Werk als een ‘doenker’ & 5 andere communicatielessen voor 2015

De communicatie van nu is agile, flexibel, persoonlijk en altijd eerlijk. Dat er in ons vakgebied veel veranderd is weten we, hoe we deze veranderingen aanpakken een stuk minder. Tijdens het Communicatiecongres op 11 november kreeg ik antwoord op de vraag: wat is de invloed van deze veranderingen op onze taak als communicatiedeskundigen? Ik nam deze 6 lessen mee.

1. Vorm een ‘netwerk van harten’

We moeten als communicatiedeskundigen streven naar een ‘network of hearts’, claimt Paul Hughes, de eerste spreker van het Communicatiecongres, die mede door zijn Ierse accent hartelijk werd ontvangen. Het bereiken van de harten van doelgroepen en tegelijkertijd het engagen van hoofden en  handen is het ultieme streven. Dat is magisch, aldus Hughes. Maar hoe bereik je het hart, hoe laat je een indruk achter, die groot en goed genoeg is?

2. Werk vanuit het hart van je organisatie

Voor alle externe bewegingen moet er een interne beweging zijn. Het begint intern, daar is niets veranderd. Het is wel een aspect wat de meeste organisaties nog vergeten. De kern van je merk is waar het vuur brandt. Hughes is van mening dat iedere organisatie vuur heeft in het midden van het hart, dat is de ziel. En het blootleggen van die kern wordt steeds belangrijker. Veel organisaties leven daarnaast op ideeën van werknemers. Goede ideeën, maar volgens Paul Hughes zijn het juist de idealen die interessant zijn. Idealen spreken de waarheid, zijn uitdagend, eerlijk en vanuit het hart. Dat is veel interessanter.

3. Ontwikkel adaptieve en reflectieve strategieën, gericht op actie

Strategisch gezien moet er het één en ander veranderen. De mensen om ons heen zijn sneller, eerder op de hoogte en hebben eerder hun mening klaar. Deze snelheid moet terugkomen in de strategische stappen van de organisaties. Niet langer ready-aim-fire: het bedenken, denken en dan pas doen. Dat is achterhaald en speelt niet in op de dynamiek van nu.

Succesvolle organisaties doen het tegenovergestelde. Volgens Paul Hughes zijn succesvolle organisaties adaptief. Betteke van Ruler vult dit aan: “Reflectief handelen is een vereiste voor de communicatie van nu.” Succesvolle organisaties houden zich aan de volgorde fire, aim, ready. Leren door te doen.

De doelgroep zelf paden laten maken, betrekken in het proces en daarna pas verder denken. Actie komt áltijd op de eerste plaats.

Actie komt áltijd op de eerste plaats

Een voorbeeld: een snackmerk brengt 30 smaken chips de markt. Het merk bekijkt daarna welke drie smaken het meest bevallen onder de doelgroep, door te reflecteren. Uiteindelijk besluit het bedrijf verder te gaan met die drie merken. De doelgroep zelf paden laten maken, betrekken in het proces en daarna pas verder denken. Actie komt áltijd op de eerste plaats. Een snelle reflectie op wat wel of niet werkt moet dan volgen en uiteindelijk de ‘c’ van communicatie. “Een strategie die je op een post-it kunt schrijven: act, reflect and consult” aldus Paul Hughes.

Zorg er dus voor dat je strategie flexibel is. Oude technieken zijn leerzaam, maar niet langer relevant, vertelt Betteke van Ruler ons. Het past niet meer in het tijdperk van nu, waarin organisaties slechts een speler zijn in een arena van spelers. Geen communicatieplannen meer, maar flexibele planningen als leidraad voor to-do-lijsten. Wendbaar, flexibel en slim, dat is agile. Een adaptieve houding is de communicatie van nu.

4. Investeer (nog meer) in je relaties

De relaties tussen organisatie en mens zijn veranderd. Individuen hebben, zoals we weten, meer impact dan voorheen. Deze individu tweet, post, deelt en is goudeerlijk. Robert Shuter, CEO van Vodafone, weet dit als geen ander. Hughes noemt dit de verschuiving van EGO-systems naar ECO-systems.

Het is de kwaliteit van relaties die het resultaat definiëren. Acties hebben sneller gevolgen. Acties en communicatie hebben samen invloed op het geloof van de doelgroep. Je moet daarom streven naar acties en communicatie die parallel zijn. De actie roept een geloof op bij de doelgroep, maar als de communicatie niet gelijk loopt aan de actie, heeft dit een negatieve invloed op dat geloof.

Acties en communicatie hebben samen invloed op het geloof van de doelgroep.

Lopen zij parallel aan elkaar, zijn de acties en de communicatie waarheidsgetrouw, dan hebben zij een positieve invloed op het geloof. Er ontstaat dan vertrouwen. En dat vertrouwen is nodig om de dialoog mogelijk te maken.  Zonder vertrouwen is de dialoog met de doelgroep bijna waardeloos.

5. Kies voor omgevingsgericht leiderschap

Het worden van een agile onderneming kan niet zonder veranderingen in het management. Een manager waarvan niemand weet wat hij daadwerkelijk doet, dat moet voorkomen worden. Een ivoren toren houdt de conversatie tegen, die juist zo belangrijk is.

Toen Vodafone tijdens een storing veel kritiek kreeg, kwam Robert Shuter als gezicht van de organisatie naar voren en werd de organisatie wél gehoord. Leiderschap dat openstaat voor conversatie, helpt bij het vormen van een geloofwaardige visie die betrouwbaar is en de omgeving aanspreekt. Het is onze rol als communicatiedeskundigen om top met down te verbinden en erachter te komen wat het is, dat mensen raakt en bijblijft.

Het is onze rol als communicatiedeskundigen om top met down te verbinden.

6. Werk als een ‘doenker’

Communicatie is nu faciliteren. Het is luisteren, begrijpen en handelen met empathie. Volgens Paul Hughes mogen we vanaf nu feminiener zijn en meer liefde toevoegen. Betteke van Ruler: “Een communicatiedeskundige van nu denkt tijdens het doen. Hij reflecteert en adapteert voortdurend en houdt rekening met de dynamiek van de markt. Kortom, hij is een doenker geworden.”

Communicatie is learning by doing, dus: tijd voor agile opleidingen?

Op school ben ik opgevoed met vaste communicatieplannen, vaste volgordes en eeuwenoude theorieën. Soms logisch, vaak saai en nu niet langer relevant, zegt Betteke van Ruler. Als onlangs afgestudeerde communicatiedeskundige verwachtte ik klaargestoomd te zijn voor de markt als echte professional.

Niets is meer vast

Na een bezoek aan het Communicatiecongres van dit jaar voelt mijn diploma bijna minder waard. Tijdens het congres kwam ik erachter dat de basis van communicatie juist is veranderd. Niets staat vast, niets bestaat uit vaste plannen. Alles is dynamisch, vergt flexibiliteit en vraagt om snelle acties.

Tijdens dit congres kwam ik erachter dat de basis van communicatie is veranderd. Niets staat vast, niets bestaat uit vaste plannen.

Communicatie anno nu is leren door te doen, het is persoonlijk zijn, altijd eerlijk en alles vanuit de ziel. Relaties aangaan door de communicatie parallel te maken aan de acties en de organisatie een gezicht te geven. In de wortels van de organisatie heb je veranderingen nodig die dit mogelijk maken.

Conversatie en flexibiliteit

Leiderschap moet ruimte maken voor conversatie, de organisatie moet een geheel zijn. Communicatiedeskundigen moeten flexibeler zijn, tussentijds evalueren, doelstellingen nalopen en aanpassen. Vereisten die terug zouden moeten komen in de opleidingen, vind ik.

Onderwijs, ga met je tijd mee

Als communicatiedeskundigen flexibel moeten zijn, zouden onze opleidingen dat dan ook niet moeten zijn? Geen vaste onderwijsvormen meer voor vijf tot tien jaar, maar met de tijd mee en inspelen op juist die trends die communicatie zo waardevol maken voor organisaties? Agile communicatie-opleidingen, dát lijkt me wat.

Illustratie intro met dank aan Fotolia.