Selecteren, schrappen & slapen: dé maatregelen tegen een druk leven

“Ja, goed. Lekker druk.” Misschien wel het meest voorkomende antwoord op de vraag: “Hoe gaat het met je?” Je hoort het op kantoor, in de trein, aan de telefoon of tijdens een etentje met vrienden. Of je hoort de zin uit je eigen mond komen. Een eigen bedrijf gaat altijd door, projectmatig werken is niet van 9 tot 5 en ‘even’ appen in plaats van mailen gaat zo lekker snel. Het gevolg: constant achter de feiten aanlopen, to-do-lijstjes afstrepen en weer aanvullen en geremd worden in creatieve vrijheid. Je hebt zelfs geen tijd om je af te vragen: wat vind ik nu echt belangrijk? (Sluit nu je ogen, en sta even 15 seconden stil bij die vraag.)

Tussen de regels lees je een van de adviezen uit Essentialisme (aff.), het boek waarin auteur Greg McKeown uitlegt hoe je kunt streven naar minder en beter. Kortom: je werk en leven gericht en ingericht op uitsluitend ‘de essentie’.

McKeown beroept zich op het kenmerkende principe Weniger aber besser. Een essentialist kiest continu bewust voor de vital few – de essentiële dingen – in plaats van de trivial many – de vele onbeduidende dingen. Niet meer moeten, maar kiezen. Niet alles, maar slechts een paar dingen zijn écht belangrijk. De stijl van het boek past zich moeiteloos aan aan het thema: met tekst en een aantal simpele zwartwit-diagrammen en korte quotes illustreert McKeown de kern van het essentialisme.

Terug naar Plato: tegengif tegen druk van buitenaf

Essentialisme is niet nieuw. Integendeel. Filosoof Plato werd al rond 400 voor Christus gezien als de eerste essentialist. Kunst, literatuur en muziek werden in the sixties uitgekleed tot the bare essentials (minimalisme) en er zijn verschillende filosofische stromingen waarin matigheid het grootste goed is.

Waarom, anno 2018, dit boek? Omdat we de laatste decennia massaal in non-essentialisme vervallen. En dat is niet zo gek. Het oneindig aantal keuzes, het idee dat we alles kunnen krijgen en toegenomen sociale druk van buitenaf: het leidt ertoe dat we ons druk voelen.

In zijn boek stoomt McKeown je in 4 stappen klaar voor de tegenhanger van ons besluiteloze bestaan: het essentialisme. Het woord ‘klaarstomen’ is bewust gekozen, want essentialist zijn is geen status quo. Het is continu blijven werken en keuzes maken om je in je leven te richten op de belangrijkste dingen.

1. De essentie van het essentialisme

Om als een essentialist te leven is het veranderen van 3 veelvoorkomende gedachten onontbeerlijk:

‘Ik moet’ wordt ‘Ik kies hiervoor’

We leggen te veel nadruk op het externe aspect van een keuze (onze opties) en te weinig op ons innerlijke vermogen om te kiezen (onze handelingen). Om essentialist te worden, moeten we ons weer focussen op het feit dát we kunnen kiezen – hoe moeilijk de keuze soms ook is.

‘Ik kan het allebei doen’ wordt ‘Ik kan doen wat ik wil, maar ik kan niet alles doen’

‘Ja’ zeggen tegen het één betekent ‘nee’ moet zeggen tegen het ander. Denk je dat je het beide kunt doen, dan kom je vaak bedrogen uit. De essentialist ziet de consequenties van keuzes als wezenlijk onderdeel van het leven. In plaats van te denken: ‘Wat moet ik opgeven?’ denkt de essentialist: ‘Waar wil ik volledig voor gaan?’

‘Het is allemaal belangrijk’ wordt ‘Er zijn maar een paar dingen echt belangrijk’

Hard werken is de sleutel tot succes, toch? Niet volgens McKeown, die stelt dat juist topmensen en leiders trappen in de valkuil van succes. Succes leidt tot meer mogelijkheden, wat leidt tot een verdeling van aandacht en afleidt van de belangrijke dingen die ons in eerste instantie succes opleverden.

Meer inspanning levert daarnaast niet per se meer resultaat op. Ook McKeown haalt het bekende Pareto-principe aan: 20 procent van onze inspanningen levert 80 procent van de resultaten. Of op zijn ‘essentialistisch’: onderscheid de vital few van de trivial many om met minder betere resultaten te krijgen.

2. Kies juist: onderscheid de trivial many van de vital few

Oké, kiezen is dus onvermijdelijk. Maar hoe kies ik juist? Hoe maak ik onderscheid tussen vital few en trivial many? McKeowns mantra’s luiden:

• Gun jezelf de ruimte een stapje terug te doen, je opties te verkennen en na te denken. Rooster hiervoor ook letterlijk tijd  in, zo’n 2 uur denktijd per week.
• Wees selectief. Niet alles wat je toekomt is relevant. Filter wat voor jou belangrijk is door je gedachten op te schrijven, de rode draad te vinden in je dag, week en je leven.
• Speel meer. Spelen stimuleert de hersenen en de nieuwsgierigheid. Denk aan wat je als kind enthousiast maakte en hoe je dat nu weer zou kunnen doen.
• De echte uitdaging in onze maatschappij is om niet continu met iets bezig te zijn. Rust is essentieel voor herstel en productiviteit. Treffend is de uitkomst uit het onderzoek van K. Anders Ericssons (en Malcolm Gladwells popularisering van dit onderzoek) naar violisten. Het is inmiddels algemeen bekend dat om ergens een expert in te worden je minimaal 10.000 uur ergens aan moet besteden. Een onderbelichte conclusie uit ditzelfde rapport is dat de beste violisten zich onderscheiden van de goede violisten door meer te slapen.
• Als het antwoord niet overduidelijk ‘ja’ is, moet het ‘nee’ zijn. Oftewel: wees selectiever in je keuzes. McKeown introduceert een eenvoudig selectieproces:

1. Schrijf de mogelijkheid op.
2. Maak een lijstje van 3 minimale criteria waar de mogelijkheid aan zou moeten voldoen om overwogen te worden.
3. Maak een lijstje van 3 ideale criteria waar de mogelijkheid aan zou moeten voldoen om overwogen te worden.
4. Haalt een mogelijkheid niet alle 3 de minimale criteria? Doe het niet. Haalt een mogelijkheid maar 2 van de ideale criteria? Doe het dan ook niet.

3. Afscheid nemen van wat er niet toe doet

Oké, we weten nu hoe we onderscheid maken tussen de belangrijke beslissingen en andere triviale keuzes. Maar om ons volledig te richten op die belangrijke beslissingen, moeten we alle non-essentiële keuzes ook daadwerkelijk ‘elimineren’. Ook hiervoor geeft McKeown een aantal how to’s:

Wees concreet en inspirerend

Acht jaar geleden werd Martha Lane Fox door de Britse premier aangesteld als ‘digital champion’. Zij vulde haar nieuwe functie als volgt in: ‘Iedereen in het Verenigd Koninkrijk online krijgen tegen het einde van 2012’. Samen met haar team boekte zij in korte tijd een enorm resultaat. Waarom? Haar visie was concreet en inspirerend, betekenisvol en meetbaar. Wil je je collega’s of medewerkers motiveren, formuleer dan een duidelijk doel. Richt je op de inhoud in plaats van de stijl en geef alvast antwoord op de vraag: ‘Wanneer is het doel geslaagd?’.

Durf nee te zeggen

Logisch, maar o zo lastig. Nee zeggen tegen dingen die niet relevant zijn om te doen. De belangrijkste tips: oefenen en een manier van ‘nee zeggen’ kiezen die bij jou past. Met humor, met het verbinden van consequenties of het zoeken naar een alternatieve gegadigde.

Weet wanneer je moet stoppen

Vaak is de reden om met een project door te gaan ‘omdat er nu toch al zoveel tijd/geld in zit.’ Dit noemen we de sunken cost bias: hoe meer eigenaarschap, hoe groter de verleiding is om door te gaan. Verzet je tegen deze verleiding en accepteer je dat soms iets moet stoppen en je verlies moet nemen. Zodat je je weer kunt focussen op relevantere zaken.

Voer redactie over je leven

Een essentialist werkt als een redacteur: hij/zij haalt weg wat triviaal, onbelangrijk of irrelevant is. Schrappen is net zo belangrijk als schrijven. Hoe doe je dat? Verwijder opties (zie 2), zeg dingen zo duidelijk en beknopt mogelijk, corrigeer en weet ook wanneer je terughoudend moet zijn in het editen.

Stel grenzen

In ons non-essentialistische tijdperk verdwijnen de grenzen. Tussen werk en privé, de tijdstippen waarop we wel en niet werken. Stel daarom grenzen en zie deze ook als een bevrijding in plaats van een belemmering.

4. En nu: aan de slag als essentialist

Nu we weten hoe we kiezen tussen het essentiële en het triviale en inmiddels ook onze keuzes tot een minimum hebben teruggebracht, kunnen we aan de slag met ons essentialistisch bestaan. McKeown geeft in zijn boek een aantal tips om deze manier van leven aan te pakken, waaronder het creëren van een financiële buffer en een goede routine. En het vieren van kleine overwinningen in plaats van alleen het grote resultaat. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat van alle vormen van menselijke motivatie vooruitgang het effectiefste is.

Eerlijk is eerlijk: het is een flinke uitdaging om al McKeowns ‘mantra’s’ te vatten zonder de druk te voelen. En dat, hebben we zojuist gelezen, is nou net niet te bedoeling. Voor wie aan het einde van dit artikel is aan beland: goed bezig! Je hebt je gefocust op datgene wat blijkbaar op dit moment voor jou belangrijk is.

En denk gerust even terug aan wat hierboven staat over kracht van de kleine overwinningen. Stap voor stap telkens verder, om uiteindelijk het doel te bereiken dat voor JOU het belangrijkste is.

Over het boek

Titel: Essentialisme
Auteur: Greg McKeown
Uitgever: Kosmos Uitgevers
Jaar: 2018
Nummer: [ISBN] 978 90 215 6761 7
Mediatype: Boek, 286 bladzijdes
Prijs: € 15,00
Bestellen: via managementboek (aff.)