Is Blockchain het antwoord op Airbnb en Uber?

Column – Disintermediatie. Dat was het begrip in de begintijd van Het Grote Netwerk. Te pas en vooral ook te onpas werd het gebruikt door de e-vangelisten van de nieuwe wereld. De tussenhandel, the middleman, de intermediair: ze zouden allemaal massaal het loodje leggen.

In sommige dunne ketens is het daadwerkelijk gebeurd. Spelers die in de keten nodeloos kostenverhogend of levertijdvertragend werken, gingen het veld ruimen. En terecht. De intermediair in de verzekeringsketen kreeg het moeilijk en iedereen begreep dat een bestaansrecht gebaseerd op het hebben van toegang tot informatie (beschouw een verzekeringspolis als informatie) op een ouderwetse leest was geschoeid. Waarom zouden we niet rechtstreeks met de bron zaken kunnen doen?

‘Directorization’

Schakels in de keten verdwenen, en de opengevallen ruimte was verleiderlijk voor nieuwe partijen: er kwam een Startpagina, er kwamen vergelijkers, verwijzers. Nieuwe makelaars. Lijstjesmakers.
In een artikel van Scott Rosenberg op Backchannel wordt het ‘directorization’ genoemd. Lees het verhaal van Rosenberg, het is de moeite waard. Hier volgt een vrijelijke interpretatie.

Ga uit van Het Perfecte Netwerk dat internet heet. Meer dan drie miljard mensen op de wereld zijn verbonden, niet meer dan één stap van elkaar verwijderd. Dat is een heel groot peer-to-peer-netwerk.
Bekijk vervolgens Airbnb. Er zijn mensen in de wereld die een kamer, verdieping of huis willen openstellen voor anderen. En er zijn veel mensen die daar graag gebruik van willen maken. Zo ontstaat een marktplaats. Het is handig om van het aanbod een lijstje te maken. In het lijstje wordt per regel vermeld van wie de ruimte is, op welke dagen er plaats is, wat het kost, en op basis van opgedane ervaring wordt ook nog vermeld of de eigenaar aardig is en zich aan zijn afspraken houdt.

Airbnb is een betrouwbare lijstjesmaker

Als je een vrije ruimte wil boeken betaal je aan de lijstjesmaker. Het is dus zaak dat de lijstjesmaker veel regels heeft en betrouwbaar is. Welnu, Airbnb is een betrouwbare lijstjesmaker met een heel groot aanbod. Daarom is het succesvol. Airbnb levert informatie aan de zoeker, bij een reservering betaalt de boeker aan Airbnb en vervolgens wordt het verrekend met de verhuurder.

Hetzelfde verhaal kan worden losgelaten op Uber. Uber is een lijstjesmaker die heel goed weet wie een taxi zoekt en wie daarvoor beschikbaar is. Hetzelfde verhaal kan worden lostgelaten op BlaBlaCar. BlaBlaCar is een lijstjesmaker die heel goed weet wie een lift zoekt en wie nog een plaatsje in de auto over heeft. Hetzelfde verhaal kan worden losgelaten op Kickstarter. Wie zoekt er geld, wie heeft er geld?

Natuurlijk is er plaats voor lijstjesmakers. Hoe anders komen vraag en aanbod bij elkaar? En, bovendien, ze voegen waarde toe, bouwen vertrouwen, maken vraag en aanbod inzichtelijk, hebben een mooie interface, en ze maken het betalen makkelijk.

Natuurlijk is er plaats voor lijstjesmakers. Hoe anders komen vraag en aanbod bij elkaar?

Vergelijk het met zandlopers, de peer-to-peer-markten als Airbnb, Uber, BlablaCar, Kickstarter en al die andere marktplaatsen. Ergens in de trechter komt alles bij elkaar, alle vragers en aanbieders vinden elkaar – in ieder geval de eerste keer – in de dunne hals. De zandloper Airbnb is letterlijk op een centrale plaats te vinden, ergens wordt de site fysiek gehost.

Stel dat we de zandloper niet meer nodig hebben

Stel nu dat we de zandloper niet meer nodig hebben, maar dat er een systeem komt waarbij de informatie op vele plekken, consistent en betrouwbaar beschikbaar is. Gedecentraliseerd dus. Als de afstand tussen iedereen in het netwerk niet meer dan één is, dan is het ook mogelijk dat alle betrokkenen bij een transactie een actuele versie krijgen van de boekhouding. Dat systeem is volop in ontwikkeling, en het heet Blockchain.

Blockchain

En nu komt – ik geef het onmiddellijk toe – het moment dat ik me niet comfortabel voel om het uit te leggen. Een eufemisme om te zeggen dat ik het zelf ook niet helemaal begrijp. Het enige wat ik wel begrijp is dat het onlogisch is dat het verzamelen van niet-exclusieve informatie (een onbezet appartement, een vrije stoel in een auto, beschikbaar geld) kan leiden tot enorme waarderingen van bedrijven als bijvoorbeeld Airbnb, BlaBlaCar of Kickstarter. Daar zit domweg iets onlogisch in. Net zoals er iets onlogisch zit in het principe van een bank, of een centrale bank. Ook geld is niets anders dan informatie en niets rechtvaardigt dat het hebben van de niet-geclassificeerde informatie over de beschikbaarheid van geld leidt tot een bonusrijke waardering van de bankeigenaars.

Het moet mogelijk zijn om een technologie te gebruiken waarbij het netwerk zelf de markt is, en niet dat er een aparte marktplaats (zandloper) nodig is. Dat is Blockchain namelijk. Een cryptografisch beschermde gedeelde database die open is en decentraal. Niemand is eigenaar en iedereen die wil kan er gebruik van maken, er aan bijdragen.

Het moet mogelijk zijn om een technologie te gebruiken waarbij het netwerk zelf de markt is.

In het voorbeeld van het geld is de bitcoin het antwoord. De bitcoin die gebruikmaakt van de blockchain-technologie.

OpenBazaar & LaZooz

Er komen voorbeelden aan. OpenBazaar is een voorbeeld van een nieuwe marktplaats, als tegenhanger van bijvoorbeeld Amazon. Je bezoekt niet een website, maar je downloadt een programma op je computer waardoor je direct verbinding kunt krijgen met mensen die spullen zoeken en aanbieden. Dit peer-to-peer-netwerk is van niemand. Het netwerk is de markt geworden.

LaZooz is een gedecentraliseerd antwoord op Uber. Ook hier word je deelnemer op het moment dat je het programma van LaZooz installeert op je computer. Het netwerk is de markt geworden. Het is toekomstmuziek, het zal nog jaren duren voordat bitcoins, carcoins, roomcoins, whatevercoins algemeen gebruik zijn.

De waardering van bedrijven als Uber en Airbnb is onlogisch en is gebaseerd op een imperfecte informatiemarkt. Het kan niet anders dan dat de technologie hier een antwoord op weet te vinden.