij deze verzorgde.

Gelukkig gaat de OPTA wel tegen de uitspraak van de Rotterdamse rechtbank in beroep. En hopelijk haalt de organisatie in tweede instantie wel haar gelijk. Maar zonder wereldwijde spamwetgeving zullen dergelijke OPTA-initiatieven naar mijn idee een minimale toegevoegde waarde hebben – hoe goed ze ook bedoeld zijn.