Hoe veilig is het? En nog 4 vragen over YouTube Kids

Sinds februari 2019 is YouTube Kids ook in Nederland beschikbaar. Met deze afgeschermde versie van de videodienst kunnen kinderen veilig(er) online video kijken. Fantastisch, want kinderen verdienen kwalitatief hoogwaardige content binnen een veilige omgeving. Maar het feit dat YouTube Kids hoog inzet op filters en checks, ontheft ouders niet van de verantwoordelijkheid om mee te kijken en het gesprek aan te gaan.

Op 5 februari 2019 (Safer Internet Day) was ik bij de lancering van YouTube Kids in het Nederlands Instituut Beeld en Geluid in Hilversum. Daar spraken o.a. Marijn Poeschmann (hoofd van YouTube Benelux) en Gregory Dray (verantwoordelijk voor kinderen, families en educatie in Europa, het Midden-Oosten en Afrika) over de nieuwe app. Hoe veilig is YouTube Kids? Hoe controleren ze al die duizenden video’s? En mag je als ouder vertrouwen op de techniek van grote platformen?

1. Wat is YouTube Kids en hoe werkt het?

YouTube Kids is een speciale, aangepaste versie van YouTube. De app is officieel geschikt voor kinderen van 0 tot 13 jaar maar ik zou ‘m eerder adviseren voor peuters en kleuters. Daarboven willen kinderen echt wel wat meer.

• Geschikt voor jonge kinderen van 1 tot 6 jaar
• Kindvriendelijke video’s
• Kleurrijke, eenvoudige navigatie
• Je kunt een tijdslimiet instellen
• Surfgedrag wordt anoniem gevolgd, er wordt geen persoonlijke data verzameld
• Mogelijkheid om de zoekmachine uit te zetten
• Je kunt afspeellijsten maken met daarin uitsluitend video’s of kanalen die jij hebt goedgekeurd
• Optie om 8 kindprofielen aan te maken, elk met eigen kijkvoorkeuren, videoaanbevelingen en instellingen
• Je kunt de kijkgeschiedenis van je kind inzien
• De reclame is niet-clickable
• Beschikbaar voor Apple en Android.

2. Hoe controleert YouTube Kids de content?

Sinds YouTube Kids in 2015 in de Verenigde Staten lanceerde, is de app herhaaldelijk in opspraak gekomen, zoals hier en hier. Ook de redactie van Frankwatching besteedde er onlangs een inhoudelijk artikel over.

Maar waar voorheen de content uitsluitend werd gecontroleerd door algoritmes, hebben ze tegenwoordig ook een human check, zegt Gregory Dray. Bovendien zijn de filters verbeterd en kijken (in Amerika althans) externe, onafhankelijke partijen zoals CommonSense Media mee.

3. Waarom reclame op YouTube Kids?

Jazeker, er is reclame te zien op YouTube Kids. Per kwartier krijgt een kind maximaal één advertentie te zien. De reclame is helemaal gericht op kinderen, maar bepaalde categorieën – zoals eten en drinken – worden uitgesloten.

Het nadeel? Een kind wordt geconfronteerd met advertenties.

Het voordeel? Het zorgt voor een kwalitatief beter aanbod. Zonder verdienmodel kunnen creators immers geen content maken en wordt het aanbod wel erg eenzijdig (lees: uitsluitend publieke omroep). Maar ook met slechts één advertentie per uur verdienen de makers erg weinig aan een kanaal als YouTube Kids. Om dat te compenseren is de advertentieruimte op YouTube Kids veel duurder.

Reclame an sich is niet slecht voor kinderen. Het wordt pas bedenkelijk als advertenties verborgen zijn en voor kinderen moeilijk herkenbaar als reclame. Als kinderen niet doorhebben dat ze verleid worden. Om die reden is Product Placement, het laten zien van producten in een video, verboden op YouTube Kids.

Wil je helemaal geen reclame? Schaf dan YouTube Premium aan. Deze haalt de reclames weg uit de app.

4. Waarom is kwaliteitscontent voor kinderen zo belangrijk?

Ouders – en makers die op dat vlak hun verantwoordelijkheid nemen – willen kinderen geen beelden of taalgebruik voorschotelen waar ze eigenlijk nog te jong voor zijn. Daar kunnen ze bang van worden, in de war raken of een verdraaid beeld van de werkelijkheid krijgen.

Maar er is een groot verschil tussen content die geschikt is en content die niet ongeschikt is.

Geschikte content doet iets met het kind. Het laat een vonkje overspringen. Het sluit volledig aan bij de belevingswereld van een kind en heeft daarom juist een positief effect op de ontwikkeling. Een kind kan er van leren. Kwalitatief hoogwaardige content voor kinderen betovert en inspireert, het prikkelt de fantasie, maakt nieuwsgierig en zet aan tot spel en naspelen.

En het maken van dat soort kwaliteitscontent kost geld.

Daar wringt vaak de schoen. Want de meeste ouders kiezen liever voor gratis apps, gratis video’s, gratis content, gratis veiligheidsfilters. En daarmee leggen ze de verantwoordelijkheid volledig bij een contentmaker of een platform zoals YouTube Kids.

5. Kun je je kinderen veilig – en zonder toezicht – op YouTube Kids laten?

Geen enkel geautomatiseerd systeem werkt perfect. YouTube Kids is een goede eerste stap, maar ouders moeten altijd een vinger aan de pols houden. Niet zozeer om slechte video’s te kunnen rapporteren, maar vooral om het open gesprek met hun kind aan te kunnen gaan. Daar kun je overigens in de peuter- en kleuterleeftijd al prima mee beginnen.

Een expert van Bureau Jeugd & Media zei tijdens de lancering terecht: “Het feit dat YouTube Kids hoog inzet op filters en checks, ontheft ouders niet van de verantwoordelijkheid om mee te kijken en het gesprek aan te gaan. Laat een kind vooral ook andere media ervaren. En doe dat samen. Daarmee verhoog je zowel het plezier als de veiligheid. Het levert mooie momenten om een gesprek te beginnen.”

• Maak samen met het kind een afspeellijst met geschikte video’s.
• Blijf met je kind in gesprek; wat zie je, wat vind je ervan, waarom vind je het leuk en dit vind ik ervan.
• Op die manier help je je kind om de juiste beslissingen te nemen over wat ze volgende keer kijken.
• Ook als het gaat om reclame geldt: blijf met je kind in gesprek. Maak hem/haar bewust van het reclamefilmpje, van de verleiding.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat veel praten over media aantoonbaar risicoverlagend werkt. Ouders zijn een betere gesprekspartner voor hun kind als ze weten wat hun kind kijkt. Ze kunnen beter anticiperen op vervelende gebeurtenissen. De enige écht goede filter ben jij, als ouder.