“Over 20 tot 25 jaar zijn alle producten gratis”

‘Er komt een supercomputer die krachtiger wordt dan de hersenen van alle mensen op aarde samen.’ Een aardige binnenkomer van Edwin Korver tijdens de Social Media Week in Rotterdam. Korver durft nog wel meer profetieën aan: alle goederen zijn over 20 tot 25 jaar volkomen gratis, omdat het tegen die tijd zo goed als niets zou kosten om ze te produceren. Waanzin of wijsheid? Ik neem je in sneltreinvaart mee in een verhaal over disruptie (ontwrichting) door innovatie. Everything that can be disrupted will be. Welkom in het tijdperk van chaos.

De vertrouwde boom en ‘the one day house’

Stel je voor: je bent gewend aan die mooie boom naast jullie kantoorpand. Al die jaren dat je hier werkt, staat ie er al. Op een dag is ie opeens weg. Omgehakt door de gemeente wegens ziekte. Het is even wennen, maar het is de nieuwe realiteit. Zo’n sterke boom, jaren oud, ineens verdwenen. Je kunt er niet om heen.

Een soortgelijk voorbeeld geeft Korver als hij het heeft over de definitie van disruptie. Disruptie is volgens hem wat anders dan interruptie. Bij een interruptie kun je er om heen. Bij een disruptie is er geen uitweg. ‘Disruptive innovation: a better lower cost and rapidly adopted displacement of earlier technology.’ Hij komt direct met een praktijkvoorbeeld uit China, waar je een huis kunt printen voor 5.000 dollar. In één dag. Stel je eens voor wat voor eerdere technieken daarmee overbodig worden!

Versnelling dankzij sociaal groeimodel

“De impact van 3D-printing is enorm. En dat komt deels doordat veel innovaties een andere route volgen dan het traditionele groeimodel. De concurrentie zag dergelijke innovaties mijlenver aankomen en kon daardoor veelal op tijd aanhaken”, vertelt Korver. “Het social groeimodel wordt gedreven door sociale netwerken, technologische vooruitgang, magere economische vooruitzichten en de toenemende flexibiliteit van arbeid. Je ziet daar dat marktintroducties zo snel verlopen dat bestaande businessmodellen er niet tegen bestand zijn. Daarnaast zijn die bedrijven te rigide georganiseerd om snel met een antwoord te komen.”

Wereldwijde economy shift

Consumenten worden dankzij 3D-printers zelfvoorzienende producenten. Zij hebben grotendeels geen bedrijven meer nodig. Van consumer worden we prosumer. Volgens Korver gaan volledige ketens en tussenhandel verdwijnen. Uber en Airbnb zijn nog maar het begin in een nieuwe realiteit, waarin ontwikkelingen nauwelijks nog zijn bij te benen. Een realiteit waarin voortdurende disruptie een feit is. Disruptie is de norm en door alle veranderingen en de crisis verkeren we in een chaos.

Maar, uiteindelijk herhaalt de geschiedenis zich. Er komt weer een punt van balans. Korver is dan ook niet in paniek. Sterker nog, hij kijkt met vreugde uit naar de toekomst. “Een toekomst waarin alle goederen gratis zijn. Alles.” Hij verwijst naar Jeremy Rifkin (the zero marginal cost society). Een nieuwe fase. Een wereldwijde economische verschuiving. “We veranderen het paradigma, omdat de techniek het ons toestaat”, aldus Korver. “Technology is a resource liberating mechanism.”

‘Quick to react’

De meeste bedrijven en hun medewerkers staan niet open voor verandering. Volgens Korver komt het omdat herhaling in ons brein verweven zit. Wie staat er op? Kodak negeerde de impact van digitale fotografie en verdween. Reiswinkels en videotheken verdwenen ook, massaal. Banken waren krachtig en konden de gehele markt controleren, maar raken nu in paniek door nieuwe initiatieven. Disrupt or die: organisaties kunnen volgens Korver voorlopig overleven door ‘quick to react’ (agile). Alles draait om het antwoorden op disruptie.

De markt beweegt zich onder invloed van sociale netwerken als een enorme zwerm: met behulp van big data-analyses kunnen we de bewegingen zien en er direct op reageren. “Omdat de veranderingen constant zijn, is het verder niet interessant te weten waarom de markt beweegt: het is simpelweg zo.” Tegen de tijd dat we het begrijpen is de zwerm al weer verplaatst. Volgens Korver bestaat 40 procent van de Fortune 500 niet meer in 2025. De versnelling gaat door en leidt tot een tijd waarin bedrijven in een tijdsbestek van vijf jaar opkomen en verdwijnen. Als de balans terug is, zal dit tijdsbestek vijftien jaar beslaan, aldus Korver.

De val van het kapitalisme

De zaal is enigszins overrompeld door zijn verhaal en een enkeling uit zijn twijfels. Korver is zich er van bewust dat zijn verhaal niet hoeft te rekenen op bijval van iedereen. “Wat is waarheid? Dit is mijn mening.” Tijd om Korver aan de tand te voelen. Hoe ziet hij de wereldwijde economy shift voor zich? Eén-op-één spreekt hij honderduit.

Er is maar één kracht

“Duurzaamheid gaat overheersen en wordt de positieve reflector van veel sociale verbolgenheid. De behoefte aan en de mogelijkheid van bezit wordt verruild voor toegang ofwel gedeeld gebruik. 3D-printing vergoot de mogelijkheid van lokaal produceren. Het Internet of Things (informatie, energie en transport) vergroot juist het bewustzijn van de herkomst van grondstoffen en de negatieve effecten van decentrale productie. Lokale printshops en fablabs worden dan de nieuwe productiebedrijven.

Wet- en regelgeving zal de overgang (transitie) naar de nieuwe economie vertragen, maar niet kunnen tegenhouden. De eerste zwaluwen worden geëlimineerd, opgeslokt, bezoedeld, beschimpt. Maar uiteindelijk omarmt de maatschappij de nieuwe producten en diensten, maar wijst bestaande producten en diensten af.” Er is maar één kracht volgens Korver: de klant.

Enorme consequenties

”Met de bewustwording (Deepak Chopra – Expanded Awareness) van de misbruiken van vandaag (milieu, kartels, dubbele boekhoudingen en patenten) stemt het volk met de voeten en met de portemonnee. En zo wordt die shift mogelijk.” Korver is geboeid door mensen als Carlota Perez en Jeremy Rifkin, die een volgende industriële revolutie voorzien. “Die revolutie heeft een enorme impact op ons bestaan. De voorspelde val van het kapitalisme gebeurt tussen 2015 en 2025 in golven. We kunnen een volgende crisis niet vermijden: die komt en zal enorme consequenties hebben.”

Van massale werkloosheid en onrust naar een zegen

Korver wijst bij zijn voorspellingen op ‘generatie Y’, die begint in een wereld met minimale vooruitzichten op een baan, hoge studieschulden en minimale eisen qua bezit. Deflatie, massale werkloosheid en grote onrust voeren de boventoon. Verder is de ‘Wet van Moore’ van kracht: elke 18 maanden verdubbelt de snelheid van de technologische vooruitgang zich. Tot 2020-2025 blijft de groei van de economie volgens Korver heel beperkt (met nog minimaal één grote dip).

Voordat elke consument een 3D-printer in huis heeft en zelfvoorzienend is, wacht ons dus een periode van ontwrichting. Die ontwrichting zou onze welvaart verder onder druk kunnen zetten. Korver: “Wat is welvaart waard als markten beheerst worden door monopolisten als Monsanto, Tyson, Smithfield, Shell, BP en Enron? In de VS is de deregulatie en industrialisatie volledig doorgeslagen en zorgen wetgeving, patenten, advocaten en lobbyisten ervoor dat markten bijna volledig afgesloten zijn voor nieuwe concurrenten. Moeten we daar blij mee zijn? Of is het juist een zegen dat generatie Y de status quo van zulke monopolisten doorbreekt door het creëren van nieuwe platformen, nieuwe markten en nieuwe diensten? Ik weet het wel.”

Omgehakte bomen in aantocht

We worden onderbroken, een nieuwe sessie is aanstaande. Ik staar tussendoor naar de metershoge raampartijen van hotel nhow en zie de auto’s voorbij rijden op de Erasmusbrug. Ik verleg mijn blik naar enkele mooie bomen op de kade. Welke omgehakte bomen gaan ons nog verrassen? Waanzin of wijsheid, Korver heeft hoe dan ook indruk gemaakt.

Dion van der Vaart schreef dit artikel ten tijde van zijn dienstverband bij Eigen & Wijze Internet Marketing.