Diefstal of gemak, hoe ver ga jij voor je privacy? [column]

Column – Dave Eggers schreef het al in zijn verontrustende boek De Cirkel. En telkens wanneer een bedrijf aan zijn privacyvoorwaarden sleutelt, moet ik weer aan het beroemde citaat uit dat verhaal denken: “Delen is meeleven. Privacy is diefstal. En geheimen zijn leugens.” Dat is nogal een statement. En toch. Zover zitten we daar niet van af, toch? Hebben we dat eigenlijk wel in de gaten? Ja dat hebben we. Maar gemak dient de mens…

To hyve or not to hyve?

Ik kom de laatste tijd veel berichten tegen over de herziene privacystatements van WhatsApp. En uiteraard is er weer een groep mensen die zich daar, al dan niet terecht, zorgen over maakt. Al zoekende naar meer achtergrondinformatie, kwam ik zelfs een Privacy Barometer tegen, waar een enorme berg aan data staat omtrent wetgeving over dit thema.

Dat riep bij mij de herinnering op aan een onderzoek van het Platform Voor De InformatieSamenleving. In 2010 onderzochten zij de privacybeleving van consumenten van vijf privacy-intrusive toepassingen. Het ging om:

1. Kentekenregistratie.
2. De OV-chipkaart.
3. Het Elektronisch patiëntendossier (EPD).
4. De Bonuskaart.
5. Hyves (voor wie het niet meer kent).

Dit onderzoek peilde destijds de privacybeleving van gebruikers en onderzocht welke factoren voor gebruikers een rol speelden bij acceptatie van een toepassing.

De paradox van de ‘mensch’

Wat me het meest is bijgebleven, en ik denk dat dit door de jaren heen niet substantieel is veranderd, is het gegeven dat de voordelen blijkbaar zwaarder wegen dan de nadelen.

In 2010 had men van bovengenoemde domeinen het minst vertrouwen in Hyves als het ging om privacy. Gebruikers leken daarbij paradoxaal te handelen: hoewel men bij een toepassing als Hyves bang was voor verkeerd gebruik van gegevens, bleef men gebruik maken van deze toepassing. Er was dus blijkbaar een andere drijfveer die opwoog tegen angst voor misbruik, een kwetsbaar evenwicht.

De digital footprint is een geschenk voor data freaks

Ik denk dat de huidige socialmediadomeinen ook anno 2016 handig en dankbaar gebruikmaken van die paradox. Tuurlijk, wij als gebruikers zullen daar even over mopperen. Wellicht dat sommigen zelfs de moeite nemen hun privacyinstellingen aan te passen. En dan gaan we weer over tot het gebruik, omdat het nu eenmaal zo handig is of ons een voordeel biedt.

Tel daar de digital footprint die we tegenwoordig achterlaten, met onze telefoons, sport trackers en TomToms bij op, en het feest voor data freaks is compleet. Overheidsinstanties zijn hier overigens minstens zo goed in als commerciële clubs. Vergeet dat niet hè.

Gemak dient de mens

Het credo ‘If you’re not paying for it, you are the product‘ blijft dus vooralsnog overeind vrees ik. Ondanks de tegenbeweging die ‘off the grid’ gaat kiest de massa nog steeds voor gemak en is bereid, vooralsnog in ieder geval, de gevolgen blind te accepteren.

Hoe zit dat anno 2016?

Ik heb veel artikelen gevonden over dit thema, maar het onderzoek uit 2010 is voor zover ik weet helaas niet recent opnieuw uitgevoerd. Mijn vraag aan jullie is dan ook:

Accepteren we anno 2016 nog steeds verkeerd gebruik van onze gegevens door gratis (sociaal) netwerksites. Weegt het voordeel op tegen de angst voor misbruik?

Het volledige onderzoek uit 2010 is als pdf hier terug te vinden. Ik lees jullie meningen, inzichten, reacties en oplossingen hieronder heel graag terug.