Het einde van de Wet van Moore: de mens is aan zet

Column – Hoed je voor de presentatie waarin de Wet van Moore wordt gebruikt als stuwende kracht om toe te lichten wat ons te wachten staat. Hoed je voor de trendwatchers die exponentiële lijnen doortrekken naar de komende twintig jaar alsof de tweejaarlijkse verdubbeling van chip-capaciteit onverminderd doorgaat, onze kinderen 120 jaar oud worden en geen rijbewijs meer zullen hoeven te halen.

Hoed je voor de leeghoofdigen die volhouden dat de technologie zich blijft verkleinen en in prijs zal dalen, de cliché-dominees die beweren dat ‘klein het nieuwe groot’ is. Ze bestaan echt, en ze krijgen er nog voor betaald ook om dit iele gemekker de wereld in te blaten.

Moore’s law is straks niet meer geldig

Medio vorig jaar werd het al bekend: het einde van de geldigheid van Moore’s law is in zicht; in 2020 zal het zover zijn. Het is de internationale chipindustrie zelf die dit meldt in de International Roadmap for Devices and Systems. En het is niet alleen de halvering van het aantal chips per vierkante centimeter dat ophoudt te bestaan, de neergaande prijsbeweging is al een tijd gestopt.

Blijft het principe van singularity in stand?

Hoe moet het nu met de singularity-beweging? Vraagt ook John Markoff zich af in een artikel op Edge.org. Ongekroonde singularity-koning Ray Kurzweil voorspelde in 2005 dat de exponentiële technologische vooruitgang zal leiden tot een situatie – rond 2045 – waar we ‘singularity’ zullen bereiken, een fase die het begin inluidt van de superioriteit van machine-intelligentie. Machines zijn tegen die tijd oneindig veel slimmer dan de gehele verzamelde mensheid. Met dank aan Silicon Valley, powered by onder andere Moore’s law.

Dus als Moore afhaakt, gaat het dan nog echt gebeuren? In veel handelingen is de mens nu nog ver superieur aan de robot. We kunnen veel met Siri, maar nog lang niet wat we zouden willen. Er zijn spectaculaire ontwikkelingen met de auto’s zonder chauffeur, er zijn ook spectaculaire ongelukken. Het grote risico is niet de regel (de bijna perfecte driverless car), het risico is straks de uitzondering (de deelnemer aan het verkeer die nog zelf rijdt, de demente mevrouw die ‘huppakee’ oversteekt).

Wat blijft dan over?

Als de constatering dus is dat Moore’s wetmatigheid binnenkort is uitgeraasd, wat blijft er dan nog over van alle trendlijnen?

Als de constatering dus is dat Moore’s wetmatigheid binnenkort is uitgeraasd, wat blijft er dan nog over van alle trendlijnen?”

De IT-industrie gaat naar de Cambrian-fase

Wall Street Journal journalist Irving Wladawsky komt met de suggestie dat de IT-industrie haar Cambrian-fase is genaderd. Ik kende het niet, de Cambrian-fase; we gaan heel ver terug in de tijd, zo’n 550 miljoen jaar.

De Cambriaanse geologische periode betekende een wezenlijke verandering op de planeet aarde. Organismes waren eenvoudig, ze bestonden uit individuele cellen en sommige cellen verbonden zich aan elkaar in kolonies, denk aan sponzen. Na een aantal miljoen jaar besloot de evolutie dat de cel als kleinste orgaan was uitontwikkeld en dat de vooruitgang alleen nog kon ontstaan als er nieuwe verbindingen door de cellen zouden worden aangegaan. De jaren vanaf toen zouden bekend worden als de ‘Cambriaanse explosie’; een belangwekkende fase. Het ontstaan van nieuwe vormen van leven zou veroorzaakt worden door het leggen van nieuwe verbindingen tussen de bestaande, uit-geëvolueerde cellen.

Het draait om verbindingen

Als je nu eens de cellen vergelijkt met huidige technologische onderdelen. De blijkbaar uit-geëvolueerde microprocessor, de chip, het perfecte netwerk, de harde schijven die al dan niet van afstand benaderd kunnen worden. Met deze componenten hebben we onder andere computers gemaakt. Van hele grote tot hele kleine. En zo’n tien jaar geleden zijn we een nieuwe fase gestart en zijn we vele verschillende technologieën met elkaar gaan verbinden en ook ontwikkelen. Zo kwam daar de smartphones, raakte het begrip Internet Of Things ingeburgerd, werden er geavanceerde medische apparaten gebouwd, ontstonden robots.

Lange tijd was niet zozeer de vraag hoe we al die transistoren op een vierkante centimeter bij elkaar konden zetten maar eerder hoe we het economisch konden verantwoorden. En, misschien nog wel veel belangrijker, in hoeverre heeft dat andere product van de evolutie, de mens, er behoefte aan? Gaat ze het ook daadwerkelijk gebruiken? Draagt het bij aan de kwaliteit van leven? Draagt het bij aan het overleven?

Innovatie ontstaat door nieuwe verbindingen

Technologie is niet meer de belangrijkste aanjager van innovatie, concludeert Wladawski. Computers zijn niet meer het overheersende soort. Innovatie ontstaat door het leggen van nieuwe verbindingen waardoor nieuwe levensvormen ontstaan. Innovatie ontstaat door op een voorheen ongekende wijze gebruik te maken van data.

Innovatie ontstaat door het leggen van nieuwe verbindingen waardoor nieuwe levensvormen ontstaan. Innovatie ontstaat door op een voorheen ongekende wijze gebruik te maken van data.”

Van inzicht naar voorspelling. Van data naar context. Innovatie ontstaat door het hebben van een visie en vervolgens onderzoek je of die visie gebouwd kan worden door bestaande cellen en deelnemers aan elkaar te knopen. Het is vervolgens aan de mens om te bepalen of ze het zal gebruiken (Steve Jobs: ‘Hey there is a market for this’).

Wat doen we met deze bouwstenen?

Moore wordt bedankt voor bewezen diensten. De mensheid heeft dank zij hem een schat aan bouwstenen tot haar beschikking. Het is nu aan haar innovatieve, ontwerpende, combinerende, associërende vermogen om te kijken wat ze er mee gaat doen.

Nog één constatering: ooit lag het centrum van Silicon Valley in Santa Clara. Nu is het 80 kilometer naar het noorden verhuisd, tegen San Francisco aan. Van maken (Santa Clara) naar marketen, ontwerpen (San Francisco). De evolutie daagt de mens uit.